Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, siyaset faizini yüzde 13’ten yüzde 12’ye indirdi. TCMB açıklamasında, “Temmuz başından bu yana öncü göstergeler zayıflayan dış talebin tesiriyle büyümede bir yavaşlamaya işaret etmektedir.” denildi. Peki Merkez Bankası bu adımıyla nasıl bir ileti verdi? Ekonomist Zafer Ergezen ile Gazeteci Sadi Özdemir cevapladı.
MERKEZ BANKASI NASIL BİR İLETİ VERDİ?
CNN Türk canlı yayınında açıklamalarda bulunan Gazeteci Sadi Özdemir şu tabirleri kullandı: “Türkiye aslında çok sayıda merkez bankasından farklı hareket ediyor. Bu türlü bir periyotta büyüme başlığı altında yatırım, istihdam, üretim, iktisatta bilhassa canlılık. Bunu korumak ve desteklemek için faizleri artırmadı. Faizleri düşürmeye devam etti. Bunda nispeten haklı olduğu ortaya çıkıyor. Faiz artıran merkez bankaları enflasyonu düşüremediler. Faizi düşüren de enflasyonu düşüremedi artıran da düşüremedi. Faizin yüksek olması mı düşük olması mı uygun? Bu enflasyon maliyet enflasyonu değil o yüzden faiz tesirli olamıyor.
Peki enflasyon ne vakit düzelir? Mevcut global çatışmalar, güç krizi vs. Bunlar bu haliyle kalsa dahi kasım ayı prestijiyle aslında bütün merkez bankaları kendi ekonomilerinde daha güzel enflasyonlar görmeye başlayacaklar.
Biz yüzde 80’deyiz. Bu ayın enflasyonu da üst atabilir. Sonraki aylar daima aylık enflasyonlarımız daha düşük çıkabilir. Muhtemelen mayıs ayına geldiğimizde 50’nin altında 45 civarında bir enflasyona dönmüş olabiliriz yıllıkta.
ABD’de 6-5.5’lara dönmüş olabilir. Global kaidelerle ilgili umut diğer aktörlere bağlı. Risk devam ediyor. Güç fiyatları inşallah şu anki düzeylerin üstüne gitmez.
BİZDEKİ ENFLASYONUN NE KADAR YURT DIŞI KAYNAKLI?
Kur atağını çok sert yaşadığımız aralık ayı muhtemelen 80 enflasyon üzerinden gitsek tabi ki benim tahlilim yaklaşık 30-35 puanı kur atağından kaynaklanmış olabilir. Kur atağı öncesi enflasyonumuz 15-17 civarındaydı. Buna biz 30 koymuş olursak hesaplayın öbürleri güç, emtia tarafından gelen tesirdir.
Şunu da eklemek isterim aralık ayında gördüğü fiyat doların aşağı üst bu fiyattı biz 9. aydayız. Demek ki 9 aydır kur muhafazalı mevduat kurlarda istikrar oluşturmuş durumda.
Kur muhafazalı mevduat olmasaydı yaşayacağımız yük 4-5 misli fazlası olurdu. Kur muhafazalı mevduat şunu sağlamış oldu. Faizi indirirken kurlardaki atak, istikrarsızlığı ortadan kaldırmış oldu.”
100 BAZ PUAN İDDİA EDİLEN FAKAT ZAYIF BİR İHTİMALDİ. MERKEZ BANKASI’NIN KARARINA NE DERSİNİZ?
Ekonomist Zafer Ergezen ise konuşmasında şu tabirleri kullandı: “Baktığımız tablo içerisinde Merkez Bankası genel olarak büyümeyi destekleyici karar aldı diyebiliriz. Burada global manada enflasyona yönelik kaygılar var lakin Merkez Bankası’nın alınmış olan enflasyon tedbirlerinin tesirli olacağını bunun süreksiz olacağını düşünüyor.
Burada dolar/TL kurunun evvelki periyotlara nazaran zayıf kalmış olması burada marj açmıştı. Merkez Bankası bunu kullandı diyebiliriz. Artık faizlerin inmesiyle birlikte piyasaya likidite büyümeyi destekleyici bir hareket olacaktır. Dolar/TL kurunun ne olacağı kritiktir. Dolar/TL kurunda üst ivmelenme beklenir. Evvelki karar baktığımızda bu ivmelenmenin düşük kaldığını görüyoruz.
Türk piyasalarına ve borsa tarafına yabancı girişi vardı. Yaz periyodunda turizm gelirleriyle birlikte güçlenme olduğunu söyleyebiliriz. Bu Merkez Bankası’na marj açmış durumdadır. Bunun ektisinin nispeten ben zayıf kaldığını düşünüyorum. Şu anda burada üst istikametli bir hareket yok. Bunu birkaç gün sonra görmek lazım.
Enerji maliyetlerinin yüksek kalmış olması global manada enflasyonu üst çeker nitelikte.
Endüstriyel metallerde düşüş devam edecektir. Ben global enflasyonda üst istikamet beklemiyorum. Ben emtialar tarafında üst istikametli risklerin azaldığını söyleyebilirim. Burada tek kritik nokta güç emtiaları, elektrik, doğal gaz, petrol maliyetleri yüksek kalmaya devam ediyor.
Türkiye içerisinde bunun önlenebilmesi sıkıntı. Türkiye’nin bir avantajı var global merkez bankalarının resesyonu tetikleyen faiz artırımları Merkez Bankası’nın yurt içinde harekete geçmesini tetiklemiyor.
Burada dolar/TL kaynaklı enflasyon kalıyor. Bir tarafta kur muhafazalı mevduatla birlikte dolar/TL kurundaki üst taraflı ivmelenmenin yavaşladığını görüyoruz.
Bu dengelenme ile birlikte dolar/TL kurundaki hareketler bizim enflasyonu ne kadar denetim altına tutabiliyor olduğumuzu göstermiş olacak.”