MASTEKTOMİ NEDİR?
Mastektomi, göğüs kanserinin tedavi edilmesi için göğüs dokusunun çıkarıldığı cerrahi operasyondur.
Geçmiş yıllarda göğüs kanserinin standart tedavisi göğüs dokusu, tümör, koltuk altındaki lenf düğümleri ve göğüs altındaki birtakım kasların büsbütün çıkarılması ile gerçekleştirilen radikal mastektomi operasyonlarıydı. Ama tıbbi teknolojinin ve onkolojik cerrahi tekniklerinin geliştirilmesi ile birlikte daha yeni mastektomi teknikleri ortaya çıkmıştır.
Bu teknikler yardımıyla uygun profildeki hastalarda göğüs derisinin korunması, süreç sonrasında daha doğal bir görünüm elde edilmesi ve daha az invaziv biçimde operasyonların gerçekleştirilmesi üzere imkanlar elde edilebilir.
Mastektomi operasyonu tek göğüs üzerinde gerçekleştirilebileceği üzere birebir anda iki göğüs için de uygulanabilir.
Mastektominin akabinde hastanın sıhhat durumu ve tercihine bağlı olarak göğüs rekonstrüksiyonu olarak da isimlendirilen uygulamalarla göğüs tekrar şekillendirilebilir. Bu süreç mastektominin çabucak akabinde yapılabileceği üzere farklı bir tarihte yeni bir operasyon biçiminde de planlanabilir.
MASTEKTOMİ ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
Mastektomi operasyonu sürecin tekniğine ve hangi dokuların çıkarıldığına nazaran farklı tiplere ayrılır. Bunlar şu haldedir:
– Total (basit) mastektomi: Göğüs dokusu büsbütün çıkarılırken koltuk altı lenf düğümleri ve göğüs altı kaslarının yerinde bırakıldığı mastektomi çeşididir.
– Çift mastektomi: Bilhassa esirgeyici tedavide tercih edilen her iki göğsün birden çıkarılması sürecidir.
– Radikal mastektomi: Göğüs dokusunun tamamı, koltuk altındaki lenf düğümleri ve göğüs altı kaslarının çıkarıldığı mastektomi operasyonudur.
– Modifiye radikal mastektomi: Tüm göğüs dokusu ve koltuk altı lenf düğümleri çıkarılırken göğüs kaslarının yerinde bırakıldığı mastektomi tekniğidir.
– Göğüs ucu gözetici mastektomi: Cilt, göğüs ucu ve periferik göğüs dokusunun sağlam bırakıldığı yenilikçi mastektomi tekniğidir.
– Deri gözetici mastektomi: Göğüs dokusu ve göğüs ucu çıkarılırken göğsün tekrar yapılandırıldığı ve cildin sağlam bırakıldığı mastektomi operasyonudur.
Yukarıdakilerin haricinde birçok göğüs kanseri olgusu için tedavi seçeneği olarak bedellendirilen lumpektomi, tümör ve etrafındaki sağlam dokunun az bir kısmı çıkarılırken, göğüs yapısının korunmasını sağlayan operasyondur.
Kuadrenektomi ise lumpektomiye oranla daha fazla göğüs dokusunun çıkarıldığı ama hala göğsün büyük bir kısmının yerinde bırakıldığı kısmi mastektomi tekniğidir. Bu teknikler minimal invaziv göğüs kanseri cerrahisi teknikleri olmakla birlikte sadece uygun hastalarda ve çoğunlukla radyoterapi ile kombine biçimde uygulanır.
MASTEKTOMİ NASIL YAPILIR?
Mastektomi operasyonu yapılacak hastalarda operasyona ve risklerine ait tüm bilgilendirmeler doktor tarafından hastaya iletilir.
Olası riskler ortasında kanama, omuz ağrısı ve sertliği, koltuk altında uyuşma, ağrı, enfeksiyon, ödem, hematom ve skar oluşumu üzere komplikasyonlar yer alır. Bunlar hakkında da gerekli bilgilendirmeler hastaya yapılır.
Mastektomi sonrasında göğüs rekonstrüksiyonu yaptırmak isteyen hastalarda bu mevzuda gerekli planlamalar operasyon öncesinde tabiple birlikte yapılmalıdır. Operasyondan evvel doktorun önerdiği vakitte kan sulandırıcı ilaç kullanımı kelam konusu ise bırakılır, yemek yeme ve su tüketimi bırakılır.
Operasyona başlanırken hastaya genel anestezi uygulanır, akabinde planlanmış olan teknikle mastektomi operasyonu başlatılır. Uygun bölgeden kesi açılır ve göğüs dokusu üzerinde bulunan deriden ve göğüs kaslarından ayrıştırılarak çıkarılır.
Sentinel düğüm diseksiyonu koltuk altından bir dizi lenf düğümü çıkarılır, aksiller lenf nodu diseksiyonu uygulanacak hastalarda ise sırf tümörün etkilediği birinci birkaç düğüm çıkarılır. Lenf düğümlerinin çıkarılması gerekmeyen hastalarda bu kademe atlanır.
Çıkarılan lenf düğümleri kanser açısından teste tabi tutulur ve rastgele bir sıkıntıya rastlanmaması halinde öbür lenf düğümünün çıkarılması gerekmez. Rekonstrüksiyon planlanmış ise plastik cerrahi uzmanı devreye girerek göğsün yine şekillendirilmesi sürecini gerçekleştirir.
Ardından göğüs cerrahı tarafından göğüse kanalizasyonlar yerleştirilerek koltuk altından tümör bölgesine yanlışsız sıvı birikiminin oluşması önlenir. Bu sürecin sonrasında açılan kesiye dikiş atılarak bandajlama yapılır ve operasyon sonlandırılır. Ortalama 2-3 saat süren bir operasyondur ancak göğüs rekonstrüksiyonu gerçekleştirilecekse operasyon mühleti uzayabilir.
Hastalar çoklukla birkaç gün hastanede nezaret altında tutulur.