Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) ağustos ayında Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) yüzde 1.46 arttığını ve yıllık enflasyonun yüzde 80,21’e yükseldiğini açıklamasının akabinde TCMB’nin Fiyat Gelişmeleri Raporu da yayımlandı.
Rapora nazaran, ağustos ayında yıllık enflasyon güç ve besin kümelerinde gerilerken, başka kümelerde yükseldi. Enflasyondaki artışa en besbelli katkı ise temel mal ve hizmet kümelerinden geldi.
Bu görünüm altında, B ve C göstergelerinin mevsimsellikten arındırılmış aylık değişimleri ağustosta yüksek düzeylerini korurken, yıllık enflasyonlarındaki artış devam etti.
Söz konusu gelişmelerle ağustosta evvelki aya nazaran yıllık tüketici enflasyonuna katkı temel malda 1,41 puan, hizmette 0,86 puan ve alkol-tütün-altın kümesinde 0,05 puan artarken, güçte 1,02 puan ve besinde 0,69 puan azaldı.
“KİRA KÜMESİNDE AYLIK ARTIŞ HIZLANMAYA İŞARET ETTİ”
Hizmet fiyatları ağustosta yüzde 3,16 arttı ve küme yıllık enflasyonu 2,85 puan yükselişle yüzde 54,3’e çıktı.
Bu periyotta yıllık enflasyon akaryakıt fiyat görünümüne de bağlı olarak ulaştırma kümesinde bir ölçü gerilerken, öteki hizmetler ve kirada daha besbelli olmak üzere öteki alt kümelerde artış kaydetti.
Diğer hizmetler alt kümesinde ise fiyatlar yüzde 3,96 yükselerek yıllık enflasyon yüzde 49,74’e ulaştı. Bu alt kümede fiyat artışları genele yayılırken, üniversite harcındaki yükselişe bağlı olarak eğitimin yanı sıra sıhhat, eğlence-kültür ve sigorta hizmetleri öne çıkan alt kalemler oldu.
Kira kümesinde aylık artış yüzde 4,40 ile yüksek seyrederken, mevsimsellikten arındırmış datalar evvelki aylara kıyasla hızlanmaya işaret etti.
Lokanta-otel kümesi fiyatlarının gerek yemek gerekse de konaklama hizmetlerine bağlı olarak yüzde 3,31 yükselmesiyle alt kümenin yıllık enflasyonu da yüzde 80,95’e ulaştı.
Öte yandan ulaştırma hizmetlerinde kent içi yolcu nakliyatı, havayolu ile yolcu nakliyatı ve kargo fiyatlarındaki artışların karayoluyla kentler ortası yolcu taşımacılığındaki düşüş ile dengelenmesi sonucunda bu devirde fiyatlar nispeten yatay seyretti ve küme yıllık enflasyonu 0,42 puan gerileme kaydetti.
“TEMEL MALLARDA FİYAT ARTIŞLARI KÜME GENELİNE YAYILDI”
Temel mal kümesinde ağustos ayında yıllık enflasyon 5,98 puan artışla yüzde 76,91’e yükseldi. Bu devirde, yıllık enflasyon tüm alt kümelerde artış kaydetti.
Altın hariç güçlü mal fiyatları ağustos ayında yüzde 2,65 artarken, bu gelişmede araba ve beyaz eşya kalemleri öne çıktı. Böylece, bu alt kümede yıllık enflasyon yüzde 91,79 düzeyine ulaştı.
Bu devirde, giysi ve ayakkabı kümesinde fiyatlar, bir evvelki ayda da olduğu üzere mevsim normallerinin tersine yüzde 1,21 artış kaydetti ve yıllık enflasyon 5,93 puan yükselişle yüzde 37,38 oldu.
Diğer temel mallarda ise fiyat artışları küme geneline yayılırken konutla ilgili paklık gereçleri, ilaç ve ferdî bakım eserleri dikkati çekti. Küme aylık enflasyonu böylelikle yüzde 4,64 olarak gerçekleşti.
Enerji fiyatları ağustosta yüzde 2,68 gerilerken, küme yıllık enflasyonu 7,54 puanlık düşüşle yüzde 121,73 düzeyinde gerçekleşti. Bu gelişmede, memleketler arası ham petrol fiyatlarındaki geri çekilmeyi takiben akaryakıt fiyatlarında gözlenen düşüşün tesiri hissedildi.
Akaryakıt fiyatları temmuz ayındaki gerilemenin akabinde ağustosta yüzde 7,79 düşüş gösterdi. Öteki yandan, şebeke suyu ve kömür, odun üzere katı yakıt fiyatlarındaki artış eğilimi devam etti.
Gıda ve alkolsüz içecek fiyatları ağustosta yüzde 0,85 artarken, küme yıllık enflasyonu 4,40 puan azalarak yüzde 90,25’e geriledi. Yıllık enflasyon işlenmemiş besinde 11,49 puan düşüşle yüzde 79,51’e indi, işlenmiş besinde ise 2,36 puan artışla yüzde 100,38’e çıktı.
Bu periyotta, işlenmemiş besin kümesinde mevsimsellikten arındırılmış datalar taze meyve-sebze fiyatlarında gerilemeye işaret etti. Öteki işlenmemiş besin kaleminde yumurta ve pirinç fiyatlarındaki artışlar öne çıkarken, beyaz et fiyatlarındaki azalış sürdü.
İşlenmiş besin fiyatlarında görülen yüzde 3,41’lik artışta ise ekmek-tahıllar, şeker ve temaslı eserler, konserve zerzevat eserleri ile alkolsüz içecekler öne çıktı.
“RAFİNE EDİLMİŞ PETROL ESERLERİNDE FİYAT DÜŞÜŞLERİ SÜRDÜ”
Yurt içi üretici fiyatları ağustosta yüzde 2,41 arttı ve yıllık enflasyon 0,86 puan düşüşle yüzde 143,75’e geriledi. Memleketler arası emtia fiyatlarındaki görünüme paralel olarak üretici fiyatlarında aylık enflasyon evvelki aylara kıyasla yavaşlarken, yıllık enflasyon bir ölçü geriledi.
Ana sanayi kümelerine nazaran incelendiğinde ise yıllık enflasyon güç kümesinde geriledi, öbür alt kümelerde ise yükseldi.
Alt kümeler geneline yayılan fiyat artışları ağustos ayında da devam etti. Tütün eserleri, başka madencilik ve taş ocakçılığı eserleri, temel eczacılık ile kağıt ve kağıt eserlerindeki fiyat artışları dikkati çekti.
Diğer taraftan, memleketler arası emtia fiyatlarındaki gerilemenin tesiriyle rafine edilmiş petrol eserleri ve ana metal alt kümelerindeki fiyat düşüşleri sürdü.