Muğla’da yaşayan ve bitkiler üzerine amatör çalışmalar yapan Ayhan Toprak, bir kısmı Denizli sonları içinde olan Sandras Dağı’nın Köyceğiz ilçesi bölümündeki 2 bin 200-2 bin 250 metre rakımlı Çiçek Baba doruğunda, farklı olduğunu düşündüğü bir bitkiye rastladı.
Toprak, bitkiye ilişkin ayrıntılı fotoğrafları, EÜ Botanik Bahçesi ile Herbaryum Uygulama ve Araştırma Merkezi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Yıldırım’a ulaştırdı.
Yıldırım, yaptığı araştırma sonucunda bitkinin literatürde kaydının olmadığını belirledi.
Yüksek lisans öğrencisi Seval Fazilet ve doktora öğrencisi Tuğkan Özdöl’ün de dahil olduğu saha ve laboratuvar çalışmasının akabinde hazırlanan “Muğla soğanı” bahisli bilimsel makale, Finlandiya merkezli milletlerarası hakemli mecmua Annales Botanici Fennici’de yayımlandı.
Bilim dünyasına kazandırılan bitkiye Türkçe isim olarak, “Muğla soğanı” ismi verildi. Bitkinin bilimsel ismi keşfi yapan Ayhan Toprak’a atıfla “Allium ayhan-toprakii Yıldırım” oldu.
“SANDRAS BİYOÇEŞİTLİLİK AÇISINDAN HAYLİ ÖNEMLİ”
Prof. Dr. Hasan Yıldırım, Muğla soğanın keşfi ile Türkiye’de bulunan endemik soğan sayısının 120’ye, Türkiye’deki soğan çeşidinin de 225’e yükseldiğini söyledi.
Kendilerine bitkinin fotoğraflarını göndererek bilimsel çalışmanın başlamasını sağlayan amatör botanikçi Ayhan Toprak’ı keşfi nedeniyle tebrik eden Yıldırım, şöyle devam etti:
“Bu bitkinin yayılış gösterdiği Sandras Dağı nitekim de biyoçeşitlilik açısından epeyce değerli bir dağ. Gerek ülkemiz açısından gerekse dünya çapında epey sıcak bir nokta diyebiliriz. Bu dağ şu ana kadar keşfedilmiş çeşitlere baktığımızda, yalnızca dünyada bu dağın tepesinde ve eteklerinde yer alan ve diğer bir yerde yayılış göstermeyen 30’dan fazla endemik bitki çeşidine sahip olduğunu söyleyebiliriz. Hala de bu bitkide olduğu üzere yeni cinslerin keşifleri devam ediyor”
Hasan Yıldırım, dağda yapılan madencilik faaliyetlerinin bölgenin biyoçeşitliliğine ziyan vereceğinden tasa ettiklerini de belirtti.
Yeni bitki cinslerinin keşfedilmesinin tıp açısından da değerli olduğunu lisana getiren Yıldırım, yapılacak çalışmalar sonucunda yeni ilaçların da ortaya çıkabileceğini söz etti.