Afrika kıtasında keşfedilen ve son 2 aydır kıtanın dışında da yayılan maymun çiçeği virüsü, dünya genelinde kaygı uyandırmayı sürdürüyor.
En son 7 Mayıs’ta kıtanın dışına çıkarak Nijerya’dan İngiltere’ye seyahat etmiş bir bireyde tespit edilen virüs, kısa müddette Avrupa başta olmak üzere çok sayıda ülkeye yayıldı.
18 BİNİN ÜZERİNDE HADİSE VAR
Dünya Sıhhat Örgütünün (DSÖ) 27 Temmuz’da yaptığı açıklamada, 78 ülkeden 18 binin üzerinde hadisenin doğruladığı, hadiselerin yüzde 70’ini Avrupa bölgesi, yüzde 25’ini de Amerika bölgesinin oluşturduğu bildirildi.
Vakaların yüzde 10’u hastanede tedavi görürken, Afrika genelinde 5 kişi virüs nedeniyle ömrünü yitirdi.
DSÖ, olayların yüzde 98’inin erkek erkeğe cinsel bağ yoluyla enfekte olduğunu, ancak virüsün yakın temas yoluyla da yayılabileceğinin altını çizdi.
Virüsün çok sayıda ülkede yayılmasının akabinde aşının gündeme gelmesi üzerine DSÖ, çiçek aşılarının maymun çiçeğine karşı tesirli olduğunu açıkladı.
Şu an çiçek aşılarından MVA-BN Kanada, Avrupa Birliği ve ABD tarafından onaylanırken LC16 ve ACAM2000 aşılarının da maymun çiçeğine karşı kullanımı üzerinde duruluyor.
‘ULUSLARARASI HALK SIHHATİ ACİL DURUMU’ TANIMLAMASI TELAŞ YARATTI
Öte yandan DSÖ Genel Yöneticisi Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, 23 Temmuz’daki basın toplantısında, Acil Durum Komitesi’nin maymun çiçeğini ele almak üzere gerçekleştirdiği toplantının akabinde bu salgını tıpkı Kovid-19 için olduğu üzere ‘Uluslararası Halk Sıhhati Acil Durumu’ (PHEIC) ilan etme kararı aldı.
Maymun çiçeğinin PHEIC olarak tanımlanması, bu virüsün Kovid-19’dan sonra ikinci global salgına dönüşüp dönüşmeyeceği konusunda kaygı uyandırıyor.
Amerikan biyoteknoloji firması Sana’dan Gen Terapisi Yöneticisi ve Virolog Dr. Semih Tareen, yaptığı açıklamada maymun çiçeğinin Covid-19 üzere salgına dönüşme ihtimalinin olmadığını söyledi.
Maymun çiçeğinin PHEIC ilan edilmesinin, virüsün Kovid-19 üzere yayılabileceği manasına gelmediğini belirten Tareen, “Virüs Covid-19 üzere süratli yayılmaz zira maymun çiçeği virüsünün yayılması çok daha yakın temas gerektiriyor. Bu yüzden Covid-19 kadar bulaşıcı değil” dedi.
Tareen, maymun çiçeğinin nasıl yayıldığının bilinmesinin avantaj olduğunu vurgulayarak, şunları söyledi:
“Maymun çiçeği yeni bir virüs değil. Birinci olarak 70’li yıllarda tanımlandı ve en az 50 yıldır bu virüsü biliyoruz. 90’lı yıllardan bu yana Afrika’da binlerce maymun çiçeği hadisesi görüldü ve çoğunlukla çocuklar ortasında yayıldı. Yakın temas sonucu oluşan çiçek yaralarıyla direkt temas, teneffüs damlacıklarıyla yakın temas, yüz yüze temas, çatal bıçak paylaşmak, öpüşmek, erkek erkeğe cinsel ilgi yahut enfekte olmuş kişinin kıyafetlerini, yatak çarşaflarını paylaşmak, maymun çiçeğinin en önemli bulaşma biçimleri ortasında yer alıyor.”
Maymun çiçeğine karşı ülkelerin ne cins önlemler alması gerektiğine ait Tareen, “Ülkeler, yüksek risk kümesindeki şahısları aşılayabilir. Birtakım yerlerde aşı kampanyaları başladı. New York’ta, Kanada’da, İngiltere’de yüksek risk kümesindeki beşerler aşılanıyor.” diye konuştu.
ÇOCUKLAR ORTASINDA VİRÜSÜN YAYILMA RİSKİ OLABİLİR
Tareen, toplu aşılama gerekliliği olup olmadığına ilişkin “Virüse karşı dünya genelinde toplu aşılamanın gerekeceğini söylemek güç. Ancak, şayet ki sonbaharda okullar açılınca çocuklar ortasında bir yayılmaya başlarsa daha geniş kapsamlı aşılama yapılabilir” diye konuştu.
Şimdiye kadar maymun çiçeğinin Afrika’da çocuklar ortasında yayıldığına işaret eden Tareen, 2022’nin sonuna yanlışsız okul döneminin açılmasıyla salgın riskinin artabileceğine dikkati çekti.
Tareen, maymun çiçeği salgınının kapanma üzere önlemler gerektirmeyeceğini kaydederek, “Covid-19, teneffüs yoluyla bulaştığı için kapanmalar ve gibisi önlemler yaşandı. Lakin maymun çiçeğinde yayılma formu bilindiği için bu türlü bir durum kelam konusu olmaz. Ayrıyeten Kovid-19 başladığında bu virüse karşı aşının üretilip üretilmeyeceği bilinmiyordu, lakin maymun çiçeğine karşı tesirli aşılar var” tabirini kullandı.
Maymun çiçeğinin daha evvel de Afrika kıtasının dışına çıkmasına karşın neden bu sefer daha çok yayıldığı sorusuna Tareen, “Belli birtakım tesadüflerin bir ortaya gelmesi ve birden çok partnerli bireylerle yakın temaslı olabilecek bir kümede yerleşmesi, virüsün süratli yayılmasına sebebiyet vermiş olabilir” diye konuştu.
RİSK KÜMELERİ ORTASINDA FARKINDALIK YARATILMALI
Avrupa Birliği Kurulu’nun sağlıktan sorumlu üyesi Stella Kyriakides de maymun çiçeğinin daha fazla yayılmasının önlenmesi için somut adımlar atılması gerektiğini belirterek, “Virüsün takibi, hadise bildirimi, temas takipleri, aşılamalar ve halkın bilinçlendirilmesi öncelik olarak kabul edilmeli” dedi.
Kyriakides, her ülkenin sıhhat bakanlığının ulusal olayları Avrupa Takip Sistemi’ne göndermesi ve olayların izole edilmesi davetinde bulundu.
Virüsün yayılmaya devam edeceği ihtarında bulunan Kyriakides, “Risk kümeleri ortasında rastgele bir yaftalama olmadan maymun çiçeğine dair farkındalık yaratılması önemli” dedi.