Akdeniz havzasında daha çok görülen ve tüm dünyada yaygın bir sorun olan talasemi ( Akdeniz anemisi) hastalığı tekrar yükselişe geçti. Hastalığın önlenebilir olduğunu belirten KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, evlilik öncesi yapılacak genetik tarama ile denetim altına alınabileceğinin altını çizdi.
Genetik bir rahatsızlık olan ve uzun müddettir Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde görülmeyen talasemi ( Akdeniz Anemisi) hastalığı tekrar yükselişe geçti. Mevzuyla ilgili Yakın Doğu Üniversitesi Daima Tıp Eğitimi Koordinatörlüğü, Kıbrıs Türk İnsan ve Klinik Genetik Derneği ile Thalassaemia Derneği’nin iş birliğinde düzenlenen “Unutulan Genetik Miras: Talasemi” çalıştayında hastalıkla ilgili aktüel bilgileri paylaşan uzmanlar, yıllar içinde değişen toplumsal ve kültürel yapının talasemi sayılarını tekrar canlandırdığını vurguladı.
Çalıştaya katılan KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar da bilimsel manada devası bulunan bir hastalık olan Akdeniz Anemisinin değişen toplumsal şartlar ve kültürel yapılar, gelen göçler üzere birçok nedenle artış gösterdiğine değinerek, çocuk sahibi olmak isteyen tüm bireylerin talasemi testini yaptırması gerektiğini belirtti.
Talasemiye ‘hastalık’ demek istemediğini belirten Cumhurbaşkanı Tatar, “Thalassaemia Merkezi’nin ve akabindeki yapılan tüm çalışmaların insanlığa umut olarak büyük izler bıraktığını söyleyerek, “Eşitliğin baz alındığı bu ülkede herkes eşit yaşayarak var olan imkanlardan yararlanmalıdır. Bu yüzden gerek devlet hastanelerinde gerekse özel hastanelerde bu cins teşhislerin konulması ve tedbirlerin alınması için gerekli her şeyi yapıyoruz” dedi.
“Talasemi önlenebilir genetik bir hastalıktır”
KKTC Sıhhat Bakanı İzlem Gürçaç ise çalıştayda yapmış olduğu konuşmasında talaseminin önlenebilir genetik bir hastalık olduğunu tabir etti. Kuzey Kıbrıs’ta talasemi hastalığının çok sıkıntı kaideler altında başladığını hatırlatan Bakan İzlem Gürçağ, bu süreç içinde birçok ailenin teşhis ve tedavi şuurunda olmadığını da belirtti. Bakan İzlem Gürçağ, “Kuzey Kıbrıs’ta 150 talasemi majör hastası var. Lakin talasemi intermedia ve orak hücreli anemi hastalarını da bu sayıya katarsak, merkezde tedavi gören toplamda 225 hastamız bulunuyor” dedi.
“Değişen toplumsal ve kültürel yapı hadise sayılarını arttırdı”
Bakan Gürçağ, 1980’de aile maddesindeki değişiklik ile birlikte talasemi testlerinin evliliklerden evvel mecburi olduğunu ve böylece Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin tüm talasemi oranlarını sıfıra indirdiğini söyledi. Yıllar içinde değişen toplumsal ve kültürel yapıyla talasemi sayılarının tekrar canlandığını söyleyen Bakan Gürçağ, “İlgili doktorlarla toplantılar düzenlendi ve gerekli bilgilendirmeler yapıldı. Thalassaemia Laboratuvar’ının modernize edilmesi için gerekli aygıtların birçok alındı bir kısmı da sipariş edildi. Türkiye Cumhuriyeti tarafından hibe edilen HPLC aygıtı da en geç Kasım ayı içerisinde hizmete sunulacak” dedi.
“Herkes gerekli taramalardan geçmeli”
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde 2001’den itibaren talasemiyalı bir bebek doğmadığını söz eden Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği Lideri Dr. Hasret Gürkut, “Globalleşen dünya ve göç ederek artan insan nüfusuyla birlikte genetik havuzumuz çeşitlendi. Bizler ne kadar muvaffakiyet elde etmiş olsak da daima değişen genetik havuzumuz sebebiyle çabayı asla bırakmamalıyız” dedi. Dr. Hasret Gürkut, mevcutta bulunan talasemi hastalarının ve taşıyıcı olan bireylerin muhtaçlıklarının takip edilmesi ve ihtimal dahilinde olan herkesin gerekli taramalardan geçmesi konusundaki değere değindi.
“Son vakitlerde talasemili doğumlar tekrar başladı”
Thalassaemia Derneği Lideri Çiğdem Beşevlerli ise konuşmasına talasemi hastalarının korunması ve âlâ tedavi almasının sağlanması gerektiğini belirterek, 1980’de değişen aile yasası ise evlilik öncesi yapılan talasemi testinin zorunluluğunu hatırlattı. Dünya genelinde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ismini tarihe yazarak, talasemi doğumları sıfırlamıştı” diyen Beşevlerli, “Yeni bilgilere nazaran değişen toplumsal hayat, aile yaşantısı, gelen göçler nedeniyle talasemi doğumlar yine başladı” diye konuştu.
Talasemi doğumlu bireylerin yaşadığı zorluklardan da bahseden Beşevlerli, “Toplumumuz tarafından unutulan talasemi doğumlar en çok da talasemi bireylerinin canını acıtıyor. Zira talasemi bireyi olmak kolay değildir. Şiddetli bir tedavi süreci olmasının yanı sıra, birçok dış etkenler de talasemi bireyleri yıpratıyor” dedi.
Yakın Doğu Üniversitesi Daima Tıp Eğitimi Koordinatörü Doç. Dr. Mahmut Çerkez ise Yakın Doğu Üniversitesi Hastanesi’nin yeni kuşak teknolojilerle donatılmış tıbbi genetik teşhis laboratuvarında, 400’e yakın farklı genetik test ile hastalara hizmet verildiğini söyledi. – İSTANBUL