Mehmet Altan*
Günlük hayhuy içinde gözden kaçıyor fakat 21. yüzyıl bir yandan da sarsıla sarsıla ve hepimizi sarsa sarsa menzile hakikat gidiyor.
Hayat adeta çaktırmadan, tümden değişmekte…
Dünyanın en önde gelen medya araştırma şirketi olan Nielsen Media Research’ın bir araştırmasına gözüm ilişmese, 2000 yılında iktisatta ve medyada yaşanan sarsıntısı ince ince anlatmaya başlayacaktım.
Ama 21. yüzyılın değişim zelzelesini yansıtan bu araştırma beni yolumdan aldı. Medyadaki yeni çağın sarsıcı sinyallerine savurdu.
Nielsen’in raporunda, Netflix üzere platformların birinci defa klâsik televizyonu geride bıraktığını okudum.
Bu, geçen çağın “televizyon kanallarının” tahtından indiğini gösteren ve medya tarihi açısından asla atlanmaması gereken bir gelişme bana nazaran.
Netflix’in başını çektiği platformlar birinci sefer klâsik TV’yi geride bırakıyor. İzleme alışkanlıklarında yaşanan değişim, ömrün da nasıl değiştiğini gösteriyor aslında.
***
İzleyiciler, ay boyunca haftalık ortalama 190.9 milyar dakika içerik izlemiş…
2020 yılında pandemi hasebiyle uygulanan yasak devirlerinde bile bu sayı lakin ortalama 169.9 milyar dakika düzeyine ulaşmış.
Görünen o ki pandemi süreci insanların bu platformlara geçiş sürecini hızlandırmış.
***
Değişen izleyici hisselerine karşın toplam TV kullanımının evvelki yıla nazaran neredeyse tıpkı olduğu belirtiliyor.
Yani basitçe söylersek, insanlar daha fazla TV izlemiyor, yalnızca alışkanlıklarını değiştiriyor ve vakitlerini dijital servis platformlarına ayırıyor.
***
Televizyonu kullanma biçimimiz de yıllar içinde değişti.
Önceden, TV’de sırf televizyon kanallarının üretimlerini izleyebiliyorduk. Bir sinema izlemek istersek, bir DVD satın almak yahut kiralamak için mağazaya gitmemiz gerekiyordu…
Şimdilerde ise yüksek süratli internet sayesinde sinemaları ve TV şovlarını “buluttan” her türlü aygıta, telefonlardan bilgisayarlara aktarabiliyoruz.
Video “akışı” delicesine tanınan bir hale geldi, düzinelerce çevrimiçi akış hizmeti sahneye çıktı.
Son ölçüm, genel olarak “akış servislerinin” yıllık bazda kullanım hisselerini 6.5 puan arttığını gösteriyor.
***
Temmuz ayında Netflix liderliğini sürdürmeye devam ederken izleyiciler en çok Stranger Things, Virgin River, The Umbrella Academy ve The Gray Man yapımlarını izlemiş.
Ek olarak Youtube, Hulu ve Amazon Prime da hisselerini arttırmayı başarmış. Totalde ise akış hizmetleri yüzde 34.8, geleneksek kablolu TV ise yüzde 34.4 oranlarına erişmiş durumda.
***
Bu gelişmeyi kısa sinemaları, senaryo kitapları ve düzenlediği atölyeleriyle 20 yıldır bu işin içinde olan Ömer Altan’a sordum. Şöyle yorumladı:
“Televizyon genel kitleye hitap ederken ebediyen bir tutuculuk içinde kaldı. Devrin ruhu her zaman belli oto-sansürleri beraberinde getirdi. Bunu kıran, temel riskleri alan sinemaydı. Orada da bütçeler arttıkça hesap verilen otoriteler artıyordu ve yapıtların özgünlüğü ‘seyirci ne der’ mantığıyla azalıyordu. Bu manada daima hesap verilen tutucu, sıkıcı, orta sınıf bir seyirci vardı ve onlara hitap etmek ismine dar bir vizyona hapsolmuştu genel yayın akışı. Netflix üzere platformlar, vizyon ile parayı birleştirerek, internette her türlü acayipliğe maruz kalan münasebetiyle daha sınırsız bakan bir kitleye (başta z kuşağı) uygun işler yapmaya başladılar. Bununla birlikte daha evvel televizyon için üretilmiş ancak yeniden bahsettiğim telaşlar nedeniyle kısa müddette bitirilmiş üretimleri ve bunları üreten isimleri yanlarına çektiler. Bir de sinema anlamında en sıradan sinemadan en deneyseline memleketler arası bir havuzdan sinemalar alarak geniş kataloglar oluşturdular. Bu yaklaşımla hem tutucu oldular hem de vizyoner. Mesela husus Amerika ise hem kırmızı eyaletlere uygun içerik ürettiler hem mavi eyaletlere uygun. Temelde, daha evvel göz önüne alınmayan farklı izleyici kitlelerini birleştirecek bir strateji ile kesim modül büyüdüler.”
***
Yeni teknolojiler yeni ömrü da beraberinde getiriyor. Her şey üzere medya mecraları da buna dahil…
2022 itibariyle, televizyon kanallarının birinci sefer pabucunun dama atıldığına şahit olduk. Medya tarihi açısından ıskalanmaması gereken bir büyük kırılma…
İlerde tarih yazanlar uzun uzun üzerinde durur, gelecek hafta biz gene 2000’li yıllara döneriz.
Kapak Görseli: Sam Williams (Pixabay)
* P24’ten alınmıştır.