Merkez Bankası, perşembe günü faiz indirimine giderken, siyaset faizi ile sağlanamayan kredi faizlerinde düşüş için cuma gecesi de önlemler ya da düzenlemeler açıkladı. Bu kararlarda göze çarpan kısım; son devrin tartışmalı konusu ticari kredi faizlerinde tavan sınırlaması olurken, hafta sonunu kararları anlamak ve yorumlamaya çalışmakla geçiren, piyasalar pazartesi gününe bir ölçü karışık başladı. Uzmanlar bir yandan kararı ve tesirlerini yorumlarken, başka yandan da bugün Avrupa’da telaşların artmasıyla euro/dolar paritesindeki gerileme de Türkiye’yi yakından ilgilendiriyor.
Türkiye’de geçen hafta görülen rezerv artışı bir ölçü piyasaları rahatlatsa da öteki yandan girişlerin kaynağı hala bilinmiyor. TCMB PPK kararı sonrası uzun vakittir sıkıştığı yerden tetiklenen dolar/TL de kritik 18 sonunu aşmıştı.
Pazartesi sabahına bu gündemlerle başlayan yurt içinde Türkiye’nin 5 yıllık kredi risk primi CDS 800 baz puanın üzerini gördü. Geçen ayın sonunda global bir rahatlama eşliğinde ve rezervlerdeki değişimle gerileyen CDS, Temmuz ayı ortasında 900 baz puan ile doruğunu görürken, 11 Ağustos’ta 650 baz puan ile taban yapmıştı.
Merkez Bankası’nın atılımı kredi faizlerinde ticari faizlerdeki yükselişi ve büyümeyi sınırlamayı hedeflerken, Dünya Gazetesi’nde Gurur Oğuz’un bu sabah yorumu kararın ‘panik atak’ halinde alınarak piyasa bozduğu istikametinde oldu ve şöyle sürdü:
Aslında aldıkları önlemler, genelde gerçek. Yerinde ve gerekli. Fakat bu önlemler, ‘Merkez Bankası’na güven’ var ise geçerli olabiliyor.
Dolar/TL geçen hafta yaşanan kırılımla bugün euro/TL ile 18,13 düzeyinde buluşurken, euro/dolar paritesi de 1 düzeyinin altına sarktı.
TL geçen yıldan bu yanaysa yüzde 40 bedel kaybederken, yıl başından bu yana yüzde 27, son 4 ayda da yüzde 18 kıymet kaybetti.
Tahvil getirileri süratle geri çekilirken, 2 yıllık tahvil getirisi, yüzde 17,62’den yüzde 14,02’ye kadar geriledi. 10 yıllık tahvil getirisi ise yüzde 16,93’ten yüzde 14,19’a geriledi. Tahvillerdeki bu fiyatlamanın bankaların cuma gecesi düzenlemesi ile oluşan talep olduğu görülüyor.
“Ankara’da iktisada ‘deli gömleği’ giydirildi”
Makroihtiyati önlemler için ‘çaresizlik’ diyen Uğur Gürses, ‘İlk düğmeyi yanlış ilikleyen ‘çaresiz Ankara bürokratları’ kendi kurgularına kendileri de inandığından, bir müddettir yaptıkları yanlışlara yeni elbiseler dikmeye çalışıyorlar’ tanımlaması yaptı.
Türkiye’nin ihracatına parite darbesi
Dünyada ekonomik telaşlar yatırımcıları tekrar dolara yöneltirken, euro/dolar paritesi 0,9994 düzeyine geriledi. Temmuz ortasından bu yana parite en düşük düzeyini görürken, Bloomberg Dolar Endeksi de en yüksek düzeye çıktı.
Paritede bu düzey Türkiye’nin Avrupa’ya ihracatında negatif bir tabloya işaret ediyor. Bloomberg HT’de Otomotiv Sanayii Derneği’nin bu bahisteki değerlendirmesi olumsuz olurken, 2022 yılının birinci yarısında otomotiv sanayi ihracatının yüzde 82’si euro, yüzde 11’i de dolar bazında olmuş bu da ihracat operasyonlarının kârlılığını olumsuz etkilemişti.
Moody’s de geçen hafta yapılan not düşüşü sonrası sır karşılıkları yayınlarken, “Türkiye’de bütçe üzerinde baskılar yılın ilerleyen aylarında artacak” denildi.
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, hükümetin hane halklarını yüksek enflasyonun tesirlerinden korumak için aldığı önlemlerin artan maliyetinin önümüzdeki aylarda bütçe üzerinde baskıyı artıracağını savundu.
Türk yetkililerin para ünitesini istikrara kavuşturmak ve döviz tamponlarını eski haline getirmek için giderek alışılmışın dışında tedbirlere başvurduklarını belirtti.