Topluma mal olmuş şahısların hayatlarının sinemaya alınması daima tartışılır. Yasalar ülkeye nazaran farklılık gösterebiliyor. Nihayetinde maddeleri yapanlar da beşerler. Haliyle sorun doğması mümkün. Yasal çerçeve değişkenlik gösterdiğine nazaran bahse diğer açıdan bakmak gerek.
AİLE MÜSAADE ETMİYOR!
Öncelikle mevzuyu tekrar gündemimize sokan sıkıntıya göz atalım. 23 Aralık’ta vizyona çıkması planlanan ‘Garip Bülbül Neşet Ertaş’ sinemasının gösterime girmesi mahkeme kararıyla yasaklandı. Zira Neşet Ertaş’ın ailesi, sinemanın kendilerinden müsaade alınmadan çekildiğini tez ediyor. Üretimci Mustafa Uslu ise mahkeme kararına isyan ediyor. Daha evvel yaptığı açıklamalarda da mahkemenin son kararına itirazında da birebir noktanın altını çiziyor. Kişilik haklarının kişinin ömrü ile sonlu olduğunu söylüyor. Yani “Neşet Ertaş’ın hayatı, karakteri ya da yaşadıkları hakkında gerçek dışı bir şey yapmadıktan sonra neden sorun olsun” diyor.
Aile, Neşet Ertaş’ın yaşarken de sinema üzere teklifleri reddettiğini söylüyor. Ertaş’ın hayatının son 15 yılında en yakınında bulunan Erol Parlak ise imzalı dokümanlara sahip. Parlak’ın Ertaş ile ilgili kitabı 10 yıldır piyasada. Rastgele bir itiraza mevzu olmuyor. Sinema de bu kitaba dayandırılıyor. Haliyle ortada yasal bir sorun olmadığı belirtiliyor. Lakin Ertaş’ın eşi ve çocukları kendilerinden müsaade alınmadığını ve bu takdirde sinema çekilemeyeceğini argüman ediyor.
YASAL DURUM NEDİR?
Manzara özetle bu türlü. Aile, kendilerinin müsaadesi olmadığı için sinemaya müsaade etmiyor. Üretimci ise sineması Erol Parlak’ın kitabına dayandırıyor. Mahkeme şimdilik aileden yana üzere. Yürütmeyi durdurma kararı verildi. Haftaya vizyona girmesi beklenen sinema salonlara çıkamayabilir.
Açıkçası yasal durumu bir kenara koymak gerek. Çünkü mahkemeden mahkemeye karar değiştiğine, yasalar yoruma açık olduğuna ve vakitle değişme ihtimali bulunduğuna nazaran kesin kanaat belirtemeyiz. Daha da değerlisi, yasalar her vakit vicdanın sesi olamayabilir. O halde madalyonun başka tarafına bakalım.
NEDEN OLMASIN?
Adı üzerinde ‘topluma mâl olmuş’. Bu türlü biri hakkında sinema yapmak neden müsaadeye tâbi olsun? Ve daha değerlisi müsaade kime bağlı olacak? Eser üzerinde hakkın 70 yıl devam etmesi başka sıkıntı. Sanatkarın yapıtından doğan fikrî ve maddi haklar maddelerle korunmalı elbette. Fekat bir şahsın toplum tarafından kabul gördüğü yahut görmediği konular üzerine sinema yapmak neden müsaadeye bağlı olsun?
Siyasi şahsiyetleri düşünün… Her birinin ismi sinemalarda geçebilir. Hakkında sinema yapılabilir.
Dünyada çok örneği var. Biyografi ise elbette gerçeğe dayalı olması aranır ve soruşturulur. Lakin biyografi değilse aksisi de kelam konusu olabilir. Sanat yorum alanıdır.
Hangi bahiste ne çekerseniz çekin her sinema yorum içerir. Ne kadar kaçınırsanız kaçının sinema yorum demektir. Bu durumda her yorumda birilerinden müsaade mi alınmalı?
MESELA…
Mesela ben Neşet Ertaş’ın Barış Manço ile bir otomobil seyahati sırasında karşı istikametten gelen ve içinde Zeki Müren ile Sezen Aksu’nun olduğu araca çarpması ile başlayan bir kıssa yapmak isterim. Olay mahalline çabucak Teoman “O” müziğini söyleyerek intikal eder. Haluk Levent, Ömer Karaoğlu ile kol kola, gerilerinde da Müslüm Gürses sokak lambasının altındaki bankta oturmakta. Ve neden sonrasında Orhan Gencebay, İbrahim Tatlıses, Melihat Gülses, Şebnem Ferah, Aykut Kuşkaya bitki çayları ellerinde izlerken gözlere takılmasın?
Evet, biyografi kelam konusu olduğunda kişinin hayatındaki gerçekler devreye girer ve ailenin kanaati kıymet kazanır. Ancak müsaade anlamsız. Düşünün ki Neşet Ertaş’ın alesi mahkemeyi kesin olarak kazandı ve çekilen sinema ve çekilmesi olası olan sinemalar hiç önümüze gelmedi. Neye yarayacak?
Her şey ya da herkes sinema perdesine çıkmalı mı?
Neden olmasın? Ne ziyanı var? Yanlışsız halde işlendikten sonra neden olmasın?
Gerçekten bu “Neden olmasın” sorusuna karşılık veremiyoruz.