TCMB iktisadi faaliyette yaşanan ivme kaybının telafisi, istihdam ve sanayi üretimini destekleme maksadı ile dün siyaset faizini beklenmedik formda 100 baz puan indirerek %13’e düşürmüştü. Banka ayrıyeten kredi transfer sistemine yönelik yeni adım atabileceği sinyalini de dün PPK metninde vermişti.
Metinde “Son devirde besbelli formda açılan politika-kredi faizi makasının nakdî transferin aktifliğini azalttığı değerlendirilmekte” denildi ve “Kurul, makroihtiyati siyaset setini, mali transfer düzeneğinin aktifliğini destekleyecek araçlarla daha da güçlendirmeye karar vermiştir” tabiri yer aldı.
TCMB’nin bu açıklamaları akabinde piyasalarda atılacak adım/adımlara ait birçok beklenti ve görüş oluşmaya başladı. TCMB PPK metninde adımın tarafını belirtse de vaktini ve içeriği hakkında daha net bir yorum yapmadı.
NE ÜZERE ADIMLAR ATILABİLİR?
Reuters’a bilgi veren toplam üç bankacı da kredi faizlerinin aşağı çekilmesini amaçlayacak adımlar atılacağı konusunda hemfikir. Bu yapılırken selektif kredilere yönelik olumlu ayrışmanın korunması ya da güçlendirilmesi de beklentiler ortasında. Reuters’ın görüşlerine başvurduğu bankacılar, TCMB’nin PPK metninde krediler konusunda iletisini net halde verdiğini düşünüyor.
Yeni uygulamalar için, kredi faizlerinin muhakkak bir oranın üzerinde kullandırılması halinde daha çok karşılık ayrılması üzere TCMB’nin hâlihazırda kullandığına benzeri uygulamalar geleceğine yönelik beklentiler ön plana çıkıyor. TCMB hâlihazırda kredilere mecburî karşılık, yabancı para mevduat karşılığında ise tahvil tutma mecburiliği uyguluyor. Bankacılar bu sefer en çok kredilere yönelik tahvil karşılığı adımını ön plana çıkmasını bekliyorlar. Zira adım hem TCMB’nin geçmiş adımları ile uyumlu hem de kredi verilmeyen kaynakların tekrar Hazine’ye ulaşmasını sağlayabiliyor. TCMB’nin daha evvel açıkladığı teminatlandırmada TL’nin daha çok kullanımı, teminatta uzun vadeli sabit kuponlu tahvil kullanımı ve repo vadelerinin uzatılması üzere makroihtiyati önlemleri ve çalışmaları da bulunuyor.
ÜÇ FARKLI ADIM BEKLENİYOR
Bir bankacı üç farklı adım beklediğini, bunlardan birinin kredi faizlerinde sınırlama gayesi taşıyabileceğini belirterek, “Örneğin ticari kredi faizlerinde %22 üzere bir oranda limit getirilebilir. Örneğin bu sınırlama ile şayet %22 üzerinde kredi veriyorsa bankaya kredinin makul bir oranı kadar uzun vadeli tahvil tutma mecburiliği getirilmesi TCMB’nin söylediği gayeye en uygun düzenleme olabilir” dedi.
TCMB, kredilerin büyüme suratı ve erişilen finansman kaynaklarının gayesine uygun biçimde iktisadi faaliyet ile buluşması yakından takip edildiğini belirtiyor. TCMB’nin dünkü PPK metninin bir öbür kısmında de benzeri halde “Değerlendirme süreçleri tamamlanan kredi, teminat ve likidite siyaset adımları para siyaseti transfer sisteminin aktifliğinin güçlendirilmesi için kullanılmaya devam edilecektir” sözü yer aldı. Piyasada faizlerin yeni düşürülen %13’e gerçek yakınsatacak bir adım beklentisi de dün TCMB faiz kararı ile birlikte oluştu.
Hükümet enflasyondaki düşüşü cari fazla odaklı siyaset ile daha sonra sağlayacağını belirtiyor. Bu kapsamda net ihracat odaklı, döviz satışı öngören krediler siyaset faizine yakın fiyatlanırken; emsal kurumsal krediler %40’a yakın, ferdî krediler ise %50 civarında maliyette. Bu kredi maliyeti genellemelerine kimi istisnalar olsa da mevcut siyasette net ihracat odaklı krediler açık orta çok daha düşük maliyetle sağlanıyor. Süreçte iş dünyası ve Merkez Bankası temsilcileri birbirlerini epeyce sert eleştirmişti.