Türk gazeteciliği tıpkı Türk matbu hayatı üzere Osmanlı’nın son iki yüz yılında Babıali’de başladı ve 1990’ların başına kadar da Sirkeci Cağaloğlu ortasındaki cadde ve sokaklarda nefes almaya devam etti. Lakin 1980’lerin son çeyreğinde peyderpey plazalara taşınan gazetelerin mekânsal değişimiyle birlikte gazetecilik mesleği de biçim değiştirmeye başladı. Akademisyen Cem Sökmen,+ doktora tezinde bu değişiminden yola çıkarak Babıali gazeteciliğini ele aldı ve geçtiğimiz haftalarda da tezini kitaplaştırdı. Ötüken Yayınları ortasında çıkan Tarihi ve Mekansal Değişimiyle İstanbul Gazeteciliği/ Babıali’den Medya Plazalara isimli kitabından yola çıkarak Sökmen ile gazetecilik mesleğini konuştuk.
Babıali’de gazeteciliğin izlerini sürdüğümüzde gazeteciliğin en hareketli olduğu, yükselişe geçtiği yıllar olarak hangi devirlerden bahsedebiliriz?
1831’de Takvim-i Vekayi’nin yayın hayatına başlamasından günümüze neredeyse 200 yıllık bir gazetecilik tarihine sahibiz. Babıali gazeteciliğinin 19. yüzyılın son yılları ve II. Meşrutiyet’le birlikte kıymetli gelişmelere sahne olduğunu söyleyebiliriz. Daha sonra iki dünya savaşı ve bu savaşların tesirlerini taşıyan bir periyot gelecek. Türkiye açısından 1945 sonrasında çok partili hayata geçilmesiyle birlikte gazetelerin değerinin arttığı görülüyor. Gelişen CHP ve DP gayretinde gazetelerin fonksiyonu belirginleşiyor.
Hangi gazeteler var bu periyotta?
Bu yıllarda Cumhuriyet, Vakit, Vatan, Yeni Sabah, Akşam, Tan, Tasvir üzere gazeteler muhakkak bir geçmişe sahipken Hürriyet, Milliyet, Dünya, Yeni İstanbul üzere yeni gazetelerin sahneye çıktığını biliyoruz. 1960’lar birebir vakitte 1945’le birlikte başlayan iç göç ve kentleşme hareketinin tesirlerinin belirginleştiği yıllar. 1960’larda filizlenen yeni siyasal topluluklar, yeni mecmualar ve gazetelerin uzunluk verdiği bir iklimi de haber veriyor. Bu bağlamda gazeteciliğin satış sayıları, istihdam potansiyeli ve toplumsal karşılık bakımından yükselişe geçtiği vakitleri 1945’lerle başlatabiliriz. Gazeteler 1980’lerin sonlarında birinci kez 3 milyon günlük satış barajını aşıyor.
Matbu gazetelerin en yüksek traja çıktığı yıllar hangi devir?
1990’lar bir yandan özel televizyon patlaması yaşanırken gazete satışlarının tarihi doruğuna tanıklık ediyor. Bilhassa 1994-1995-1996 ve 1997 yıllarında günlük toplam gazete satışlarının 7 milyona yaklaştığı görülüyor. Gazete satışları akıllı telefonların ortaya çıktığı 2010’ların başlarına kadar 4 milyonun altına düşmeyen bir grafik çizmeye devam etmişti. Bu çerçevede 1945-2010 ortasındaki devri Türk gazeteciliğinin sayfa sayısı, haber çeşitleri, satış sayıları ve toplumsal karşılık bakımından gelişmelerin sağlandığı en canlı periyot olarak söz etmek mümkündür.
FİKİR DÜNYASINDA ÇOK ETKİLİYDİ
Gazetelerin siyasi ve fikri olarak okuru üzerinde tesirli olduğu periyotlar için pekala neler söyleyebiliriz?
1945 sonrasında çok partili hayata geçişle birlikte CHP’ye yakın gazeteler ve DP’ye gazeteler olgusu uç vermeye başlıyor. 1950’lerde DP-CHP uğraşının gazetecilik ortamına yansıması daha da belirginleşiyor. 1960’larda Adalet Partisi-CHP uğraşının basın ortamına yansıması izlenirken üniversite kantinlerinde tıpkı dünya görüşüne mensup olanların birbirlerini ceplerinde taşıdıkları gazetelerden tanımaya çalıştığını biliyoruz. 60’ların ikinci yarısıyla birlikte sosyalist, İslamcı ve milliyetçi örgütlenmelerin ağırlaşmaya başlaması evvel mecmualarda, 70’lerle birlikte gazetelerde farklı kümelerin yayın organı kimliğinin belirginleşmesini sağlıyor ve bu durum 12 Eylül 1980 askeri müdahalesine kadar devam ediyor.
BABIALİ’DEN ANADOLU’YA
Gazetecilik İstanbul’dan Anadolu’ya 1950’lerde kara yollarının açılması, ulaşımın kolaylaşmasıyla birlikte açılıyor ve buradaki haberlerde merkezde yer bulmaya çalışıyor. Gazeteciliğin seyrini değiştiren bu süreç 1990’ların sonunda ise internetin yaygınlaşmasıyla yeni bir periyoda girdi diyebilir miyiz?
İstanbul’da çıkan gazeteler, neredeyse 1960’lara kadar yalnızca İstanbul’da günü gününe dağıtılabiliyor. Gazete okuyucusunun İstanbul’da olması gazete haberlerinde yüklü olarak İstanbul’da yaşanan olayların haberleştirilmesini bir nevi doğallaştırıyor. 1960’larla birlikte karayolları üzerinden ülkenin pek çok noktasına gazetelerin günü gününe ulaştırılması İstanbul gazeteciliğinin satış sayılarını ve ekonomik gücünü arttırıyor. Bu da gazete takımlarının genişlemesini, gazete sayfa sayılarının artmasını sağlıyor. Gazetecilikteki rekabet ortamı, haber sayısını ve farklı kentlerden alınan haberlerin gazete sayfalarında yer bulma ihtimalini yükseltiyor. Gerçi dağıtım imkânlarının genişlemesine karşın Türkiye’de yayınlanan gazetelerin ezici çoğunluğunun İstanbul’da satılıyor olması kadim bir gerçektir lakin 1960’larla birlikte gazetelerin geçmişe oranla daha bir ülke gazetesi kıvamına geldiğini söyleyebiliriz. 1990’ların sonunda internetin yaygınlaşması, ülkenin farklı merkezlerinde gelişen olayların ulusal basına yansıma imkânlarını olağan ki arttırdı. Bilhassa 2010 sonrasında fotoğraf, görüntü ve toplumsal medyayı bünyesinde toplayan akıllı telefonlar ülkedeki gündelik hayat içinde gelişen ve haber pahası taşıyan pek çok olayın duyulmasını ve vakit zaman ülke gündemine oturabilmesine yol açtı.
EDEBİYATTAN MAGAZİNE KAYIŞ
1950’lere kadar gazetelerin tirajlarını daha çok müelliflerin gazetelerde yayımladıkları roman tefrikaları etkilerken, 1950’lerden sonra toplumsal olaylar ve spor haberleri öne çıkıyor. Bu değişimin sebebini neye bağlıyorsunuz?
1950’lere kadar gazeteciliğin dinamiklerini belirleyen en kıymetli faktörlerden biri ülkedeki okur-yazar oranının düşüklüğü olarak gözüküyor. Bu periyottaki gazeteciliği tam manasıyla mantıklı bir yere oturtabilmek için “gazete satın almak ve okumak kimler için muhtaçlık olabilir?” sorusunu sormamız gerekiyor. 1945’lere kadar İstanbul’da yayınlanan günlük gazetelerin toplam satış sayılarının 150 bini pek aşmadığını da hesaba katarsak var olan gazetelerin yayın siyasetlerini anlamak kolaylaşır. Gazetelerde roman tefrikalarının yayınlanması, edebiyat sayfalarının bulunması, köşe müellifliği yapan isimlerin kıymetli bir kısmının edebi kimliğe de sahip olması gazetelerin ülkedeki okur-yazar tabakanın gazete satın alacak ve okuyacak potansiyeline hitap etmeye çalıştığını gösteriyor. 1950’lerden sonra ise ekonomik, siyasal, toplumsal ve kültürel boyutlarıyla bir değişim süreci yaşanıyor. Bir yandan nüfus artıyor başka yandan kentleşme eğilimi güçlenmeye başlıyor. 1950’lerin sonlarından itibaren gazetelerde iktisat haberlerinin çoğaldığını, iktisat sayfalarının varlık gösterdiğini biliyoruz. Seyahat imkânlarının artışı ile 1959’da Türkiye Futbol Ligi’nin kurulması da paralellik arz ediyor. Tıpkı yıllarda radyonun ülke sathında yayılması da bu atmosferi besliyor ve farklı kentlerden toplumsal olaylar, iktisat ve sporla ilgili gelişmeler artık gazete sayfalarında hatırı sayılır yer kaplamaya başlıyor.
Haldun Simavi’nin Günaydın Gazetesi 1970’lerde en çok okunan gazete oluyor. Magazinel bakış gazeteciliğin seyrini nasıl etkiliyor?
Haldun Simavi’nin Günaydın Gazetesi’nin yayın çizgisini belirlerken, Sedat Simavi’nin 1930’larda Yedigün mecmuası ile başlayan Hürriyet Gazetesi ile devam eden gazetecilik anlayışından ilham aldığını düşünmek mümkün. Hürriyet’in birkaç yıl içinde günlük 100 bin tiraja ulaşması ise fotoğrafın ön planda olduğu gazeteciliğin bir başarısı olarak karşımıza çıkıyor. 1950’lerden 1960’ların ortalarına uzanan süreçte Hürriyet Gazetesi satış sayılarında ebediyen üst sıralarda yer buluyor. 1970’lerin ülke için en değerli irtibat gelişmesinin TRT televizyonunun yayına başlaması olduğunu ve televizyon yayın içeriklerinin gündelik hayatın lisanına, bahislerine çabucak tesir ettiğini düşünürsek iki değerli faktör karşımıza çıkıyor: birincisi “şehirleşen ve nüfusu artan Türkiye’de nasıl daha fazla gazete satılabilir?” sorusunu, ikincisi ise “popüler kültür, toplumu, gündelik hayatı, yaşama anlayışı ve üslubunu etkilerken bunda radyo ve televizyon içeriklerinin hissesi nedir?” sorusunu cevaplamaya çalışarak ortaya çıkabilir. Magazin gazeteciliğinin “çok fotoğraf-az yazı”ya dayalı mantığı içinde “az fotoğraf-bol yazılı” gazeteleri satın almayı tercih etmeyecek yeni bir okuyucu kitlesi oluşturma niyetini de tespit edebiliriz. Günaydın gazetesinin uzun yıllar boyunca, dışarıdaki 8 sayfasında bol fotoğraf-az yazı, içerideki 4 sayfasında ise siyaset, iktisat ve toplumla ilgili haberlerin daha geniş işlendiği bir anlayışla yayınlanması zannederim bu eğilimleri açıklamakta yardımcı olabilir.
Darbeler gazetecilik mesleğini nasıl etkiliyor?
1939-1945 ortasındaki İkinci Dünya Savaşı periyodu her ne kadar Türkiye savaşa dahil olmasa da bizim için en makûs ekonomik tablonun var olduğu bir devirdir. Sonrasında çok partili periyoda geçişle nispeten özgür ya da farklı seslerin çıkmasına daha çok imkân veren bir basın ortamı oluşsa da 1954 sonrasının DP siyasetlerinde basının denetim altına alınması değerli bir yer meblağ. 27 Mayıs faciasının bilakis değişik bir biçimde 61 anayasasının sağladığı özgürlükler basının yükselişine yardımcı olur. Fakat 12 Mart 1971 muhtırasını verenler, “toplum bu kadar özgürlüğe hazır değil” fikrindedir. 1976-80 ortasının ağır çatışma günlerinden sonra gelen 12 Eylül 1980 askeri müdahalesi ise tam 3 yıllık bir orta periyotla sürdürülür. Bu orta devirde ülkeyi yöneten askerler basının siyasi mevzularda habercilik yapmasını istemezler.
Ne çeşit haberler öne çıkıyor bu periyotta?
Basın işverenlerinin bu periyotta bulduğu tahlil magazin, polis-adliye ve spor haberlerine tartı vermek olur. Günaydın Gazetesi’nin sahibi Haldun Simavi, tam bir magazin gazetesi olan Tan’ı yayınlamaya başlar. Tercüman gazetesinin sahibi Kemal Ilıcak biraz da kayınbiraderi Ömer Çavuşoğlu’nun gazetesi Güneş’i baltalamak emeliyle magazine değerli yer veren Bulvar gazetesini çıkarır. Darbe koşullarında okuyucuyu tutmak, basın piyasasında kelam sahibi olmak için genişletilen magazin gazeteciliği anlayışı orta periyot bittikten sonra da devam eder. Hakikaten 1985’te yayımlanmaya başlayan Sabah Gazetesi 1990’a kadar bol fotoğraflı-az yazılı, sansasyonel haberciliği birinci planda tutan bir anlayışla okuyucunun karşısına çıkar. 12 Eylül askeri müdahalesi sonrasında siyasal ve toplumsal haberciliğin yerini magazin haberciliğinin alışı, 1980 sonrası Türkiye’nin yaşadığı ekonomik dönüşümle birleşince artık 1990’larda “Lifestyle gazeteciliği” diyebileceğimiz bir gazetecilik stili yalnızca magazin muhabirleri ve sayfaları eliyle değil, yeni vakitlerin kanaat önderliğine soyunan tanınan köşe muharrirlerinin en önemli gündem unsuru haline gelir.
Pandemi matbu yayıncılığı vurdu
Yeni medya üzerinden bugün gazetecilik internet dünyasına kayarken matbu gazetecilik okuruyla birlikte küçülüyor. Sizce matbu gazetecilik bir bölümü kapatıyor mu? Ön görünüz nedir?
Türkiye’de bilhassa 2005’lerden itibaren internet haberciliği gelişmeye başladı. İnternet haberciliği gazetecilerin istihdam edildiği yeni bir alan olarak dala katkı yaptı ve yapmaya devam ediyor. Matbu gazetecilik ise 2010’lardan itibaren inişe geçmiş bulunuyor. Akıllı telefon ekranının internet ve toplumsal medya kullanımını rahatlatması matbu gazetelerin okunmasını ve takip edilmesini kolaylaştırdı. Gazete satışlarında pandemiye kadar devam eden bir düşüş eğilimi vardı lakin pandemi 2 milyonun üzerinde seyreden satışların bugünlerde 1,5 milyona düşmesine sebep oldu. Önümüzdeki yıllar da bu düşüş daha da hızlanacak üzere görünüyor. Lakin bizim burada toplum olarak dikkat etmemiz gereken bir nokta var. Yazılı kültürü yayamadan kelamlı kültürden görsel kültüre adeta zıplayarak geçiş yaptık. Ve nasıl oluyorsa her gelen yeniliğin eskiyi tamamlayıcı bir rol alabileceğini düşünmek yerine eskiyi işlevsizleştirdiğini sanıyoruz. Bu çerçevede dün ve yarın şuurundan uzak yalnızca “bugün”de, “an”da yaşayan bir toplum olduğumuzu söyleyebiliriz. Halbuki dijitalleşme ve yeni medya merkezli yoğunlaşmalarla birlikte apaçık görünen, yaşanmaya devam eden diğer olgular da var. Mesela matbu gazetenin bu kadar gündemimizden düştüğü bir ortamda biz hala şunu görüyoruz: sabahları televizyonlarda “kahvaltı haberleri” formatında yayınlanan ortalama 3 saatlik programların en az 1,5 saatlik kısmı günün matbu gazetelerinin birinci sayfalarının gerideki dev ekrana yansıtılması ve moderatör tarafından matbu gazetelerin takımları eliyle hazırlanmış haberlerin seslendirilmesi ve yorumlanmasıyla geçiyor. Dijitalleşmenin bu kadar ağır, yeni medyanın bu kadar aktif olduğu bir ortamda haber üretiminde liderliği yeni medya mecralarının ve haber kanallarının almasını bekleriz değil mi, ancak bu şimdi gerçekleşmiyor. Bunun yanında matbu gazetelerin haberlerinin toplumsal medyada sirkülasyon gücü de kelam konusu edilmesi gereken bir boyut. Örneğin bugün yayınlanan matbu gazetelerden Hürriyet’in yalnızca Twitter’da 4 milyon 300 bin takipçisi bulunuyor. Sözcü 3 milyon 500 bin, Cumhuriyet 3 milyon 400 bin, Milliyet 2 milyon 600 bin, Sabah 2 milyon 200 bin, Fanatik 1 milyon 500 bin, Yeni Şafak 1 milyon, Akşam 970 bin takipçiyle onu izliyor. Twitter’ın yanına öbür toplumsal medya platformlarını kattığımızda bugün can çekişen matbu gazeteciliğin, okuyucu itimadı ve kurumsal gelenek ve bir takımın birlikte çalışması üzere faktörlere dayanarak hala tesirli olduğunu söyleyebiliriz.
Gazeteci işverenlerden iş adamı işverenlere geçiş
1980’lere kadar gazeteci işverenler Babıali’de öne çıkarken 1980’lerden sonra iş adamlarının gazeteci işverenleri olduğunu görüyoruz. Bu değişim gazeteciliği ne tarafta etkiliyor?
Babıali gazeteciliğinde 1980’lere kadar gazetecilikten gelen işverenler geleneği olduğunu söyleyebiliriz. Burada altı çizilmesi gereken bir başka konu da gazeteci işverenlerin -istisnai durumlar ve vakitler olmakla birlikte- gazetecilikten diğer bir işle meşgul olmamalarıdır. Cumhuriyet Gazetesi’ni kuran Yunus Nadi’nin 1945’teki vefatından sonra gazeteyi oğulları Az Nadi ve Doğan Nadi yönetir. Milliyet Gazetesi’ni kuran Ali Naci Karacan’ın vefatından sonra oğlu Ercüment Karacan 1979 yılına kadar gazeteyi yönetir. Dinç Alım, 1895’te Selanik’te Asır Gazetesi’ni kuran bir dedenin torunudur, 1924’te mübadeleyle İzmir’e gelen babası Şevket Alım, bu kentte Yeni Asır Gazetesi’nin sahibi olarak tanınır, Dinç Alım, Yeni Asır’ı yeterli bir bölge gazetesi haline getirdikten sonra 1985’te İstanbul’a gelerek Sabah gazetesini kurar. Vatan Gazetesi’nin sahibi Ahmet Emin Yalman’ın birinci gazete takımında eşi Rezzan Yalman, oğlu Tunç Yalman, eşinin yeğeni Sinan Korle üzere isimler bulunur. Tercüman Gazetesi’ni satın alarak bu gazeteyle 1965’lerden 1985’lere kadar başarılı bir grafik çizen Kemal Ilıcak muhabirlikten gelen bir isimdir. Ziyad Ebuzziya Tasvir Gazetesi’ni çıkarırken babası Talha Ebuzziya ve dedesi Ebuzziya Tevfik Bey’den gelen bir çizgiyi temsil eder. Bunların yanında 1949’da Yeni İstanbul Gazetesi’ni kuran Habib Edib Törehan hem Meşrutiyet basınında kalem oynatan bir babanın çocuğudur hem de uzun yıllar yaşadığı Avrupa’daki fikir gazeteleri gibisi bir gazeteyi çıkarmak için bütün mesaisini gazete binasında geçirir. 1938’de kurulan Yeni Sabah Gazetesi’ni 1948’de Ahmed Cemaleddin Saraçoğlu’ndan satın alan Safa Kılıçlıoğlu ve Necmeddin Sadak’tan 1957’de Akşam Gazetesi’ni satın alan Malik Yolaç da ya işlerini tasfiye etmiş ya da Habib Edib Törehan üzere gazetedeki mesaiyi hayatlarının birinci sırasına almış isimlerdir.
ABDİ İPEKÇİ OLAYINDAN SONRA MATBUAT EL DEĞİŞTİRDİ
İş dünyasının basınla buluşması nasıl oluyor?
İşadamlarının gazete sahipliğini bir yan iş olarak görerek gazete sahibi oluşu ise 1980’lerle birlikte başlar. Abdi İpekçi’nin öldürülmesinden sonra Ercüment Karacan Milliyet Gazetesi’ni satıp basın hayatından çekilmek ister. 1979 yılının sonlarında Aydın Doğan ile anlaşılır. Lakin kamuoyu ve okuyucu yansısından çekinilerek bu el değiştirme gazetenin künyesine iki yıllık bir sürece yayılarak dâhil edilir. Çeşitli kesimlerde faaliyet gösteren bir işadamı olan Aydın Doğan 1990 yılında Meydan Gazetesi çıkarana kadar basın dalında yeni bir işe girişmez. Fakat 1982’de Ömer Çavuşoğlu-Ahmet Kozanoğlu iştirakinde çıkan Güneş Gazetesi, 1988’de Haldun Simavi’nin gazetelerini Asil Nadir’e satışı, birebir yıl daha evvel Mehmet Ali Yılmaz’a geçmiş olan Güneş gazetesinin ve Ercan Arıklı’ya ilişkin Gelişim Yayın Grubu’nun Asil Az tarafından satın alınışı bu manada dönüm noktaları sayılabilir. Genel prestijiyle 1980 sonrasında işadamlarının gazete sahipliğine soyunmasını 1980 sonrasında Türkiye’de yaşanan siyasal ve ekonomik dönüşüm sürecinin bir modülü olarak görmek mümkündür. Televizyonun iştirakiyle yükselen bağlantı dalı ticari faaliyetler yürütenler için değerli bir araç olarak görülmeye başlamıştır. Alışılmış bu durum gazetelerin toplumsal sorumluluk boyutunun aşınmasına dikkatlerin evvel ekonomik faaliyetlerdeki role verilmesine yol açmıştır. 1990’ların birinci yarısında Türkiye’de faaliyet gösteren çok sayıda reklam ajansının milletlerarası iştiraklere geçişi de bu sürecin bir modülü olarak yorumlanabilir.
Plazalara taşınmak mesleği değiştirdi
1990’lara kadar bildiğiniz üzere radyo ve televizyonlar devlet tekelindeyken 1990’lardan itibaren özelleşiyor. Özel kesimin bu alanlara girmesi gazeteciliği nasıl etkiliyor?
Özel televizyonculuk 1980’lerin ortalarından itibaren Türkiye’nin bilinen işadamları tarafından gündeme getirilmekle birlikte birinci teşebbüs 1990 yılında Cem Uzan ve Ahmet Özal iştirakinde kurulan Star 1 televizyonu ile gerçekleşiyor. Anayasal tabanın bulunmadığı 1993 yılı ortalarına kadar Erol Aksoy’a ilişkin Show Tv, Dinç Bilgin’e ATV ve Aydın Doğan-Ayhan Şahenk iştirakinde Kanal D kanalları ve değerli bir kısmı büyük işadamlarının medya kümelerine ilişkin olan özel radyolar ortaya çıkıyor. Kimi yorumcular tarafından bu türlü bir varsayım yürütüldüğü halde özel televizyonculuk ve radyoculuk gazetelerin satış sayılarına olumsuz bir tesir yapmıyor. Bilindiği üzere 1990’lı yıllar Türkiye gazetecilik tarihinde en yüksek satış sayılarının yakalandığı bir periyot oluyor. Özel televizyonculuğun insan kaynağı büyük ölçüde Babıali gazeteciliği oluyor. Gazetelerde yöneticilik yahut köşe müellifliği yaparak sivrilmiş birtakım isimler gazeteciliğin yanına televizyon programcılığını da ekleyerek ekran yüzü haline geliyorlar. Bu popülerlik sayıları çok olmayan bir küme gazeteciyi geride kalan büyük gazeteci kümesinden bariz bir formda ayırıyor. Televizyonla yükselen popülerlik az sayıda gazetecinin büyük gelirlerle sahip olmasını beraberinde getiriyor. Televizyonculuk yeni bir alan olduğu için birinci yıllarda televizyon alanında çalışan beşerler da hatırı sayılır maaşlar alıyor ancak 1994 krizi televizyonculuk ve gazetecilik alanında birkaç yıldır gelişen rekabetle sağlanan fiyat stantdardının tekrar aşağıya düşmesine sebep oluyor.
Gazetecilik mesleğinin Babıali’den plazalara çekilmesi bir manada gazetecilerin de toplumun içinden plazalara çekilmesi manasına geliyor. Bu değişim haber anlayışına ve gazetecilik tecrübelerine nasıl yansıyor?
İstanbul gazeteciliği 1990’ların ortalarında Yenibosna-Bağcılar aksında inşa edilmiş binalara ve medya plaza binalarına taşınmaya başlıyor. Gazeteciliğin büyümesi ve İstanbul’un kentin tarihinde hiç olmadığı kadar büyümesi göz önünde bulundurulduğunda gazetelerin idare ve üretim ünitelerinin Cağaloğlu’ndan daha geniş alanlara taşınma eğilimini anlamak mümkün. Fakat mekânsal değişim yalnızca Cağaloğlu’ndan Medya Plaza binalarına yanlışsız gerçekleştirilen bir uygulama değil. Kent 1990’lar prestijiyle 80’lere oranla bile büyük bir süratle büyürken kentin batı bölgesine yanlışsız yapılan bir uygulama. 1985’lerle birlikte kent merkezinin sanayi kuruluşlarından arındırılması projesi dillendirilir ve uygulamaya konulurken gazetecilik haricindeki bütün bölümlerin belli bir bölgede, hudutları aşikâr bir site içinde yerleştirildiğini görüyoruz. Kent merkezinden çıkarılan bölümler ortasında yalnızca gazetecilik kesimi kentin yeni üretim merkezi olarak gösterilen bölgeye dağılarak yerleşiyor. Daha evvel Sirkeci, Eminönü, Sultanahmet, Beyazıt çizgisinde haberin kaynağı olan topluma yakın, birebir dalın kesimi olan öbür gazetelerle komşu bir biçimde yürüyen gazetecilik dünyası Yenibosna-Bağcılar aksında birbirinden ve kentteki toplumsal hayattan kopuk bir formda konumlanıyor. Bu türlü bir uygulamanın kaçınılmaz sonucu, ikinci el habercilik, ve haber ajanslarına bağımlılığın gelişmesiyle bir gündelik pratiğe dönüşen masabaşı habercilik oluyor. Bu süreçte muhabirin ve özel haberciliğin değeri gitgide azalıyor. Haber ajanslarına bağımlılık gitgide birtakım gazetelerin içeriklerinin kıymetli ölçüde birbirine benzemesi sonucunu doğuruyor. Gazeteciliğin olmazsa olmazının muhabirlik olduğu unutuluyor ya da bile bile önemsizleştiriliyor.