Uluslararası av tipleri internet sitesinde 6 günlük “Türkiye’de bezoar avı” paketi yaklaşık 13 bin euro’ya satılıyor.
Çoğunlukla trofe avcılığı gayesiyle yapılan av turizmi, yeni trofeler kazanmak için seyahat, konaklama, yeme içme ve alışveriş üzere harcamalar karşılığında mesken sahibi ülkenin döviz geliri elde etmesini sağlıyor.
Av turizmcileri bu turistlerin başkalarına nazaran “4-5 kat döviz bıraktığını” ve milletvekillerinden sanatkarlara “üst seviye konukları” ağırlayarak Türkiye’nin tanıtılmasına daha değerli bir katkı sağladığını savunuyor.
Türkiye’de av turizminin haritalanmasını husus alan 2019 tarihli bir akademik araştırmaya nazaran Türkiye’nin 2016-2017 döneminde memleketler arası, lokal ve yasadışı avcılardan sağladığı gelir 3 milyon liradan biraz fazlaydı. (2016’da Dolar/TL kuru ortalama 3,0253 idi.)
Kutbilge Akademisyenler Derneği tarafından kurulan Bilge Milletlerarası Bilim ve Teknoloji Araştırmaları mecmuasında yayımlanan araştırmaya nazaran yalnızca Antalya civarındaki yaban keçileri bu gelirin yüzde 16,4’ünü sağladı.
Araştırmada 2017-18 devrinde toplam av turizmi gelirinin 2,4 katına çıkarılması gayesinin konulduğu ve bu artışın yüzde 71’inin yaban keçilerinden sağlanacağı beklentisi paylaşılıyor.
Av turizmcileri bu gelirlerin “kırsal kalkınmaya” katkıda bulunduğunu ve birtakım bölgelerde “itfaiye, okul” üzere temel gereksinimlere harcandığını söylüyor.
İşletme sahipleri av turizminin büsbütün “etik ve sürdürülebilir” olduğunu savunuyor.
BBC Türkçe’ye konuşan Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) Av Turizmi İhtisas Lideri Murat Akkoyunlu, şunları anlattı:
“Etik zira hiçbir avcı, 8 yaşından küçük yaban keçilerine kurşun atmaz; atarsa verilen cezanın bedelini öder. Dişi ve yavruya asla ve asla kurşun atılmaz. Vurulacak hayvanın yaşı en hassas optik materyallerle tespit edilir.”
Aynı vakitte av turizmi tipleri düzenleyen Gönye Turizm’in sahibi olan Akkoyunlu, “Av turizmi tabiat için çok yararlı bir aktivitedir.” diyor ve bunu şöyle açıklıyor:
“13 yaşında bir yaban keçisi çiftleşme döngüsünü kaybetmiştir lakin genç erkeklerin de çiftleşmesine müsaade etmez, biz bu bireyleri sürüden uzaklaştırarak genç erkeklere yer açıyoruz.”
Akkoyunlu’nun anlattığına nazaran av turizmi epey sıkı kontrollerle yapılıyor. Her avcı için müsaade dokümanı düzenleniyor ve bu dokümanla avlanılan bölgede orman koruma memurları avcılara avın başından sonuna kadar refakat ediyor. Avın sonunda fiyatlandırma ya da ceza uygulanıyor.
Avcılığın kendi ailesinde bir gelenek olduğunu anlatan Akkoyunlu çok küçük yaşlardan itibaren avcılığa ilgi duyduğunu söylüyor.
Akkoyunlu, bu sıkı kontrollerin kaçak avcıları uzaklaştıran kıymetli bir faktör olduğunu söylüyor.
AVCILIK BÜSBÜTÜN YASAKLANABİLİR Mİ?
Av turizminin kaçak avcılığı önlediği fikri av turizmine karşı çıkan tabiat ve ömür odaklı hak savunucularının av turizmcileriyle uzlaştığı tahminen tek nokta.
Yaban Hayatı Ekoloğu ve Tabiat Derneği Biyoçeşitlilik Koordinatörü Şafak Arslan, “Kaçak avcılar vuramıyor evet fakat hayvan tekrar de vuruluyor” diyor.
Arslan, yaban keçilerinin avlanarak popülasyonun gelişimine katkıda bulunulması fikrine katılmıyor.
Yaban keçilerinin yaşının boynuzlarındaki boğumlarla tespit edildiğini ve bunun çok güç olduğunu söyleyen Arslan, avcıların yaban keçilerine yaklaşabildiği aralık düşünüldüğünde muhakkak bir yaş kümesinin vurulması argümanının gerçekçi olmayacağını söylüyor.
Bunun yanında hayvanların “en heybetli” periyotlarının 10-12 yaş aralığında olduğunu ve tecrübenin genç bireylere aktarılması için bu bireylere gereksinim olduğunu söylüyor.
Dişilerin güçsüz bireylerle çiftleşmeyi esasen istemediklerini söyleyen Arslan, en deneyimli bireylerin avcı müdahalesiyle sürüden ayrıldığını belirtiyor.
Av turizmi dönemlerinde hangi hayvanların hangi sayılarda avlanılacağı DKMP genel müdürlüğü tarafından yayımlanan Av Turizmi Talimatları ile belirleniyor.
Bu talimatların belirlenebilmesi için her yıl ilgili hayvanların popülasyonlarının sayıldığı “bilimsel” envanterler oluşturuluyor.
Ancak Arslan bu çalışmaların bilimsel açıdan daha güzel kurgulanabileceğini belirtiyor:
“Envanterlerin bilimsel komite eşliğinde belirlenen prosedürlere nazaran kurgulanması, takımların içerisinde bilim insanlarının da yer alması ve sonuçların tahlillerinin gerçekleştirilerek kamuoyu ile rapor halinde paylaşılması gerekiyor.
“Sürülerin devamlı ve tertipli olarak izlenmesi ve popülasyon yapısının belirlenmesiyle sürünün nizamını bozan bireylerden kelam edilebiliriz.”
‘MADEN OCAKLARINDAN TARIM VE ORMANCILIĞA HAYAT ALANLARI DARALIYOR’
Doğa Derneği, Türkiye’de avcılığın büsbütün yasaklanması için çevrim içi bir imza kampanyası başlatan 235 sivil toplum kuruluşundan biri.
Av turizminden bağımsız olarak DKMP Genel Müdürlüğü’ne bağlı Merkez Av Komitesi, her yıl Türkiye’de avlanmasına müsaade verilen tipler ve kotaları yayımlıyor.
2022-2023 periyoduna ait Mayıs ayı sonunda yayımlanan kararlara nazaran bıldırcın, üveyik, alakarga, karabatak ve saksağan üzere kuşların avı Ege, Doğu Akdeniz, Batı Akdeniz, Marmara, İç Anadolu, Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu, Doğu Karadeniz ve Batı Karadeniz bölgelerinde 20 Ağustos’ta başladı.
Bu tiplerden biri, Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Muhafaza Birliği’ne (IUCN) nazaran jenerasyonları dünya ölçeğinde tehlike altında bulunan üveyikler. IUCN bilgilerine nazaran, dünya genelinde üveyik nüfusu son 40 senede yüzde 78 azaldı.
Dünya Kuşları Muhafaza Kurumu’nun, Türkiye dahil Avrupa genelinde 54 ülke ve bölgeden binlerce uzman ve gönüllüyle hazırladığı Avrupa Kuşları Kırmızı Listesi’ne nazaran Avrupa’daki her beş kuştan biri yok olma tehlikesiyle karşı karşıya.
Bunda “büyük ölçekli arazi kullanım değişikliği, ziraî uygulamaların ağırlaşması, altyapı projeleri, deniz kaynaklarının ağır kullanılması, iç suların kirlenmesi ve yaygın olarak kullanılan ormancılık uygulamaları” üzere temel faktörler tesirli.
Tipik bir kuş avı için avcılar, kuşların doğal ömür alanı olan sulak alanlarda konuşlanıyor.
Burdur’da 20-25 yıldır etkin olarak avlanan Osman Balcı’nın BBC Türkçe’ye anlattığına nazaran av ile ilgili dokümanlar düzenleniyor, vergiler ödeniyor ve mahallî derneklerin gösterdiği kotalar dahilinde avlanılıyor.
Bugüne kadar hiç karga tipi avlamadığını söyleyen Balcı, kuşağı tehlike altındaki kuş çeşitler için kaçak avcılığın daha büyük bir risk olduğunu söylüyor.
Ancak Türkiye’de Tuz Gölü ve Marmara Gölü üzere bilinen örneklerinin yanında çok sayıda sulak alan yok olma tehlikesi altında.
Şafak Arslan bu durumun, kuşları doğal habitatlarından en yakın sulak alana göç etmeye mecbur bırakabildiğini anlatıyor:
“Yani avcı bu sene çok fazla kuşla karşılaştığına sevinirken aslında buraya mecburen gelmiş, ömür alanı yok edilen ve yeni hayat alanı arayan kuşları vuruyor.” diyor.
Doğa Derneği’nin 2021 Yılı Merkez Av Komitesi Kararı’nın iptali için açtığı davanın hala sürdüğünü söyleyen Avukat Hasret Altıparmak, 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu’nda “devletin yaban hayvanlarını bir mülkiyet konusu yaparak avcılara yaban hayvanlarını öldürme hakkı tanımasının Anayasa’ya terslik açısından tartışılması gereken bir bahis olduğunu” belirtiyor.
Altıparmak, “Kara Avcılığı Kanunu’nda yer alan avcılığa dair düzenlemelerin, Merkez Av Kurulu ve Vilayet ve İlçe Av Kurulları Kararları’nın biyolojik çeşitlilik çatısı altında, bütüncül bir bakışla tartışılması gerekmektedir. Biyolojik çeşitliliğin korunması, iklim değişikliğiyle temaslı olarak hem bir milletlerarası yükümlülük, hem de tabiatla uyumlu bir hayat ve varoluş problemidir.
“İklim krizinin ulaştığı boyut dikkate alındığında karasal avcılık faaliyetleri ve doğal ömür ortamları üzerinde tahribata yol açan yönetimin süreç ve hareketlerine karşı hukuku tesirli kullanmak hak savunucularının misyonu olmalıdır.” sözlerini kullanıyor.
DKMP Genel Müdürlüğü’nin sözkonusu kotaları belirlerken iklim ve biyoçeşitlilik krizinin tesirlerini değerlendirmeye alıp almadığını bilinmiyor.
Örgütler, Kara Avcılığı Kanunu’nun “ivedilikle değişmesini, Tabiat Muhafaza Kanunu olarak yine düzenlenmesini ve tabiat ihtisas mahkemelerinin kurulmasını” talep ediyor.
Şafak Arslan, canlıların hayat alanlarının insan müdahalesi nedeniyle esasen “baskı altında olduğunu” şu sözlerle ifade ediyor:
“Sulak alanlarda tarım ve su siyasetleri; dağlarda maden, mermer ocakları, altın madenleri, jeotermal güç tesisleri; ormanlar ve akarsularda HES’ler ve barajlar üzere nedenlerle aslında büyük bir yıkımın altındaki hayat alanlarında sıkışan hayvanlar bir de avcılık baskısını hissediyor.”