Zeytinburnu Belediyesi, geçtiğimiz yıl 6 Aralık’ta vefat eden mütefekkir ve akademisyen Ş. Teoman Duralı anısına, Doç. Dr. Aynur Erdoğan Coşkun editörlüğünde konuşmalarından oluşan bir kitap yayımladı. Duralı’nın 2015-2018 yılları ortasında Zeytinburnu Kültür ve Sanat Merkezi’nde gerçekleştirdiği “Medeniyet Tarihi” başlıklı dersleri “Din ve Felsefe-Bilim Açısından Doğu ve Batı Medeniyetleri” ismiyle kitaplaştı. Seminerler dizisinin görüntü kayıtlarından elde edilen metinlerden oluşan kitap, Duralı’nın kendisinin kaleme aldığı öteki metinlerin sistematik kurgusuna sahip değil. Duralı, soru karşılıklarla zenginleşen söyleşilerinde, seyahatlerinde gözlemlediği kültür ve medeniyetlerden örnekler vererek çok çeşitli bahisleri sohbet sıcaklığında aktarıyor.
MEDENİYETTEN EVVEL KÜLTÜR VARDI
Duralı, Kasım 2017’de “Kültürden Medeniyete Geçiş” başlığında yaptığı konuşmada, insanların 15 bin yıl evvel şimdi medeniyet ortada yokken, kültür hayatına büyük katkılar verdiğini şöyle örnekliyor; “Nasıl Itrî’yi, Dede Efendi’yi evrimsel bir gelişimin sonucu olarak gösteremezsek, 15 bin yıl öncesine tarihlenen Avustralya yepyerlilerini ve bizim Güneydoğu Anadolu’da Göbeklitepe denilen yerde ortaya konulmuş olan yapıtları evrimle açıklayamayız; felaket bir formda insanı hayrete düşürüyorlar. Lakin elektronik aletlerle kesebileceğiniz granitleri yontmuşlar. Yan yana ve üst üste koyarak tapınaklarını ve binalarını inşa etmişler tesadüfe zerrece yer bırakmamacasına, bu taşları yan yana getiriyor. Ebatlarını farklı tutuyor ve buradan birbirinden çok farklı yörelerde kuklavari yapıları meydana getirmişlerdir.”
HOŞGÖRÜNÜN KAYNAĞI KUR’AN
DURALI NİYETİNE GİRİŞ
Söyleşilerinde “Kültürü harab olmuş bir toplumun, maddi direnci de kırılır” diyen Teoman Hoca, kültürü şu tabirlerle açıklıyor: “İnsan demek kültür demektir. Kültürle insanı başka bahisler olarak ortaya koyamayız. Nerede insan varsa orada bir toplum ve tıpkı vakitte kültür var demektir.” Bilgisi arttıkça kendi kültürüne hürmeti da artan, bir toplum için lisan, din ve siyasetin çok kıymetli olduğunu her fırsatta vurgulayan Teoman Duralı’nın niyetinin yapı taşlarına vâkıf olmak için bu kitap, temel bir başlangıç metni niteliğinde okunabilir.
SORULARIMI AHİRETE BIRAKTIM
Kitabın sunuş yazısını yazan Zeytinburnu Belediye Lideri Ömer Arısoy, Teoman Hoca’nın söyleşilerinden birinde şahit olduğu şu anıyı aktarıyor: “Bir dinleyicimizin ‘Soruma yanıt aldım ama bir sürü yeni soru oluştu’ demesi üzerine tam olarak şöyle demişti hocamız, ‘Benim de sorularım bitmiyor hiç, birçoğunu ahirete bıraktım. Orada çok soracağım adamlar var.”