Duvar gazetesi konuk müellifi Murat Meriç, Edirne’de konser veren Moğollar kümesiyle TED Edirne Koleji Kurucusu Nesim İba’nın kulisteki tartışmasını köşesine taşıdı.
Murat Meriç yaşananları şöyle anlattı:
26 Kasım’da, geçtiğimiz cumartesi günü Edirne’deydik. Edirne, memleketim sayılır. Soyadım oradan geliyor. Uygundum, gittim. Âlâ ki gitmişim zira çok acayip bir şeye şahit oldum. Anlatacaklarım, o konser sonrasında kuliste yaşananlar.
TED’DE ÖĞRENCİLERLE BULUŞMA
Başlangıç noktası hoş: Konser, TED Edirne Koleji’nde düzenlenen kültür-sanat aktiflikleri çerçevesinde okulun konferans salonunda yapıldı. Geliri kız çocuklarının eğitimine aktarıldı. Tıpkı çerçevede, önümüzdeki haftalarda bir de Feridun Düzağaç konseri yapılacak. Öğrendiğim kadarıyla, Moğollar, öğrenciler ortasında yapılan bir ankette en çok istenen topluluklardan biri olduğu için bu konsere davet edilmiş. Bunu söyleyen, TED Edirne Koleji’nin kurucusu Nesim İba. Konser öncesinde grup üyelerine verdiği yemekte öbür şeyler de söyledi. Kolejin tarihini, onu nasıl kurduğunu anlattı ve orada verilen eğitimden kelam etti. Buraya kadar her şey hoş lakin kurduğu bir cümle, sonrasının habercisi olduğu için çok kıymetli: “Siz ne yapacağınızı bilirsiniz elbette, akıl vermek üzere olmasın lakin Sayın Valimiz, Tugay Kumandanımız ve eski Başbakan Yardımcımız da konserde hazır bulunacak, bunu bilin…” Bunun üzerine Cahit Berkay’ın kurduğu cümle daha da kıymetli: “Biz Moğollar’ız. Bir repertuvarımız var, her yerde oradaki müzikleri söylüyoruz, burada da bir şey değişmeyecek.” Hoş biten yemekteki bu kelamlar tahminen de küçük bir anı olarak kalacak, kısa müddette unutulacaktı lakin yaşananlar yüzünden bunun altını bilhassa çiziyorum.
Yemek sonrası TRT kameramanının gelmesi, takımla söyleşi yapmak istemesi de şaşırtıcıydı. Moğollar, yıllardır TRT’ye (ve diğer pek çok kanala) çıkamıyor. Taner Öngür, söyleşi sırasında bunu da lisana getirdi: “Yıllar sonra TRT kameralarını karşımızda görmek enteresan. Demek ki geliyor gelmekte olan.” Gülüşmelerle kulise gidildi, kısa mühlet sonra konser başladı ve bildik Moğollar repertuvarındaki müzikler arka arda sıralandı: “Ağrı Dağı Efsanesi”, “Geri Sar”, “Selvi Boylum Al Yazmalım”, “Dila Hanım / Devlerin Aşkı”, “Resimdeki Gözyaşları”, ‘Dağlar Dağlar” derken sıra “Namus Belası”na geldi. Emrah Karaca, babasının müziğini seslendirmeden evvel her konserde yaptığını yaptı ve bir gün evvel Taksim’de polis saldırısına uğrayan bayan yürüyüşünden dem vurarak özetle şunları söyledi: “Sadece ‘şiddete hayır’ demek için toplanan bayanlara şahsen devlet eliyle şiddet uygulanması bile İstanbul Sözleşmesi’ne ne kadar muhtaçlık duyduğumuzu gösteriyor. Bu müzik, kocası tarafından namus denilerek öldürülen bir bayanı anlatıyor. Moğollar olarak bu kıssalar müziklerde kalsın istediğimiz için, buna dikkat çekmek için bu şarkıyı söylüyoruz ve diyoruz ki, İstanbul Kontratı yaşatır!” Salondan kopan büyük alkış sonrası müzik dinleyicilerle birlikte coşkuyla söylendi.
Sivas’ta yakılarak öldürülenler için yazılan “Issızlığın Ortasında”, siyanüre karşı direnen Bergama köylülerine dayanak vermek gayesiyle yapılan “Ölüler Altın Takar mı?”, bütün salonu yerinde zıplatan “Dinleyiverin Gari” derken sıra beklenen müziğe geldi: “Bi’şey Yapmalı”. Taner Öngür “köşe konuşması”nı yaptı, yeniden dinleyicinin iştirakiyle konser bitti. Başlamadan, bu müzik sonrasında bir armağan verileceği söylendiği için takım bir mühlet sahnede kaldı, gelen giden olmayınca Cahit Berkay “birileri gelecekti, olmadı galiba lakin biz Sayın Valimize selam verelim” dedi, bis için hazırlanan öbür müziğe geçeceklerken kurucu Nesim İba’nın sahneye girmesiyle ‘merasim’e dönüldü. Moğollar ismine Cahit Berkay’a Edirneli bir usta tarafından yapılan el imali fayton armağan edildi, teşekkürlerin akabinde konseri izleyen idari ve mülki erkana hürmetler sunuldu. Beklenen vali sahneye çıkmadı, selamı almadı, iş İba’ya kaldı. Son iki müzik tekrar daima bir arada söylendi, konser bitti.
KULİS BASKINI
Sonrası, ağır bir kulis mesaisi: Ekseriyetle genç hayranlarla fotoğraflar çektirildi, imzalar verildi, kısa sohbetler yapıldı. Her şey şahane giderken Nesim İba’nın kulise girmesi bir anda olayları bilakis çevirdi.
Bundan sonrası, aslında daima yaşadığımız şey… Okulun kurucusu Nesim İba, kararmış bir yüz ve sonla kulise geldi, Emrah’ı sordu ve “O Cem Karaca’nın oğlu çok ayıp etti, iki alkış almak için okumadığı bir mukaveleyi savundu, gösterisini yaptı, okul salonunu siyaset kürsüsüne çevirdi,” dedi. Kuliste bir anda ortalık buz kesti; İba kelamlarına aralıksız devam ederken Cahit Berkay onun karşısına geçti ve mealen şu cümleleri kurdu: “Daha evvel de söyledim Nesim Beyefendi, biz Moğollar’ız ve kelamımızı her yerde birebir biçimde söyleriz. Emrah’ın cümleleri dediğiniz bizim cümlelerimiz ve her konserde bunları bu biçimde kuruyoruz zira gördüklerimizi anlatmakla, yanlışsız bildiğimizi söylemekle yükümlüyüz.” Taner Öngür, ona şu cümlelerle takviye verdi: “Sizinle birebir fikirde olmak zorunda değiliz. Fikrimiz bu ve okul kürsüsü dahil her yerde söyleyebiliriz. Bu özgürlüğümüz var. Siz de söylersiniz, tartışırız fakat bir konser sonrası, siyasi bir tartışma için uygun değil. Bunu isterseniz sonra yapalım.”
Nesim İba, bu kelamlar üzerine daha evvel söylediklerini yineleyerek “okulda siyaset yapılmaz”a denk gelen bir kısım cümleler kurdu, ortada “devletin valisi salondayken o cümleleri kuramazsınız” dedi; İstanbul Sözleşmesi’nin aile yapısına ziyan verdiğinden dem vuran cümlelere girdiğinde bu tuhaf tartışmayı uzatacağı aşikâr olduğundan Cahit Berkay içerideki takım arkadaşlarına seslendi: “Toplanın arkadaşlar, gidiyoruz”. Sonrasında sinema koptu. İba, “Ne bağırıyorsun? Cahit Abi dedim, hürmet gösterdim ancak sen benim okulumda benimle bağırarak konuşamazsın!” Herkes sustu, neye uğradığımızı şaşırdığımız için ne yapacağımızı bilemez hâlde birbirimize baktık. Cahit Berkay içerideki arkadaşlarına seslendiğini anlatmaya çalışırken İba dozu daha da artırdı, bağırmasını sürdürdü. O esnada kendisini sakinleştirmek ve tartışmayı bitirmek üzere yanına yaklaşan menajer Deniz Kahya’ya dönerek “dokunma bana, benim okulumda bana dokunamazsın” demesi ortamın daha da gerilmesine sebep oldu lakin grup sakinliğini korudu. İba, tehditler savurmaya başladı ve bir sonraki konseri işaret ederek “o Feridun Düzağaç konseri de iptal, bu okulda bu türlü şeyler söyleyemezsiniz” diyerek bağıra bağıra uzaklaştı.
“BİLDİK BAĞLANTILAR”
Sonrası süratle toplanma, olay mahallini terk etme ve şaşkın bir formda yaşadıklarımızı manaya çabası… Yolda Cem Öget’in yaptığı küçük bir arşiv taramasıyla Nesim İba’nın eski AKP Vilayet Lideri olduğunu öğrenmemiz, yaşananları anlamamızı kolaylaştırdı. Bu kadarla kalmadık, geçmişe dönük taramada “AKP Vilayet Lideri İba’ya ihale kıyağı” üzere başlıklara rastladık. Dahası, onun okulun başına geçmesiyle boşalan AKP Vilayet Başkanlığı vazifesini, eşi Belgin İba’nın devraldığını öğrendik. Bu irtibatları kâfi gördük, mevzuyu kapattık.
Elbette kendi ortamızda kapattık. Bu yazıyı, yaşananları anlatmak ve aktarmak için birinci derece tanıklığımın gerisine sığınarak yazıyorum. Oradaydım, olayın her ânına şahit oldum. Takımdan olmadığım için orada tartışmaya katılmadım, dinlemekle yetindim ancak burada bir-iki kelam söyleme gereği duyuyorum.
Az evvel, bu yaşananların aslında tanıdık olduğunu söyledim. Karşımızda hayatın her alanında her şeye karışan bir iktidar var ve bu iktidarı kuranlar, yandaşlarıyla birlikte onların dışında kalanlara hayat alanı tanımıyor. Bu, memleketin özeti. İba’nın ısrarla altını çizdiği “benim okulumda” vurgusu, biraz da bu yüzden. Yemekte yaptığı ihtar yerini bulmadığı için, Emrah’ın cümlelerine büyük bir alkışla dayanak geldiği için, müzikler daima birlikte ve coşkuyla söylendiği için kayan şaftı, başta büründüğü ‘eğitim neferi’ ya da ‘saf ve pak yönetici’ maskelerinin düşmesine sebep oldu, bir anda kendine döndü ve oradaki erkini kullanarak (ya da iktidarın ona verdiği yetkiyle) işi farklı bir yere götürdü.
Aslında kıssa, Moğollar’ın “Sayın Valimiz de burada” cümlesini duyduğunda ‘yandaş’ sanatkarlar üzere hazırola geçmemesi ve bildiğini okumasıyla alakalı. Bunun sırrı, Cahit Berkay’ın gece uzunluğu kurduğu cümlede bâtın: “Biz Moğollar’ız.” Şaftı kaydıran, ezberi bozan bu beklenmedik tutum. Yanlışsız olan da bu esasen. Lakin biat kültüründen gelenler için böylesi terslikler anlaşılır üzere değil. Yazık ki, bu orta bu tip baskılarla, baskınlarla sık karşılaşıyoruz. Neyse ki Moğollar üzere direnenler de var. Başa döneyim, bir defa daha yineleyeyim: Büyük hayranlarıyım ve onlarla yan yana yürümekten onur duyuyorum. Cumartesi yaşananlar, tıpkı tarafa bakmakla, omuz omuza durmakla nasıl isabetli bir karar verdiğimin göstergesi. Onlar Moğollar. Yeterli ki.