Belgede Rusya’nın Ukrayna’da başlattığı savaşın, NATO’nun güvenlik ortamını önemli biçimde değiştirdiği ve bu çerçevede hazırlanan konseptte NATO’nun temel gayesinin 360 derecelik bir yaklaşıma dayalı kolektif savunmayı sağlamak olduğunun teyit edildiği belirtildi.
İttifak’ın üç temel vazifesinin “caydırıcılık ve savunma, kriz tedbire ve idaresi ile iş birlikçi güvenlik” olduğunun altı çizilen evrakta “Birbirimizi savunmaya yönelik 5. Husus taahhüdümüzün bel kemiği olarak caydırıcılık ve savunmamızı değerli ölçüde güçlendirme gereksiniminin altını çiziyoruz” sözü kullanıldı.
‘Rusya en büyük tehdit olarak kabul edildi’
“Rusya, müttefiklerin güvenliğine yönelik en değerli ve direkt tehdittir. Zorlama, yıkma, saldırganlık ve ilhak yoluyla tesir ve direkt denetim alanları oluşturmaya çalışıyor” değerlendirmesine yer verilen evrakta Rusya’nın bu hedeflerine ulaşmak için NATO müttefiklerine ve ortaklarına karşı klasik yolların yanı sıra siber ve hibrit araçlar kullandığı kaydedildi.
Belgede “NATO çatışma istemiyor ve Rusya için hiçbir tehdit oluşturmuyor. Rusya’nın tehditlerine ve düşmanca aksiyonlarına birleşik ve sorumlu bir biçimde karşılık vermeye devam edeceğiz. Lakin, riskleri yönetmek ve azaltmak için Moskova ile bağlantı kanallarını açık tutmaya istekliyiz” sözlerine yer verildi.
Avrupa-Atlantik bölgesinde ve NATO ile Rusya ortasında istikrar ve öngörülebilirlik istendiğine işaret edilen evrakta, “İlişkimizdeki rastgele bir değişiklik, Rusya’nın saldırgan davranışlarını durdurmasına, milletlerarası hukuka tam olarak uymasına bağlıdır” sözü kullanıldı.
Çin birinci defa tehdit olarak sınıflandırıldı
Yeni Stratejik Konsept dokümanında Çin’e birinci sefer yer verilerek, “Çin’in hırsları ve zorlayıcı siyasetleri, çıkarlarımıza, güvenliğimize ve kıymetlerimize meydan okuyor. Çin global ayak izini ve proje gücünü artırmak için geniş bir yelpazede siyasi, ekonomik ve askeri araçlar kullanırken, stratejisi, niyetleri ve askeri birikimi hakkında belirsizliğini koruyor” değerlendirmesi yapıldı.
Çin’in makûs niyetli hibrit ve siber operasyonları, çatışmacı söylemi, dezenformasyonuyla müttefikleri maksat aldığının belirtildiği dokümanda, böylelikle NATO’nun güvenliğine ziyan verdiği vurgulandı.
Belgede şunlar kaydedildi: “Çin, kilit teknolojik ve endüstriyel kesimleri, kritik altyapıyı ve stratejik gereçleri ve tedarik zincirlerini denetim etmeye çalışıyor. Ekonomik gücünü stratejik bağımlılıklar yaratmak ve tesirini artırmak için kullanıyor. Uzay, siber ve denizcilik alanları da dahil olmak üzere, kurallara dayalı memleketler arası tertibi yıkmaya çalışıyor. Çin ile Rusya ortasında derinleşen stratejik iştirak ve kurallara dayalı memleketler arası tertibin altını oymak için karşılıklı olarak güçlendirici teşebbüsleri, kıymetlerimize ve çıkarlarımıza terstir.”
Çin ile diyalog kanallarının açık olduğunun belirtildiği dokümanda, “İttifak’ın güvenlik çıkarlarını korumak emeliyle karşılıklı şeffaflık oluşturmak da dahil olmak üzere, Çin ile yapan bağlantılara açığız” sözüne yer verildi.
Belgede müttefiklerin Çin’den yönelen tehditlere karşı daha yüksek farkındalık ve sorumlulukla birlikte çalışacağı bildirildi.
Belgede İran ve Kuzey Kore’nin nükleer ve füze programlarını geliştirmeye devam ettiği, Suriye’deki Esad idaresinin, Kuzey Kore ve Rusya’nın devlet dışı aktörlerin yanı sıra kimyasal silah kullandığına değinildi. Çin’in de nükleer cephaneliğini süratle genişlettiği ve şeffaflıktan uzak tavır içinde olduğu kaydedildi.
Japonya ve Güney Kore ‘davetli ülke’ statüsünde NATO Zirvesi’nde
Japonya Başbakanı Kişida Fumio ile Güney Kore Devlet Lideri Yoon Suk-yeol, davetli ülke statüsünde katıldıkları Madrid’deki 32. NATO Tepesi marjında buluştu.
Belgede terörizmin, tüm biçimleri ve tezahürleriyle NATO ülkelerinin vatandaşlarının güvenliğine ve memleketler arası barış ve refaha yönelik en direkt asimetrik tehdit olduğuna işaret edildi.
Stratejik Konsept evrakında şunları kaydedildi: “Terör örgütleri müttefiklere saldırmaya yahut akınları teşvik etmeye çalışıyor. Ağlarını genişlettiler, yeteneklerini geliştirdiler ve erişimlerini ve ölümcüllüklerini artırmak için yeni teknolojilere yatırım da yaptılar. Uluslarötesi terör ağları ve devlet takviyeli aktörler de dahil olmak üzere devlet dışı silahlı kümeler, saflarına katmak, harekete geçirmek ve tesir alanlarını genişletmek için çatışma ve zayıf yönetişimden yararlanmaya devam ediyor.”
Afrika ve Ortadoğu’daki çatışma, kırılganlık ve istikrarsızlığın NATO’nun ve ortaklarının güvenliğini direkt etkilediği tabir edilerek, “NATO’nun güney komşusu, bilhassa Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Sahel bölgeleri, birbirine bağlı güvenlik, demografik, ekonomik ve siyasi zorluklarla karşı karşıya. Bunlar, iklim değişikliğinin, kırılgan kurumların, sıhhatle ilgili acil durumların ve besin güvensizliğinin tesiriyle ağırlaşıyor. Bu durum, terör örgütleri de dahil olmak üzere devlet dışı silahlı kümelerin yayılması için verimli bir yer sağlıyor” tespitinde bulunuldu.
Siber ve hibrit ataklar, 5. Unsuru’nun uygulanmasını tetikleyebilir
Belgede, NATO’nun, uzayda ve siber uzayda aktif formda çalışma yeteneğini geliştireceğinin altı çizilerek, “Tek yahut kümülatif bir dizi makûs gayeli siber aktiflik yahut uzaya yönelik düşmanca operasyonlar, silahlı taarruz seviyesine ulaşabilir ve NATO’yu Kuzey Atlantik Antlaşması’nın 5. Unsurunu uygulamaya sevk edebilir” denildi.
Enerji güvenliğinin artırılacağına işaret edilen dokümanda, istikrarlı ve muteber güç arzına, tedarikçilere ve kaynaklara yatırım yapılacağının altı çizildi. Müttefiklere yönelik hibrit operasyonların silahlı akın seviyesine ulaşabileceği ve NATO’nun Kuzey Atlantik Antlaşması’nın 5. Unsuru’nu gündeme getirmesine yol açabileceğine işaret edilen evrakta, “Ortaklarımızı hibrit zorluklara karşı koymaları için desteklemeye devam edeceğiz ve AB üzere öteki ilgili aktörlerle sinerjileri en üst seviyeye çıkarmaya çalışacağız” sözüne yer verildi.
Belgede, NATO’nun nükleer kapasitesinin temel emelinin barışı korumak ve saldırganlığı caydırmak olduğu vurgulanarak şunlar kaydedildi: “Nükleer silahlar benzersizdir. NATO’nun nükleer silah kullanmak zorunda kalabileceği şartlar son derece uzak. NATO’ya karşı rastgele bir nükleer silah kullanılması, bir çatışmanın tabiatını temelden değiştirecektir. İttifak, bir düşmana kabul edilemez ve rastgele bir düşmanın elde etmeyi umabileceği yararlardan çok daha ağır basan maliyetler getirme yeteneğine ve kararlılığına sahiptir.”
NATO uğraşlarını artıracak
Belgede, NATO’nun, nükleer caydırıcı misyonun güvenilirliğini, aktifliğini ve güvenliğini sağlamak için gerekli tüm adımları atacağı bildirilerek, “NATO, muteber caydırıcılığını sürdürmeye, stratejik bağlantısını güçlendirmeye, tatbikatlarının aktifliğini artırmaya ve stratejik riskleri azaltmaya devam edecektir” sözüne yer verildi.
NATO’nun, kimyasal, biyolojik, radyolojik ve nükleer tehditlere karşı savunmasına yatırım yapmayı sürdüreceği belirtilen dokümanda, ittifakın hedefinin, Nükleer Silahların Yayılmasını Tedbire Antlaşması’nın maksatlarıyla dengeli, nükleer silahların olmadığı bir dünya için güvenlik ortamı yaratmak olduğu kaydedildi.
İttifakın, “krizleri ve çatışmaları öngörmek ve önlemek için eforlarını artıracağı” tabirine yer verilen evrakta, önlemenin, istikrara ve müttefik güvenliğine katkıda bulunmanın sürdürülebilir bir yolu olduğu vurgulandı.
NATO’nun genişlemesi: Tarihi bir başarı
Belgede, NATO’nun genişlemesinin tarihi bir muvaffakiyet olduğuna dikkat çekilerek, bu durumun, ittifakı güçlendirdiği, milyonlarca Avrupa vatandaşının güvenliğini sağladığı ve Avrupa-Atlantik bölgesinde barış ve istikrara katkıda bulunduğu belirtildi.
NATO’nun açık kapı siyasetine atıfta bulunulan dokümanda, şu sözler yer aldı: “Avrupa-Atlantik barışı ve istikrarına yönelik temel kıymetlerimizin ve stratejik çıkarımızın bir sözü olarak, Kuzey Atlantik Antlaşması’nın 10. Hususuyla uyumlu açık kapı siyasetimizi tekrar teyit ediyoruz. İttifakımızın kıymetlerini paylaşan, üyeliğin sorumluluklarını ve yükümlülüklerini üstlenmeye istekli ve muktedir olan, ittifakımızın kıymetlerini paylaşan, üyelik ortak güvenliğimize katkıda bulunacak tüm Avrupa demokrasilerine kapımız açıktır. Üyelik kararları, NATO müttefikleri tarafından alınır ve bu süreçte hiçbir üçüncü tarafın kelam hakkı yoktur. İttifaka üye olmak isteyen ülkelerin güvenliği bizimkilerle iç içedir. Bağımsızlıklarını, egemenliklerini ve toprak bütünlüklerini kuvvetle destekliyoruz.”
Karadeniz bölgesi ‘stratejik ehemmiyete sahip’
Belgede, “AB’nin NATO için eşsiz ve temel bir ortak”
İttifakın, Ortadoğu ve Kuzey Afrika dahil ittifakın stratejik çıkarlarına sahip bölgelerin yanı sıra Sahel bölgelerinin ortak güvenlik tehditlerini ve zorluklarını ele almak için ortaklarla birlikte çalışacağına değinilen evrakta, şu sözler kullanıldı:
“Hint-Pasifik, bu bölgedeki gelişmelerin Avrupa Atlantik güvenliğini direkt etkileyebileceği düşünüldüğünde NATO için kıymetlidir. Yeni ve mevcut kuruluşlarla, bölgeler ortası zorluklar ve ortak güvenlik çıkarlarıyla uğraş etmek için Hint-Pasifik’teki ortaklarla diyalog ve iş birliğini güçlendireceğiz.”
Belgede, iklim değişikliği konusuna da değinilerek, “Sera gazı emisyonlarını azaltarak, güç verimliliğini artırarak, pak güç kaynaklarına geçişe yatırım yaparak ve askeri aktiflik ve emniyetli bir caydırıcılık ve savunma duruşu sağlarken yeşil teknolojilerden yararlanarak iklim değişikliğiyle çabaya katkıda bulunacağız” denildi.
NATO üyelerinin, savunma ve güvenliği için sorumluluk ve risklerin adil halde paylaşılacağına işaret edilen evrakta, şunlar kaydedildi: “Temel vazifelerimizi tam olarak yerine getirmek ve kararlarımızı uygulamak için gerekli tüm kaynakları, altyapıyı, yetenekleri ve güçleri sağlayacağız. NATO, Avrupa-Atlantik güvenliği için vazgeçilmezdir. NATO, barışımızı, özgürlüğümüzü ve refahımızı garanti eder. Müttefikler olarak güvenliğimizi, kıymetlerimizi ve demokratik hayat stilimizi savunmak için birlikte durmaya devam edeceğiz.”