31 Ekim Dünya Tasarruf Günü, insanların birikimlerini yastık altından çıkartıp bir bankada kıymetlendirme fikriyle tanıştırmak gayesiyle ortaya çıktı. Tasarruf etmenin vatandaşlar ve ülke ekonomileri için ne kadar kıymetli olduğunu vurgulamak hedefiyle 1924 yılında World Savings Banks Institute (WSBI-Dünya Tasarruf Bankaları Enstitüsü) isimli bir enstitü kuruldu.
Yarattığı farkındalık ile insanların finansal geleceklerini daha sağlam inşa etmelerini benimseyen bu günün birinci adımları yaklaşık 100 yıl evvel atılsa da o tarihten bu yana da kutlamalar bir gelenek halini aldı.
TASARRUF EĞİLİMİ NASIL
Peki Türkiye’de tasarruf şuuru nasıl? Resmi enflasyonun yüzde 80’i aştığı Türkiye’deki vatandaşlar gereğince tasarruf edebiliyor mu? Bu soruların karşılıklarını büyük ölçüde ING Bank ve IPSOS işbirliğiyle 2011 yılından itibaren nizamlı olarak yapılan Türkiye’nin Tasarruf Eğilimleri Araştırması’nda görebiliyoruz. Araştırmaya katılan vatandaşlar ortasında tasarruf etme oranı 2011 yılında yüzde 10 düzeylerindeyken bu oran 2022’nin ikinci çeyreğinde yüzde 19 oldu. Pekala ya yakın gelecekte tasarruf etmeyi planlayanlar? 2021’in ikinci çeyreğinde yakın gelecekte tasarruf etmeyi planlayanların oranı yüzde 39.5’ken bu 2022’nin ikinci çeyreğinde yüzde 31.5’e geriliyor.
YAPAMAYANLARIN MÜNASEBETLERİ NE
Araştırmanın 2022 yılının ikinci çeyrek sonuçlarına nazaran tasarruf edemeyenlerin en büyük münasebetlerine bakıldığında, yüzde 80 ile tüketicilerin kâfi gelirinin olmaması birinci sırada yer alıyor. Onu yüzde 11 ile borçlar ve ödemeler izliyor. Yüzde 3’lük kesim tasarruf yapma uğraşında olmadığını belirtirken yüzde 2 ise kâfi gelirinin olduğunu ve tasarruf yapmaya gereksinimi olmadığını söylüyor. Yüzde 1’lik dilim ise maaşını çocuklarının ya da diğerinin aldığını söz ediyor.
NEDEN TASARRUF YAPIYORLAR
Tasarrufu olanların bu davranışı gerçekleştirme nedenlerine bakıldığında araştırma bize şu sonuçları veriyor:
“Yüzde 50’lik kesim tasarruf yaparken geleceğe yatırım yaptığını düşünüyor. Araştırmaya katılanların yüzde 22’si çocukları için tasarruf yaptığını söylerken yüzde 15’lik kesim beklenmedik bir duruma karşı teminat olması için tasarruf yaptığını belirtiyor. Yüzde 11 gelecekteki harcamaları için toplu para muhtaçlığını karşımak hedefiyle birikim yaptığını yüzde 2 ise maddi durumunu düzeltmek için tasarruf yaptığını tabir ediyor.”
ÜRÜN TERCİHLERİ
Tasarrufu olanların tasarruf aracı tercihlerine bakıldığında ise yastık altı ve nakit en fazla tercih edilen araçlardan biri olarak görünüyor. Yüzde 35’lik kesim lira yahut dövizi yatırım aracı olarak kullandığını belirtirken yüzde 15’lik kesim sistem dışı (yastık altı) altın ya da bedelli metalleri tercih ettiğini, yüzde 13’lük kesim ise sistem için altın ya da kıymetli metalleri tercih ettiğini söylüyor. Yüzde 7’lik kesim ise yastık altında ya da lira tuttuğunu söz ediyor.
YATIRIMLAR METAVERSE DÜNYASINDA
Araştırmadaki dikkat cazip husus başlıklarından biri de son periyotta sıkça duyduğumuz ‘Metaverse’. Kullanıcılara Metaverse kullanım maksatları sorulduğunda yüzde 52’lik kesitten ‘yatırım’ karşılığı alınmış. Alışveriş karşılığını verenlerin oranı yüzde 23 olurken yüzde 22 ise toplumsallaşmak için kullandığını belirtmiş. Oyun oynamak yüzde 19, sinema izlemek yüzde 9, konsere gitmek ise yüzde 7’lik orana sahip.
KREDİ BULMAYI KOLAYLAŞTIRIR
Başlangıçta çok kolay üzere görünse de, bir Tasarruf hesabına küçük ölçülerde para yatırarak para biriktirmenin iktisadi kalkınma ve ferdî refah üzerinde çok büyük tesiri var. Tasarruf, bireyleri hastalık, işsizlik ve buna emsal ekonomik zorluk devirlerine karşı hazırlıklı fiyat. İktisadın bütünü için ise bankaların kredi vermelerini kolaylaştıran bir ögedir. Finansal krizi de hesaba kattığımızda tasarruf, bugünün muhtaçlıklarını karşılarken gelecek kuşakların de toplumsal ve ekonomik durumlarının garanti altına alınmasını sağlayan sürdürülebilir bir tahlil sunar.