Norveç Nobel Komitesi, Barış Ödülü’nün bu yılki sahiplerini, Belaruslu insan hakları savunucusu Ales Bialiatski, Rusya’nın Memorial Kümesi ve Ukrayna’nın Sivil Özgürlükler Merkezi olarak duyurdu. Komiteden yapılan açıklamada, “(Ödül sahipleri) uzun yıllardır iktidarı eleştirme ve vatandaşların temel haklarını müdafaa hakkını desteklediler. Birlikte barış ve demokrasi için sivil toplumun ehemmiyetini gösteriyorlar” denildi. Bu yılki ödül sahiplerinin seçiminde Rusya’nın Ukrayna siyasetine yönelik eleştirel tercihler dikkat çekerken, beş kişilik komite, Rusya başkanı Vladimir Putin’i direkt eleştirmekten kaçındı.
‘MEZARINDA AYKIRI DÖNDÜ’
Belarus’ta mahpusta olan Ales Bialiatski’ye mükafatın nasıl verileceği tartışma konusu olurken, Minsk idaresinden mükafata reaksiyon geldi. Belarus Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Anatoly Glaz, ödül kararını kınayarak, “Nobel Komitesi son yıllarda bir oldukça politize olmuş. O denli kararlar alıyor ki, afedersiniz lakin Alfred Nobel mezarında zıt dönüyor” açıklamasında bulundu. “Viasna” isimli insan hakları örgütünün kurucusu olan 60 yaşındaki Bialiatski, Belarus’ta Aleksander Lukaşenko idaresi ile ona bağlı güvenlik güçlerinin artan otoriter eğilimlerini gündeme getiriyordu. 2011 yılından beri periyot dönem mahpusa atılan Bialiatski, son olarak Temmuz 2021’de mahpusa girdi. Nobel Komitesi, Bialiatski’nin yargılanmadan mahpusa atıldığına dikkat çekti.
MAHKEMESİ VARDI
Ödülün bir öbür sahibi olan Rus insan hakları örgütü “Memorial” geçen yıl kapatılmıştı. Nobel ödüllü aktivist Andrei Sakharov tarafından 1989 yılında kurulan örgüt, Rusya’daki en büyük insan hakları örgütü olarak biliniyor. Siyasi baskı ve insan hakları ihlallerini izleyen örgütün, Stalin periyodu kurbanları için de bir merkezi var. Lakin Rusya Yüksek Mahkemesi, Aralık 2021’de örgütün kapatılmasına karar vermişti.
‘PUTİN YARGILANSIN’
Ödülün üçüncü sahibi Ukraynalı Sivil Özgürlükler Merkezi (CCL) ise Rusya’nın Ukraynalı sivillere yönelik savaş kabahatlerini izlemek için 2007 yılında kurulmuştu. CCL’nin Lideri Oleksandra Matviychuk, Rusya önderi Putin’in milletlerarası mahkemelerce yargılanması gerektiğini belirterek, bunun yüzbinlerce savaş cürmü kurbanına adalet için bir talih olacağını söyledi.
ÖDÜL MERASİMİ 10 ARALIK’TA
Nobel mükafatları merasimi, 10 Aralık’ta, Norveç’in başşehri Oslo’da gerçekleştirilecek. Ödül sahiplerine altın bir madalyanın yanı sıra, bir ödül evrakı ile 10 milyon İsveç kronu (1 milyon 850 bin TL) para mükafatı verilecek.