Kriptoparalar hayatımıza girdiği günden beri finans ve teknoloji dünyasının kanaat önderlerinden bazıları, geleceğin kriptoparada olduğunu, bazılarıysa hikâyenin tamamen spekülatif olduğunu iddia ediyor. Avrupa Merkez Bankası Başkanı Christine Lagarde, “Tüm kripto varlıklarının son derece spekülatif, çok riskli varlıklar olduğunu başından beri söyledim. Hiçbir değerleri yok. Hiçbir şeye dayanmıyorlar” şeklinde açıklama yapsa da dünyada kriptoparalar her geçen gün daha fazla kullanılıyor.
Şu anda dünyada 150 milyon kadar kriptopara hesabı olan kullanıcı var ve kripto varlıkların piyasa değeri 1 trilyon doların üzerinde seyrediyor. Türkiye’de de bireysel yatırımcı sayısının 10 milyon düzeyinde olduğu tahmin ediliyor.
PİYASALAR ÇÖKÜŞÜ GÖRDÜ
Fed’in 4 Mayıs’taki faiz kararının ardından kriptopara piyasasında çok ciddi bir dalgalanma oldu. Özellikle en çok kullanılan birimlerden biri olan ve 40 milyar dolarlık varlık oluşturan Terra Luna’nın yüzde 99 değer kaybetmesi ve sabit kriptoparaları da aşağı çekmesi, piyasalarda çöküşe neden oldu ve bir şok başladı, satışlar ise hızlandı. Geçen yıl değeri 70 bin dolara kadar yükselen Bitcoin’in değeri 25 bin dolara doğru gerilerken, en popüler ikinci kriptopara olan Ethereum, yüzde 20’nin üzerinde değer kaybetti. Kripto varlıklarının toplam değeri, geçen sonbahara göre yüzde 60’ın üzerinde değer kaybetti. Yaşanan çöküş sosyal ağlarda #cryptocrash etiketiyle tüm dünyada paylaşılırken varlıklarını kaybeden nice insandan hazin hikâyeler de duyduk.
UZMANLAR NETLİK İSTİYOR
Merkez bankaları ve devletlere güvensizlik, finansal istikrarsızlıklar, enflasyon, faiz gibi pek çok nedenden, küresel anlamda popüler olan kriptopara dünyası yolun çok başında. Her yeni düzenin doğuşu sancılı olur ve yolun başında olan kriptopara dünyası da sancılı süreçlerden geçiyor. Küresel finansal istikrarsızlıkların tetiklediği bu çöküşün tekrar yaşanması olası görünse d e piyasalardaki düşük seviye nedeniyle, yeni bireysel kullanıcıların da iştahını kriptopara dünyasına yönlendirdiği gözleniyor. Bireysel kullanıcıların, kripto dünyasını analiz etmeden yatırım yapmaması ve finansal istikrarsızlığın önüne geçilebilmesi için küresel kuralların netleştirilmesi gerektiği, tüm piyasa oyuncuları ve uzmanların ortak görüşü.
‘BAŞKA LUNA’LAR YAŞANMA OLASILIĞI VAR’
Ekonomist Erkan Öz:
Luna ekosistemi, UST kullanıldıkça Luna’nın değerinin artması mantığı üzerine inşa edilmişti. UST kullanılmayıp sürekli satılınca algoritma tersine işledi ve Luna’nın değeri de bir günde 100 dolar düzeyinden 1 dolara düştü. Yatırımcılar büyük zarara uğradı. Klasik piyasalarda uzun yıllar dolar faizi daha yeni yüzde 0.75’e çıkmışken Luna, UST’yi özendirmek için yüzde 20 dolar faizi veriyordu. Bu yüzden piyasa kasımdan itibaren satış ortamına girmişken birçok yatırımcı için parasını UST’ye çekmek çok kârlıydı. Ama Luna bu faizi nasıl veriyordu? Değer kayıpları zamanla derinleşirse başka Luna hadiselerinin olması ihtimali var. Fed daraltma politikasına devam ederse, klasik borsalar ve teknoloji hisselerinde olduğu gibi kripto varlıklarda da kayıplar sürebilir. Elbette sürekli düşüş olmayacak, arada yukarı doğru hareketler de görülecektir. Bitcoin’in bir yıl içinde 100 bin doları görmesi tabii ki imkânsız değil ancak oldukça düşük bir ihtimal. Yatırımcılar düşük ihtimalin gerçekleşmesi olasılığına karşı şöyle bir tedbir alabilir: Bitcoin’nin kısa sürede 100 bin doları aşması ihtimaline yüzde kaç olasılık veriyorsunuz? Mesela yüzde 1 mi? Portföyünüzde bu oranda yani yüzde 1 oranında kripto varlık tutabilirsiniz. Bu şekilde pozisyon alırsanız ve Bitcoin düşmeye devam ederse zararınız çok az olur ancak bir sürpriz yaparak yukarı giderse bu sefer de ciddi bir rallide yine iyi para kazanmış olursunuz.
(Erkan Öz)
‘REGÜLASYON POZİTİF ETKİLER’
WOO Network Türkiye Ülke Müdürü Ali Buğra Gökağaçlı:
Kriptopara dünyasının ilerleyen dönemleri için Fed’in yapacağı regülasyona dair karar sürecini takip etmek büyük önem taşıyor. Sektörün regülasyonla düşüş trendine girebileceği fakat yetkinliği olan projeler sayesinde blokchain teknolojisinin ve kripto ekosisteminin ileride daha gelişmiş ve güvenli bir alana dönüşeceğini düşünüyoruz. Nitelikli ve yetkinlik sahibi projeler, aslında regülasyonla birlikte bu sektörün pozitif yanını artıracak, yatırımcılara pozitif tarafını sunacaktır.
(Ali Buğra Gökağaçlı)
‘SEKTÖRE YENİ YATIRIMCILAR GİRDİ’
Bitay Yatırım ve Araştırma Direktörü Onur Uzun:
Dokuz haftalık negatif süreç, yüksek oynaklıkla ilerlerken, Bitcoin 28.600 dolar ile 30.500 dolar aralığına sıkıştı. Kripto tutan cüzdan sayısında ise yüzde 15’lik artış var. Bu da yeni yatırımcıların sektöre girdiğini gösteriyor. Fed’in iki faiz artışı ve haziranda başlatacağı 47.5 milyar dolarlık bilanço daraltımının, enflasyona olumlu etkilerini önümüzdeki aylarda görmemiz gerekiyor. Enflasyon ve faiz artışı baskılarının azalması, kripto ve global piyasalarda hareketliliği beraberinde getirebilir.
(Onur Uzun)
‘FİYATLARDA DÜŞÜŞ BEKLEMİYORUZ’
BYBİT Türkiye Araştırma Müdürü Beste Naz Süllü:
Wall Street şirketlerinin Luna batığına karşın şirket satın almaları ve fon kurmaları, kriptonun varlığını sürdüreceğinin göstergesi. Piyasadan para çıkışı yok, aksine borsaların stabil coin rezervlerinde artış var. Terra’nın dışlama etkisiyle diğer kriptoparalarda bir düzeltme daha yaşatabilir ama geçici olur. ABD’de kriptopara yasa taslağının da haziranda gelmesi bekleniyor. Düzenlemelerin sektörü geliştireceği düşüncesi ile fiyatlarda regülasyonlara bağlı düşüş beklemiyoruz.
(Beste Naz Süllü)
‘HÂLÂ CİDDİ BİR SEÇENEK’
Bitget CEO’su Sandra Lou:
Hükümetlerin kriptopara birimi için düzenlemelere devam etmesi, dijital varlığın hayatımızın bir parçası olarak kalacağını gösteriyor. Ayrıca, stabil coin’lerin geliştirilmesine ve farklı endüstrilerde kriptonun yaygın kurumsal benimsenmesine ilgi arttı. Diğer taraftan, herhangi bir yatırım aracında olduğu gibi kripto da risk taşır. Oynaklık anlık olsa da portföylerini çeşitlendirmek isteyenler için hâlâ ciddi bir seçenek.
(Sandra Lou)
‘UZUN DÖNEMDE DEĞİŞİKLİK OLMAZ’
KuCoin Türkiye İş Geliştirme Yöneticisi Mete Umut Elmas:
Fiyatlardaki ani değişimlerin, temel değerlerde ve uzun dönem fiyat hedeflerinde değişiklik yaratmayacağı kanısındayız. Piyasanın global ekonomik belirsizlikler nedeniyle bir süre daha dalgalı ilerlemesini bekliyoruz. Özellikle küçük yatırımcıların piyasa girişlerinin artması ve hane halklarının yatırım amaçlı dijital varlık edinmesi ile hareketlenme bekliyoruz. Kurumsal yatırımcıların sektöre yatırım miktarlarını artırması pazarı olumlu etkileyecektir.