Covid-19 pandemisinin sürat kaybetmeye başlamasıyla, toplumun rahat bir nefes almaya başladığı bir devirde ortaya çıkan “maymun çiçeği salgını”, yeni bir pandemi mi başlıyor kaygılarını da beraberinde getirdi. Yakın Doğu Üniversitesi Rektör Vekili Prof. Dr. Tamer Şanlıdağ, Türkiye’de birinci olayı tespit edilen maymun çiçeği hastalığının pandemiye dönüşme riskini kıymetlendirdi.
Dünyada Mayıs ayında görülmeye başlayan maymun çiçeği hastalığının, geçen hafta Türkiye’de de birinci hadisesi tespit edildi. Türkiye Cumhuriyeti Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca’nın toplumsal medya hesabından duyurduğu haber, hastalık Türkiye ve KKTC’de yayılacak mı telaşlarını de tekrar canlandırdı. Dünya Sıhhat Örgütü ise 7 Temmuz’da yaptığı açıklamada dünya genelinde 6 binin üzerinde hadise olduğunu açıkladı. Pekala, maymun çiçeği salgını nitekim bir pandemiye dönüşebilir mi? Prof. Dr. Tamer Şanlıdağ, maymun çiçeği hastalığının bilinmeyenlerini anlattı.
“ÇİÇEK AŞISININ ÇAPRAZ BAĞIŞIKLIK YARATMA İHTİMALİ AZ”
Hastalığın birinci defa 1958’de, araştırma için tutulan maymun kolonilerinde tanımlandığı için bu ismi aldığını söyleyen Prof. Dr. Tamer Şanlıdağ, 1970’te ise maymun çiçeğinin birinci defa insanlarda tespit edildiğini belirtti. Yani pek çoğumuz, hastalığın ismini birinci defa duysak da aslında geçmişi 60 yıldan geriye uzanıyor. Hastalığın belirtilerinin, 1980’de dünya genelinde ortadan kalktığı belirlenen çiçek hastalığına benzediğini söyleyen Prof. Dr. Tamer Şanlıdağ, yeniden de geçmiş yıllarda yapılan çiçek aşısının hastalığa karşı bir bağışıklık yaratacağı tezlerini fazla optimist buluyor. Çiçek hastalığının 1980’lerde ortadan kalktığını hatırlatan Prof. Dr. Şanlıdağ, araştırmaların tek doz çiçek aşısının 10 yıllık, multipl doz çiçek aşısının ise 30 yıla kadar koruyuculuğu bulunduğunu, münasebetiyle 1980’de sonlandırılan çiçek aşısının maymun çiçeğine karşı bir çapraz bağışıklık yapma ihtimalinin çok düşük olduğunu vurguladı.
“MAYMUN ÇİÇEĞİNİN COVID-19 YAYGINLIĞINA ULAŞMASI ZOR”
Maymun çiçeği virüsünün, COVID-19’a neden olan SARS-CoV-2’nin bilakis, bir DNA virüsü olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Tamer Şanlıdağ, “DNA virüslerinin mutasyona uğrama ihtimali RNA virüslerine kıyasla daha düşüktür” dedi. Tekrar de bu durumun, virüsün hiç mutasyon geçiremeyeceği manasına gelmediğini söyleyen Şanlıdağ, “Son zamanlardaki mevcut olaylarda görülen tipik olmayan bulaşma eğilimleri, virüsün farklı özellikler kazanmış olma ihtimalini ortaya çıkarıyor. Bu durum, virüsün genetik malzemesindeki değişimlerin tespit edilmesine yönelik araştırmalarla belirlenecek. Yakın vakitte araştırma sonuçlarının bilim dünyasıyla paylaşılacağını bekliyorum” tabirlerini kullandı. Virüsün, kuluçka periyodunda bulaşıcı olmadığını da söyleyen Şanlıdağ, “Virüsün bulaşması için semptomların başlamış olması gerekiyor. Bu nedenle, gözle görülür semptomları olan virüsten kaçınmak daha kolay” diyor. Maymun çiçeğinin döküntü yahut lezyonların dışında şişmiş lenf nodülleri, kas ve sırt ağrıları, halsizlik, ateş ve ağır baş ağrısı üzere semptomları da bulunuyor.
Virüsün süratli bir halde yayılmasını engelleyen özelliklerden biri de bulaşma hali. Maymun çiçeği virüsü bilhassa çok yakın ve uzun vadeli temasla bulaşıyor. Maymun çiçeği virüsünün teneffüs yoluyla bulaşmasından daha çok yakın temas gerektiren bulaşı yayılımını kısıtlıyor. Bilhassa son hadiselerde cinsel yolla bulaşma eğilimi gösteriyor.
Prof. Dr. Tamer Şanlıdağ, tüm bu nedenlerle; maymun çiçeğinin COVID-19 kadar süratli bir halde bulaşmasının sıkıntı olduğunu söyleyerek ekliyor: “Dünyanın pek çok yerinde tıpkı anda görülse de olay sayısının hudutlu kalacağını öngörmek mümkün” diyor.
(İHA)