6 Şubat 2023 sabah saat 04.17’de Kahramanmaraş Pazarcık ilçesinde meydana ve 10 ili tesiri altına alan 7.7 büyüklüğündeki zelzelenin yıkıcı tesiri tüm Türkiye’yi yasa boğdu. Yaşanan doğal afet sonrası Cumhurbaşkanı Recep Tayip Erdoğan yedi gün vadeli ulusal (ulusal) yas ilan edildiğini açıklamıştı. Ulusal yas açıklamasından sonra TBMM binasının öndeki Türk bayrağı dışındaki tüm bayraklar yarıya indirildi. Pekala ulusal yas nedir, hangi durumlarda ilan edilir? Ulusal yas ne demektir? Ulusal yas ilan edilince ne olur?
Milli yas nedir?
Ulusal yas yahut ulusal yas, bir ülkenin halkının büyük kısmı tarafından yerine getirilen yas tutma ve anma hareketlerinin gerçekleştirildiği gündür.
Hangi durumlarda ulusal yas ilan edilir?
Milli yas, kıymetli bir kişinin yahut bireylerin vefatı, cenazesi yahut bunların yıl dönümü yahut doğal afet, facia, kaza, savaş, terör saldırısı nedeniyle ilan edilebilir.
Milli Yas edilince ne olur?
Millî yas günlerinde, bayraklar yarıya iner. Uluslararası devletler ortasında bayrakların yarıya indirilmesi ulusal yasa hürmetin bir sözü olarak kabul edilir.
Ulusal yas ilanları
-
Ulu başkanımız, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu ve birinci cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk, ülkemizde her yıl 10 Kasım’da hürmet ve hasretle anılmaktadır. 10 Kasım’da bayraklar yarıya indirilmektedir.
-
Winston Churchill – İngiltere Başbakanı. 24 Ocak 1965’te öldü. 25-27 Ocak 1965 tarihleri ortasında Birleşik Krallık’ta resmî ulusal yas ilan edildi.
-
Hirohito – Japonya İmparatoru. 7 Ocak 1989’da öldü. Vefatını takip eden iki günde ve cenazesinin olduğu günde ülkesinde ulusal yas ilan edildi.
-
Turgut Özal – 8. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı. 17 Nisan 1993 yılında öldü. Türkiye’de 17-21 Nisan 1993 tarihleri ortasında, Mısır ve Pakistan’da ise üç gün ulusal yas ilan edildi.
-
İzak Rabin – 5. İsrail Başbakanı. 4 Kasım 1995’te bir suikast sonucu öldü. Bu tarih İsrail’de ulusal yas günü olarak anılmaktadır.
-
Diana Spencer – Galler Prensesi. 31 Ağustos 1997’de öldü. Ülkesi Birleşik Krallık’ta 6 Eylül 1997’de ulusal yas ilan edildi.
-
Néstor Kirchner – 51. Arjantin Devlet Lideri. 27 Ekim 2010’da öldü. Arjantin ile birlikte birçok Latin Amerika ülkesi üç günlük ulusal yas ilan etti.
-
Kim Jong-il – Kuzey Kore ulusal önderi. 17 Aralık 2011’de hayatını yitirdi. Ülkesi Kuzey Kore’de 17-29 Aralık 2011’de ulusal yas ilan edildi.
-
Rauf Denktaş – Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı. 13 Ocak 2012’de hayatını yitirdi. 14-17 Ocak 2012’de Türkiye’de, 14-20 Ocak 2012’de KKTC’de ulusal yas ilan edildi.
-
Nelson Mandela – Güney Afrika Cumhurbaşkanı. 5 Aralık 2013’te ömrünü yitirdi. Ülkesinde 8-15 Aralık 2013’te ulusal yas ilan edildi.
-
Abdullah bin Abdülaziz el-Suud – Suudi Arabistan Hükümdarı. 23 Ocak 2015’te hayatını yitirdi. Bahreyn’de 40 gün, Mısır’da 7 gün, Birleşik Arap Emirlikleri, Ürdün, Tunus, Fas ve Lübnan’da 3 gün, Türkiye’de ise 24 Ocak 2015’te 1 günlük ulusal yas ilan edildi.
-
Süleyman Demirel – Türkiye Cumhurbaşkanı. 17 Haziran 2015’te ömrünü yitirdi. Ülkesinde 17-19 Haziran 2015’te ulusal yas ilan edildi.
-
İslam Kerimov – Özbekistan Devlet Lideri. 2 Eylül 2016’da vefat etmesinin akabinde Özbekistan’da üç gün ulusal yas ilan edildi.
-
Bhumibol Adulyadej – Tayland Hükümdarı. 13 Ekim 2016’da 88 yaşında öldü. Vefatı üzerine Tayland’da bir yıl boyunca ulusal yas ilan edildi.
-
Halife bin Hamed es-Sani – Katar Buyruğu. 23 Ekim 2016’da vefatının akabinde ülkesi Katar’da üç gün ulusal yas ilan edildi.
-
Fidel Castro – Küba Devlet Lideri. 25 Kasım 2016’da öldü. Vefatının akabinde Küba’da 9 gün, Cezayir’de 8 gün ve Venezuela’da üç gün ulusal yas ilan edildi.
-
Celal Talabani – Irak Cumhurbaşkanı. 3 Ekim 2017 tarihinde öldü. Vefatının üzerine Kürdistan Bölgesel İdaresi’nde yedi, Irak genelinde ise üç gün ulusal yas ilan edildi.
-
Sabah el-Ahmed el-Cabir es-Sabah – Kuveyt Buyruğu. 28 Eylül 2020’de 91 yaşında hayatını kaybeden buyruk için Kuveyt’te kırk gün boyunca ulusal yas ilan edildi.
-
Karolos Papulias – Yunanistan Cumhurbaşkanı. 26 Aralık 2021’de 92 yaşında hayatını kaybetti. Yunanistan hükümeti tarafından üç gün ulusal yas ilan edildi.
-
Halife bin Zayid en-Nehyan – Birleşik Arap Emirlikleri Devlet Lideri. 13 Mayıs 2022’de 73 yaşında öldü. Nehyan için ülkesi Birleşik Arap Emirlikleri’nin yanı sıra Ürdün ve Kuveyt’te 40 gün, Suudi Arabistan, Bahreyn, Katar, Umman, Lübnan, Mısır, Moritanya, Fas, Pakistan ve Brezilya’da 3 gün, Cezayir’de 2 gün, Filistin Devleti, Hindistan ve Bangladeş’te ise 1 gün ulusal yas ilan edildi.
Türkiye ve dünyada ulusal yas ilan edilen günler
-
11 Eylül hücumlarında hayatını kaybedenler için Amerika Birleşik Devletleri, İsrail, Kanada, Fransa, Hırvatistan, Güney Kore, Japonya, Çin, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Polonya, Romanya, Arnavutluk, Vietnam, Birleşik Krallık ve İrlanda’da ulusal yas ilan edildi.
-
2009 L’Aquila sarsıntısında hayatını kaybedenler için yas ilan edildi.
-
10 Nisan 2009’da İtalya’da bir günlük yas ilan edildi ve bayraklar yarıya indirildi. 2010 Polonya Hava Kuvvetleri Tu-154 kazası hayatını kaybedenler için Polonya, Brezilya, Kanada, İspanya, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Gürcistan, Macaristan, Letonya, Litvanya, Moldova, Romanya, Rusya, Sırbistan, Slovakya, Türkiye ve Ukrayna’da yas ilan edildi.
-
2011 Norveç ataklarında hayatını kaybedenler için 24 Temmuz 2011’de Danimarka, Finlandiya, İsveç, İzlanda ve Norveç’te ulusal yas ilan edildi.
-
2014 Soma’da hayatını kaybeden vatandaşlarımız için Türkiye’de 13-15 Mayıs, KKTC’de 15-16 Mayıs ve Pakistan’da 15 Mayıs tarihlerinde ulusal yas ilan edildi.
-
2014 Güneydoğu Avrupa sel felaketinde hayatını kaybedenler için Sırbistan’da 21-23 Mayıs ve Bosna-Hersek’te 20 Mayıs tarihlerinde ulusal yas ilan edildi.
-
2014 İsrail-Gazze çatışmasında Filistin’de hayatını kaybedenler için Filistin’de 21-23, Türkiye’de 22-24, KKTC’de 22-24 ve Pakistan’da 24 Temmuz 2014 tarihlerinde ulusal yas ilan edildi ve tüm bayraklar yarıya indirildi.
-
MH 17 sefer sayılı uçak kazasında hayatını kaybedenler için Hollanda’da 23 Temmuz 2014’te ulusal yas ilan edildi.
-
AH 5017 sefer sayılı uçak kazasında hayatını kaybedenler için Fransa’da 28-30 Temmuz 2014’te ulusal yas ilan edildi.
-
2014 Peşaver okul saldırısı için Pakistan’da 3 gün, Türkiye’de 17 Aralık tarihinde ulusal yas ilan edildi.
-
2015 Hac izdihamında hayatını kaybeden İranlı hacılar için İran İslam Cumhuriyeti tarafından üç gün ulusal yas ilan edildi.
-
2015 Ankara saldırısının akabinde Türkiye’de 10-12 ve KKTC’de 11-13 Ekim 2015 tarihlerinde ulusal yas ilan edildi.
-
2016 Brüksel saldırıları’nın akabinde Belçika tarafından üç gün ulusal yas ilan edildi.
-
2016 Atatürk Havalimanı hücumunda hayatını kaybedenler için 29 Haziran 2016 tarihinde Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde bir günlük ulusal yas ilan edildi.
-
2016 Kaç saldırısı sonrasında Fransa hükûmeti tarafından üç gün ulusal yas ilan edildi.
-
2016 Üsküp sel felaketi sonrasında Makedonya hükûmeti tarafından bir günlük ulusal yas ilan edildi.
-
2016 Orta İtalya depremi’nde hayatını kaybedenler için 27 Ağustos 2016’da bir günlük ulusal yas ilan edildi.
-
LaMia Airlines’ın 2933 sefer sayılı uçak kazasında hayatını kaybedenler için Brezilya’da üç gün ulusal yas ilan edildi.