Duygu Erdoğan – Narenciye çeşitlerinde hasat devam ederken, mart ayında yaşanan ve Adana ile Mersin’de ekili alanları vuran don nedeniyle fiyatlar yüksek bir seyir izliyor. Üreticiler, erkenci çeşitlerde bu artışın hudutlu kaldığını lakin portakal, mandalina ve limonun geç çıkan ve uzun mühlet tüketilen tiplerinde yarı yarıya kayıplar olduğunu; fiyatların yüksek seyredeceğini söz ediyor. Şimdi talepleri az olsa da ihracatçıların buralarda az kalan eseri Finike üzere rekoltesi daha güzel yerlerden tedarik ederek tamamlayacağı vurgulanıyor.
Buna nazaran mandalina tipleri pazar ve markette 10-17 lira ortasında değişiyor. Portakal şimdi raflarda yerini bulmadı fakat birinci çeşitleri 17-25 lira ortasında fiyatlara satılıyor. Limon fiyatında gevşeme var. 29 liraya çıkan fiyat 20 lira düzeyine kadar düştü.
10 lira altı yok
Adana’daki üretimin yarısının Yüreğir’den sağlandığını belirten ilçe Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Doğan, narenciye genelinde Adana özelinde rekolte kayıpları olduğunu söyledi. Erkenci mandalina çeşitleri ve limonda hasadın sürdüğünü anlatan Doğan, akabinde portakal ve greyfurt hasadının da başlayacağı bilgisini verdi. Doğan, “Adana bölgesinde 20 Mart’ta yaşanan kuvvetli don narenciyeyi vurdu. Fiyatlar şu an tarlada yüksek görünüyor lakin eser birtakım bahçelerde o kadar az ki çiftçi yeniden yarar sağlayamıyor; tüketici ise tekrar değerliye yiyor. Bu dönem narenciye kümesinde eserlerin genel olarak değerli olacağı öngörülüyor” dedi. ‘10 liranın altında toptanda eser yok’ diyen Doğan, bu fiyatın kentlere taşınmasıyla ile en düşük kilo fiyatlarının 15-20 lira ortasında iddia edildiğini söyledi.
Geçen yıl mayer limonun kısımda kaldığını, üreticinin toplama maliyetini bile çıkaramadığını hatırlatan Doğan, “Çünkü evvelki yıl limon kıymetli diye ihracat kısıtlaması olmuştu. Pazarlarımızı kaybedince eser elimizde kaldı. Zira narenciye kümesinde iç pazar tüm üretimi tüketmeye yetmez. Bu nedenle kısır bir döngü üzere üretici kazanmadığı vakit ekmiyor, ektiğinde ise fazla eser olursa para etmiyor. Tarımda sağlıklı bir planlamaya gereksinim var. Çiftçi ne olursa olsun ziyan etmeyeceğini bilmeli” diye konuştu.
Dalında masrafı 4 lira
Bölgede yaşanan don münasebetiyle narenciye bölgelerinin çiçek açma periyodunda etkilendiğini anlatan Akdeniz (Mersin) Ziraat Odası Lideri Musa Yılmaz, rekoltede yüzde 35 düzeyinde düşüşler görüldüğünü lisana getirdi. Bu nedenle fiyatın yüksek seyrettiğini belirten Yılmaz, “Narenciye genelinde bu yıl ucuza tüketim çok güç görünüyor” dedi.
Finike Ziraat Odası Lideri Halil Sarıçobanoğlu ise gelecek hafta başlaması beklenen hasat devrinde rekoltede kayıpsız bir dönem beklediklerini söz etti. Sarıçobanoğlu, “Bazı yerler soğuktan etkinlense de düzgün bir dönem geçecek. Fiyat beklentimiz 5-7 lira ortasında. Aslında bu fiyatın altında satış üretici için ziyan demek. Eserin kolundaki masrafı 4 lira. Genelde iç piyasaya eser veririz lakin öbür üretici bölgelerdeki rekolte kaybı nedeniyle ihracatçılar da talep oluşturacaktır” diye konuştu.
İhracat 6 Ekim’de başladı
Narenciye çeşitlerinde birinci ihracat 15 Eylül’de mayer cinsi limon ile başlamıştı. Enterdonat limon ve pek çok çeşit mandalinada ise ihracat 6 Ekim’de başlatıldı. Bölgelerde bu tarihlerden itibaren talebin de ağırlaşması bekleniyor.
Türkiye’nin 2021 yılında narenciye ihracatı 935 milyon dolarlık gelir getirmişti. 2022 yılında narenciye ihracatında maksat ise 1 milyar dolar. Türkiye, narenciye üretiminde dünyada 8’inci, Avrupa’da 2’nci sırada yer alıyor.