Louisiana Eyalet Üniversitesi (LSU) Okyanus Bilimi & Kıyısal Bilimler Kısmında çalışan yardımcı profesör ve baş müellif Cheryl Harrison ile makalenin öteki muharrirleri, bilgisayar ortamında birden fazla canlandırma yürüterek bölgesel ve daha geniş çaplı nükleer savaşın Dünya sistemleri üzerindeki tesirlerini incelemişler. Stokholm Memleketler arası Barış Araştırma Enstitüsüne nazaran günümüzde dokuz ülke, dünyadaki 13.000’den fazla nükleer silahı denetim ediyor.
Araştırmacıların canlandırdığı tüm senaryolarda, oluşan nükleer yangın fırtınalarıyla üst atmosfere is ve duman yayılıyor. Bu unsurlar ise güneş ışığını engelleyerek, dünya çapında mahsul kıtlığı meydana getiriyor. Nükleer patlamayı takip eden birinci ayda, ortalama global sıcaklıklar yaklaşık 7 derece Celsius düşüyor; yani son Buzul Çağı’nda görülenden daha büyük bir sıcaklık değişimi gerçekleşiyor.
“Kimin kimi bombaladığı kıymetli değil. Hindistan ve Pakistan ya da NATO ve Rusya olabilir. Duman bir sefer üst atmosfere gittiğinde, bütün dünyaya yayılıyor ve herkesi etkiliyor” diyor Harrison.
Okyanus sıcaklıkları ise süratle düşüyor ve duman dağıldığında bile savaştan evvelki haline dönmüyor. Gezegen soğudukça 15 milyon km2‘den fazla genişleyen ve kimi havzalarda 2 metre derine inen deniz buzları, Pekin’in Tianjin Limanı, Kopenhag ve St. Petersburg’ın da içinde bulunduğu kıymetli limanlarda faaliyeti durduruyor. Olağanda buzsuz olan bölgelere yayılıp Kuzey Yarımküre genelinde gemi faaliyetlerini önleyen bu deniz buzu, gemilerin deniz buzuyla müsabakaya hazır olmadığı Şangay üzere birtakım kentlere besin ve tedarik eserlerinin götürülmesini zorlaştırıyor.
Özellikle Kuzey Kutup Bölgesi’nden Kuzey Atlantik ve Kuzey Pasifik Okyanusları’na kadar olmak üzere okyanus sıcaklıklarında ve ışıkta görülen bu ani düşüş, denizdeki besin ağının temelini oluşturan deniz alglerini yok ederek aslında okyanusta bir kıtlık oluşturuyor. Bu durum, balıkçılık ile su eserlerinin büyük bir kısmının sonunu getiriyor.
Araştırmacılar, ABD ve Rusya’nın 4.400 adet 100 kilotonluk nükleer silah kullanarak kentleri ve sanayi bölgelerini bombalaması halinde neler olabileceğini de canlandırmış. Canlandırma sonucunda, üst atmosfere 150 teragram (150 milyar kilogram) duman ve (güneş ışığını emen) siyah karbon gönderen yangınların meydana geleceği keşfedilmiş. Hindistan ve Pakistan’ın yaklaşık 500 adet 100 kilotonluk nükleer silah patlatması durumunda ne olacağını da canlandıran bilim insanları, üst atmosfere 5 ila 47 teragram kül ve isin gideceğini keşfetmişler.
Rutgers Üniversitesi Etraf Bilimleri Kısmında çalışan ve makalenin eş müellifi olan Profesör Alan Robock şöyle aktarıyor: “Nükleer savaş herkes için vahim sonuçlar doğuruyor. Dünya önderleri daha evvel bizim çalışmalarımızı kullanarak 1980’li yıllarda nükleer silah yarışını sona erdirmeye çalışmış ve beş yıl evvel Birleşmiş Milletler’de nükleer silahları yasaklayan bir antlaşmayı geçirmişlerdi. Bu yeni çalışmanın, daha fazla ülkeyi yasak muahedesini kabul etmeye teşvik etmesini umuyoruz.”
Yeni çalışma, Dünya sistemlerinin global çapta birbirine ne kadar bağlı olduğunu gösteriyor: Bilhassa de oluşan karışıklıklar karşısında; ki bunlar ister volkanik patlamalar sebebiyle olsun, ister devasa orman yangınları yahut savaş sebebiyle…
“Günümüzde Ukrayna ile Rusya ortasında gerçekleşen savaş ve bu savaşın akaryakıt fiyatlarını etkilemesi, aslında global ekonomimizin ve tedarik zincirlerimizin bölgesel çatışma ve karışıklıklar üzere görünen durumlara karşı ne kadar kırılgan halde olduğunu gösteriyor” diyor Harrison.
Volkanik püskürmeler de üst atmosfere parçacık bulutları gönderiyor. Bu püskürmeler, gezegen ve medeniyet üzerinde tarih boyunca misal olumsuz tesirler meydana getirmiş.
“Nükleer savaştan kaçınabiliriz ancak volkanik patlamalar katiyetle yine gerçekleşecek. Bu mevzuda yapabileceğimiz hiçbir şey yok. Münasebetiyle dirençle ve toplumumuzu nasıl tasarlayacağımızla ilgili konuştuğumuz vakit, kaçınılmaz iklim şoklarına hazırlanmak için ne yapmamız gerektiğini düşünmek büyük ehemmiyet taşıyor” diyor Harrison. “Fakat nükleer savaştan kaçınmak için yapabildiğimiz her şeyi yapabiliriz ve yapmalıyız. Bu tesirlerin global çapta felaket getirmesi çok beklenen.”
Okyanusların güzelleşmesi, karaya nazaran daha uzun vakit alıyor. En geniş ABD-Rusya senaryosunda, okyanusun güzelleşmesi muhtemelen yüzeyde onlarca yıl; derinlerde ise yüzlerce yıl sürecek. Kuzey Kutup Denizi’nde meydana gelen değişimler ise muhtemelen binlerce yıl devam edecek ve bilfiil “Nükleer Küçük Buzul Çağı” olacak. Müelliflere nazaran deniz ekosistemleri, hem başlangıçtaki sarsıntı hem de okyanusun yeni durumuyla bir arada büyük bir bozulmaya maruz kalacak ve su eserleri üzere ekosistem servislerinde uzun vadeli, global tesirlerin meydana gelmesiyle sonuçlanacak.
Kaynak: Louisiana Eyalet Üniversitesi
Çeviren: Ozan Zaloğlu, popsci.com.tr