İsrail Yüksek Mahkemesi, Başbakan Benyamin Netanyahu’nun koalisyonundaki İçişleri Bakanı ve Şas Partisi önderi Arya Deri’nin vergi cürümlerinden karar giymesi nedeniyle kabinede yer alamayacağını açıkladı.
İsrail Yüksek Mahkemesi, vergi cürümlerinden geçen yıl karar giyen ve savcılıkla yaptığı muahede sonucu kaideli tahliyeyle özgür bırakılan Deri’nin, bakan olamayacağını duyurdu.
Netanyahu, geçen ay sonunda kabinesini açıklamadan evvel mecliste kabul edilen bir dizi kanunla, kurduğu koalisyon için düzenlemeler yapmıştı.
Bu kapsamda, sağcı Şas Partisi başkanı Deri’nin karar giydiği halde bakan olabilmesini sağlayan, İsrail basınının “Deri yasası” diye isimlendirdiği yasa meclisten geçmişti.
İşte Netanyahu Hükümetinin ıslahat hususlarından biri de bu tipten mantıksız ve makul olmama durumu ile maddelerin ve kararların alınmasını önlemenin yasa kapsamında kaldırılmasıydı. Yüksek Mahkemenin vilayetle de bu sebep ile kararı gerekçelendirmesi Refom atılmı içinde olan Netanyahu hükümetine açık bir savaş ilanı olarak kıymetlendirilmektedir.
Peki bu durumda olasılıklar nedir.
Arya Deri Koalisyon hükümeti içindeki ikinci büyük parti olan ŞAS partisi önderidir ve gerisinde 400 bin oy mevcuttur. Bilmeyenler için ŞAS partisi Ortodoks Sefarad Musevileri Dindar partisidir. Sefarad Derken Türk Musevileri anlaşılması bu parti bünyesinde yüklü olarak Fas Musevileri barındırılmaktadır.
İhtimallerden biri de Deri’nin koalsiyondan çekilebilme ihtimalidir. Bununla birlikte son günlerde kendisine sorulan sorulara verdiği karşılıklardan da bu problemin aslında Başbakan’ın sorumluluğunda olduğunu, sıkıntıyı Nayanyahu’nun temizlemesi gerektiğini vurgulaması ile bu çeşitten bir bâtın tehdit olduğunu da anlamak güç değil.
Peki Natanyahu ne yapabilir. Birinci akla gelen ve kimi Likud Partili milletvekillerinin de lisana getirdiği üzere yasal olarak Bakan olamayacak olan Deri durumundaki Milletvekillerinin Başbakan yahut Başbakan Halefi pozisyonunda olmaları halinde bu pozisyona kimsenin itiraz edemeyeceği bir durumda ihtimaller ortasındadır.
Başka bir deyiş ile Arya Deri’yi bakan olarak görmek istemeyenlerin kendileri Deri’yi Başbakan olarak görme ihtimalleri de mümkündür. Olağan ki Netanyahu çarçabuk Başbakanlıktan feragat edecek değildir fakat süreksiz bir müddetliğine yahut rotasyonda olacak bir ileri Başbakanlık oyunu oynayabilir. Oyun sözü çok temiz değil biliyorum fakat siyasetin hangi evresi pak ki.
Bir öbür ihtimal ise adalet sisteminde yapılmak istenen ıslahatın birinci talep edildiği şekliden birtakım ödünler verilerek daha yumuşak hale getirilerek meclisten ve kurullardan bir an önce geçirilmesi. Hükümetin de bir an önce sakin baş ile yapması gerekenleri yapmaya başlaması gerekmektedir.
İsrail Devletinin ve vatandaşlarının bu hükümetten beklentileri az değildi ve kimin Bakan yahut Bakan yardımcısı olacağı inanın kimsenin umurunda bile değil. Beşerler hizmet ve ekmek parası aramaktadırlar. İtimat ortamı ve adalet sistemine inanç, birinin bakanlığından çok daha değerlidir.
Netanyahu aslında kimsenin gözünün yaşına bakan bir başkan olmadığı üzere Arya Deri’nin de ne durumda olacağına pek aldırış edeceğini sanmıyorum. Onun için değerli olan tekrar yakaladığı bu iktidar fırsatı gerektiği üzere kullanmak suçlandığı belgelerden aklanmak (Ki Başbakan iken bu tahminen de daha kolay olacaktır diye düşünenler mevcuttur)
Önümüzdeki günler ve haftalarda Netanyahu’nun 6. Hükümetindeki çalkantılar nasıl bir hal alacak daima birlikte göreceğiz ve anlayacağız. Ben 32 yıldır buradayım daha tam manası ile anlayamadım. Çok zorlamayın.
RAFAEL SADİ