Nesli tehlike altında bulunan Anadolu leoparının Doğu Muhafaza ve Ulusal Parklar Genel Müdürlüğü’nce (DKMP) ülkede tespiti ve korunması için yürütülen çalışmalar devam ediyor.
Daha evvel Türkiye’nin dört bölgesinde varlığı kanıtlanan Anadolu leoparının manzarası bir defa daha fotokapanla kaydedildi. Tarım ve Orman Bakanlığı, imgeyi toplumsal medya hesabından paylaşarak, “Ülkemizde varlığı kanıtlanan Anadolu leoparını bir defa daha görüntüledik. Jenerasyonun artsın çoğalsın, bu topraklarda daima var olasın. Anadolu leoparını izlemeye devam edeceğiz” dedi.
Leopar aksiyon planı hazırlanıyor
Leopar, 36 kedi tipi içinde, en geniş yayılışa ve besin yelpazesine sahip olmasına karşın, dünya genelinde IUCN Kırmızı Listesi’nde tehlike kategorileri ortasında bulunuyor.
Türkiye’de, Ankara’nın Beypazarı ilçesinde 1974’te öldürülen Anadolu leoparının bu cinse ilişkin son birey olduğu ve ülkede tükendiği düşünülüyordu. DKMP Genel Müdürlüğünün arazi çalışmaları sırasında rastlanan iz ve işaretler üzerine, bunun aksi tarafında bulgulara ulaşılmasıyla arama çalışmaları başlatılmıştı.
İlk olarak bir bölgede başlatılan çalışmalar sonucu 25 Ağustos 2019’da bir erkek leopara ilişkin fotoğraflar fotokapana yansıdı. Bunun üzerine sistematik data toplama çalışmaları başlatıldı. Farklı bir bölgede bir erkek bireye daha rastlandı.
DKMP Genel Müdürlüğüne gelen ihbarların da değerlendirilmesiyle en az 4 farklı alanda leoparlar olduğu belirlendi.
Bunun üzerine Anadolu leoparının kapsamlı bir araştırmayla mevcut ve potansiyel ömür alanlarının ivedilikle belirlenmesi maksadıyla Leopar Araştırma Ünitesi kuruldu. Leopar Aksiyon Planı oluşturulması için de çalışma başlatıldı.
Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci de Dünya Biyoçeşitlilik Günü etkinliğinde, Anadolu leoparının imajını toplumsal medya hesabından paylaşarak “Onları korumak zorundayız, bu yüzden ömür alanlarını bilinmeyen tutacağız” demişti.
Bölgesel hareket planı katkı sağlayacak
Bu yıl 20-22 Eylül’de Göçmen Tipler Kontratı Orta Asya Göğüslü Çalışma Kümesi kapsamında, Birinci Leopar Menzil Ülkeleri Toplantısı, Gürcistan’da gerçekleştirildi.
Toplantıda, öncelikle bu ülkelerde yayılış gösteren ve daha evvelce farklı alt tipler olduğu düşünülen Kafkas leoparı (P. pardus ciccaucasica), İran leoparı (P. pardus saxicolor) ve Anadolu leoparının (P. pardus tulliana) yapılan genetik çalışmalar sonucunda tıpkı alttürler olduğu bilgisi sunuldu.
Bu nedenle bilimsel isimlendirme kuralları gereği, tıpkı cinse verilen farklı isimlerden birinci evvel verilen ismin kabul edilmesi kuralına nazaran “P. pardus tulliana” (Anadolu Leoparı) ismi tüm coğrafyada görülen alt cins için bilimsel isim kabul edildi.
Bu toplantıda ayrıyeten, bu alt cins için bir Bölgesel Aksiyon Planı hazırlanarak kabul edildi.
Türkiye’de hazırlığı süren Leopar Aksiyon Planı için bölgesel bir hareket planının varlığının son derece yararlı olacağı belirtildi.
Yayılış haritası oluşturulacak
Eylem Planı’na bilimsel altlık oluşturmak üzere Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Bursa Teknik Üniversitesi, Düzce Üniversitesi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, IUCN Kedigiller Uzmanlar Kümesi ve DKMP 6. Bölge Müdürlüğünden uzmanların yer aldığı bir proje için TÜBİTAK’a müracaatta bulunuldu.
Projenin başlaması durumunda ilgili kurumlar ortasında bir protokol hazırlanarak çalışmalar hızlandırılacak.
Eylem Planı kapsamında ülkede Anadolu leoparı olarak anılan alt çeşidin yayılış haritasının tekrar oluşturulması hedefleniyor.
Anadolu leoparının bulunması mümkün alanlarda iz, dışkı, leş üzere işaretlerin araştırılması, yöre insanlarıyla görüşülerek bu alanlardaki bireylerin tespiti, muhafaza ve geliştirilme önlemlerinin alınarak uygulamaya konulması, bilhassa popülasyonun geleceği için dişi birey bulunması da Aksiyon Planı’nın değerli hususları ortasında yer alıyor.
Türkiye’de leoparın nizamlı bir popülasyonundan bahsetmek bu basamakta mümkün olmamakla birlikte, kapsamlı bir araştırmayla mevcut ve potansiyel ömür alanlarının ivedilikle belirlenmesi planlanıyor.
Leopar çeşidinin kuşağı, nüfus artışı, endüstrileşme ve orman yangınları üzere habitat tahribatına neden olan etmenlerin yanı sıra aşırı-kaçak avcılık üzere kısıtlayıcı faktörler sebebiyle azalma eğiliminde bulunuyor. (AA)