İsmailağa Cemaati’nin vefat eden önderi Mahmut Ustaosmanoğlu’nun yeğeni Saadettin Ustaosmanoğlu’nun Cübbeli Ahmet’i kasetle tehdit etmesinin akabinde Cübbeli Ahmet Hoca, Fatih Altaylı’nın sunduğu ‘Teke Tek’ isimli programa çıkarak çarpıcı açıklamalarda bulundu. Cübbeli Ahmet’in Selefilerin ülkede iç savaş çıkaracaklarını belirtmesinin ardından Selefilik ve Vehhabilik merak edildi. Biz de tarihi olarak Selefilik ve Vehhabilik’le ilgili kimi ayrıntıları sizlerle paylaştık. Selefilik nedir? Vehhabilik nedir? Hedefleri ne? Selefilik anlayışı nasıl? Vehhabilik anlayışı nedir? Selefilik ve Vehhabilik islam akımlarıyla IŞID’in bağlantısı ne?
Kaynaklar: Ümit Doğan ve islamansiklopedisi
Geçtiğimiz günlerde İsmailağa Cemaati’nin vefat eden başkanı Mahmut Ustaosmanoğlu’nun yeğeni Saadettin Ustaosmanoğlu’nun Cübbeli Ahmet’i kasetle tehdit etmesi gündem olmuştu.
Bu tehditin akabinde kabahat duyurusunda bulunan Cübbeli Ahmet, Fatih Altaylı’nın Teke Tek programına katılmıştı ve çarpıcı açıklamalarda bulunmuştu.
Selefilerin ölürse şehit olacağını kalırsa ganimet ve cariye elde edeceği motivasyonu ile büyüdüğünü belirten Cübbeli Ahmet, ‘Bunlar girdikleri her yerde savaş çıkarmıştır. Türklerde şu an Selefilik yüzde 3.6 ve ilerliyor. Birçok aile yıkıldı, birçok karı koca birbirine kafir diyerek ayrıldı. ” tabirlerini kullanmıştı.
Peki Dünyada ve Türkiye’de yayılan İslâmi bir akım olan ve Cübbeli Ahmet’in “İç savaş çıkaracaklar” dediği Selefilik-Vehhabilik nedir?
Sözlükte selef “önceki nesil”, selefiyye de “bu jenerasyona mensup olanlar” manası taşır. İslâmî literatürde Selef birinci devirlere mensup alımlar ve geçmiş İslâm büyükleri manasında kullanılır.
Selefiyye terimi de iman temelleriyle ilgili hususlarda birinci periyot alımlarını izleyerek âyet ve hadisleri motamot kabul eden bunları öbür bir manaya çekme yoluna gitmeyen insanları belirtmek için kullanılır.
Selefilik (Köktendincilik) Hz. Peygamber vaktindeki anlayışın hiçbir ek yahut yorum katılmaksızın uygulanması gerektiğini varsayan anlayıştır. Selefiler, kendisi üzere düşünmeyen klasik din anlayışına sahip her Müslümanı İslam’da kafirden bile daha aşağı olarak kabul eder.
14. yüzyıl alımı İbn Teymiyye tarafından ortaya çıkarıldığı düşünülse de, araştırmacılar tarafından kullanılan İslam sözlükleri yahut kitapları, Selefi’nin 18. yüzyılda Suudi Arabistan’da iktidara gelen ve 19. yüzyılın ikinci yarısında temel olarak Mısır’da İslami reformistler olarak büyüyüp gelişen Vahhabi’den geldiğini söylemektedir.
IŞiD, Taliban üzere cihatçı kümeler selefidir. Kendi din anlayışlarıyla hareket etmeyen toplulukları Müslüman olarak görmezler. Günümüzde dünya müslümanlarının %12’sinin Selefî olduğunu ve en ağır oldukları ülkelerin Suudi Arabistan, Küveyt ve Körfez ülkeleri olduğu belirtilir.
sahipkiran.org
Prof. Dr. Mehmet Ali Büyükkara IŞID ve Selefilikle ilgili şu sözleri kullanmıştı: ‘IŞİD, Selefi bir örgüttür. Pekala Selefiliği Hariciliğe hakikat iten sebep nedir? Teolojik olarak ele alırsak şöyle bir benzerlik var. Tarihte Selefi yapılar vakit zaman hariciliğe yanlışsız kaymıştır. Bu imanı üçlü tanım etmelerindendir. Yani tasdik, ikrar ve amel. Hanefilerin büyük çoğunluğu Amel’i saymazlar mesela. Yani ‘bir insan namazı kılmasa, içki içse, zina etse de iman dairesinden çıkmaz’ derler. Ancak Selefiye 3’lü tanım ediyor.’
İlk periyot Selefiyye anlayışının en besbelli özelliği, akla rol vermemek, âyet ve hadisle yetinmek, mânası apaçık olmayan, bu sebeple de öbür mânalara gelme ihtimali bulunan âyet ve hadisleri yorumlamadan, bunları bilmeyi Allah’a havale etmektir.
Selefi anlayışlar kendilerini hakikatin yegâne temsilcisi olarak gördükleri için var olan başka dini yapılara, mezheplere ve devlet otoritesine karşıdır.
İsmail Saymaz’ın 29 Eylül 2020 tarihli röportajda konuşan Selefi önder Murat Gezenler, ‘Türkler Müslüman değildir, müşrik bir toplumdur’ demişti. “Türkler IŞİD için Müslümandır fakat bizim için değildir.” tabirlerini kullanmıştı.
Ayrıca Gezenler, ‘Askere gitmek küfürdür’, ‘Oy atmak şirktir’, ‘Kafa kesmek haram değildir’ üzere açıklamalarda bulunmuştu.
Selefi hareketlerden olan Vehhabilik ise Arabistan’ın Necid bölgesindeki Uyeyne’de Hanbelî kadısının oğlu olarak 1115 (1703) yılında dünyaya gelen Muhammed b. Abdülvehhâb tarafından ortaya atıldı.
Babasının vefatının (1740) akabinde şirk diye gördüğü kimi dinî uygulamalar için bir hareket başlattı. kendisine karşı muhalefetin şiddetlenmesi üzerine 1158’de (1745) Suûd ailesinin hâkimiyetindeki Dir‘iye’ye gitti. Dir‘iye emîri Suûdî buyruğu, pirin Suûdî hâkimiyetini desteklemesi taahhüdü karşılığında Vehhâbî davasını yayma konusunda her türlü yardımı yapmaya kelam verdi. Böylece Abdülvehhâb ardına siyasi takviyesi de alarak fikirlerini yaymaya başladı. 792 yılına kadar geçen müddette Riyad, el-Harc ve Kasîm’de hâkimiyet kurdular, Necid’in bedevî kabilelerini itaat altına aldılar.
Vehhabiler, Hicaz ve Irak’a geçiş kapısı olarak gördükleri Ahsa’yı ele geçirdikten sonra 1801’de Kerbela’ya girdiler. Hz. Hüseyin’in mezarını tahrip edip Kerbela halkını kılıçtan geçirdiler. 5000 civarı Şii’yi öldürüp tıpkı gün geri çekildiler.
30 Nisan 1803 tarihinde Mekke’yi de işgal ettiler. Hz. Muhammed, Hz. Ebubekir, Hz. Ömer, Hz. Ali ve Hz. Fâtımâ’nın doğdukları meskenleri tahrip ettiler. Hz. Muhammed’in mezarının kubbesine ziyan verip içindeki bedelli eşyaları aldılar.
Osmanlı Devleti, Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa’yı Mekke ve Medine’yi Vehhabilerin elinden kurtarmakla görevlendirse de oğlu Tosun Paşa bu misyonu üstlendi.
3500 şahısla Hicaza giden Tosun Paşa Vehhabilere birinci etapta mağlup olmuştur. Mısırdan gelen 20.000 kişilik ek kuvvet işleri Tosun Paşa’nın lehine çevirmiş ve 1813 yılının başlarında Mekke, Medine, Taif ve Cidde Vehhabilerden temizlendi. Mehmet Ali Paşa bölgedeki 1818’in Eylül ayında Abdullah b. Suud ile dört oğlunu ele geçirerek evvel Kahire’ye oradan da İstanbul’a gönderdi. Abdullah b. Suud daha sonra İstanbul’da idam edildi.
Muhammed b. Abdülvehhâb ülkesinde ve gittiği yerlerde -kendi anlayışına göre- şahit olduğu bozuk inanışlar, sakıncalı dinî uygulamalar, idarî haksızlıklar, tüzel yanlışlıklar, ibadet hayatındaki cehalet ve gevşeklikler ıslah fikrini ortaya attı ve şiddetle fikirlerini yaymaya çalıştı.
Muhammed b. Abdülvehhâb’dan sonra Vehhâbî anlayışı dört oğlu, ayrıyeten torunları ve öğrencileri tarafından geliştirildi.
Anlayışında Allah’tan diğeri ismine kurban kesme yahut yemin etme, nazarlık ve muska takma, fotoğraf ve heykel yapma şirk olarak görülür. Mescidlere kubbe ve yüksek minareler yapmak, içlerini süslemek, Hz. Peygamber’in doğumunu ve öteki kandil gecelerini kutlamak, Kur’an ve hadislerde bulunmayan dua ve zikirleri tekrarlamak, Kur’an’ı makam ve nağme ile okumak, mevlid okutmak, tesbih kullanmak sapkınlıktır.
Türbe ve mezar ziyaretlerinde yapılan dua ve namaz kılma ölmüş bir şahsı şefaatçi yahut aracı kılma ihtimali bulunduğundan şirktir. Tütün ve kahve haramdır.
Muhammed b. Abdülvehhâb anlayışının yayılma biçimi ve şirk ve bid‘attan vazgeçmeyenlere uygulanacak yaptırımlar burada ayrıntılı bir biçimde anlatılmış;
Kaynak: islamansiklopedisi.org
Vehhâbîler Kur’an’ı keyfî yorumlamak, Hz. Peygamber’in mânevî şahsiyetine saygısızlık göstermek ve muteber âlimleri hiçe saymakla suçlandı. Vehhâbîlik, Selefiyye hareketi üzerinde de etkisini gösterdi.
Ayrıca, Abdülvehhab’ın İngiliz casuslarından, Hempher’in tuzağına düşerek, ingilizlerin (İslamiyet’i imha) etmek çalışmalarına alet olduğu belirtiliyor.