Antep’te faaliyet gösteren Merinos Halı’da 2021 yılında 5 binden fazla personel çalışırken bu sayı 4 binlere düşmüş durumda. Son periyotta yaklaşık bin emekçinin işten çıkarılmasıyla iş yükü de arttı.
İşten çıkarılan ve hala fabrikada çalışmaya devam eden personeller, iki kişinin yaptığı işin artık bir kişi tarafından yapıldığını ve iş yükünün çok ağır olduğunu anlattı.
‘İŞTEN ÇIKARMALARIN SÜRECEĞİ SÖYLENİYOR’
Evrensel’den Mesut Baylav’ın haberine nazaran, son periyotta işten çıkarılan bir personel durumu şöyle açıklıyor: “En az 10 kısım var. Ben işten çıkarıldığımda bizim kısımdan beş-altı emekçi çıkarıldı. Bunu öbür kısımlarda ve üç vardiya halinde düşünürsek en az 150 personel yapıyor. Yani bütün kısım ve vardiyalarda işten çıkarmalar benzeri sayılarda oluyordu. Ben çıkarılmadan evvel de bu durum oldu tekrar çokça. Yani muhakkak aralıklarla emekçi çıkardılar bu halde son aylarda. Ve bu durumun ben çıkarıldıktan sonraki periyotta de devam ettiğini duyuyorum içeride çalışan arkadaşlarımdan. Süreceği de söyleniyor.”
‘PANDEMİDE DAİMA ÇALIŞTIK’
Hala fabrikada çalışan bir personel iş yükünün ağırlığını şu biçimde tabir ediyor: “En az iki emekçinin yapması gereken işi bir personel yapıyor. Bir makineye bir halfe bakıyor. Öbür fabrikalarda bir makineye bir halfe bir telci bakıyor. Tekli sistem çalıştırıyorlar yani. Bu da aslında iki emekçiye para vermeyip bir emekçiyi daha fazla çalıştırmak manasına geliyor. Ben mesela iş yoğunluğunun ve yükünün tesiriyle çok sefer dışarıda yürürken gidip duran otomobillere çarptığımı biliyorum. Ya da oturduğum yerde çay bardağının bir anda elimden kayıp gittiğini çok yaşadım. O denli ki 40 yaşından sonra Merinos’ta çalışmak çok zorlaşıyor. O tempoyu o yoğunluğu kaldırmak mümkün olmuyor. Ancak Merinos personellerin fiyatını biraz daha yüksek tutunca ‘Helal olsun, çalışanına bakan fabrika’ olmuş oluyor. Halbuki iki çalışanın işini bir emekçiye yaptırmış oluyor. Yani fabrika karını arttırmış oluyor.”
‘BİR SAKİNLİK YAŞANINCA EMEKÇİLER KAPI ÖNÜNE KOYULUYOR’
Merinos, haziran ayında şimdi minimum fiyata artırım yapılmamışken fiyatlara temmuz ayından itibaren geçerli olmak üzere yüzde 30 artırım yaptığını açıklamıştı. Birebir devir bir yandan da fabrikada işten çıkarmalar yaşanıyordu. O devir işten çıkarılan personellerden biri bu tabloyu şöyle yorumluyor: “Asgari fiyat artırımı daha açıklanmadan Merinos ‘biz yüzde 30 veriyoruz’ diye açıklamıştı. Dışarıdan bakınca övülecek hareket lakin öteki yandan yüzlerce emekçiyi çıkarmaya devam ediyorlardı. Ben de çıkarılmıştım o periyot. Yani biraz işten çıkarmalar çok gün yüzüne çıkmasın diye yapılan bir hareket diye düşünüyorum. Dışarıdan bakınca personeline çok düzgün bakan bir firma olarak gösteriliyor. Lakin işte bir sakinlik yaşanınca çabucak çalışanlar kapı önüne koyuluyor.”
‘MERİNOS ÇALIŞANI 40 YAŞINA GELDİĞİNDE ÇALIŞAMAZ HALE GELİYOR’
Merinos’un (Eski ismiyle Erdemoğlu) öteki dokuma fabrikalarına nazaran ortalama 500-1000 lira daha fazla fiyat veren bir yer olduğunu kaydeden BİRTEK-SEN Genel Lideri ve eski Merinos personeli Mehmet Türkmen, “Aynı vakitte Antep’te bu bölüm içinde en az personelle en çok üretim yapan yer. Yani iş yükünün en ağır olduğu fabrika. Yani fazla verdiği fiyatın bedelini, personel 40-45 yaşına geldiğinde çalışamayacak, bundan sonra tıpkı işi yapamayacak kadar sıhhatini kaybettiği bir hale getiriyor. Bu yüzden bu fazla verilen fiyatın manası aslında bu” dedi.
2003 yılında Merinos’ta bir halı makinesinde üç kişinin çalıştığını kaydeden Türkmen, “Her makinede bir kalfa, bir telci bir de art cağcı olurdu. Sonra bunu ikiye düşürdüler ve artık teğe düşürdüler. Öteki bir fabrikada iki kişinin yaptığı işi Merinos’ta bir kişi yapıyor. Ben 2003’te orada çalışıyordum. Bir kalfanın aldığı fiyat taban fiyatın tam dört katıydı. Şu anda en yüksek fiyat alan, minimum fiyatın en fazla 1.5 katı kadar alabiliyor” dedi. Fiyatların 2005’e kadar daha yüksek olmasının sebebinin 1996’da yaşanan Ünaldı direnişi olduğunu söyleyen Türkmen, “Aslında dokuma emekçileri fiyatların görece yüksek olmasını buna borçluydu. Fiyatlar eridi, fiyatlar ağırlaştı. Fabrika Ünaldı’dayken artırım periyodunda emekçiler ayaklanırdı. Erdemoğlu fabrikayı Ünaldı dışına taşıyan birinci fabrikadır. Direnerek alınan hakları grev olmadan verirdi. Buna zorlayan Ünaldı’daki çalışanların gayretiydi. Personellerin bunu hatırlaması gerek” sözlerini kullandı. Düne kadar Merinos emekçisinin sahip olduğu ne kadar olumlu hak varsa çaba eden emekçilerin sayesinde olduğunu kaydeden Türkmen, “Bu gayret gerilediği için artık Merinos çalışanı 40 yaşına geldiğinde çalışamaz hale geliyor. Posası çıkıyor resmen. İşler biraz berbata gidince, işler biraz sakinleşince binden fazla emekçiyi işten atıyor” sözlerini kullandı.