Merkez üssü Kocaeli’nin Gölcük ilçesi olan ve “asrın felaketi” olarak tanımlanan 17 Ağustos 1999 Marmara Depremi’nin üzerinden 23 yıl geçti. 17 Ağustos 1999’da saat 03.02’de 7,4 büyüklüğünde meydana gelen ve 45 saniye süren Marmara Sarsıntısı; Kocaeli, Yalova, Sakarya, İstanbul ve Düzce’de yıkıma neden oldu.
TBMM Sarsıntı Riskinin Araştırılarak Sarsıntı İdaresinde Alınması Gereken Tedbirlerin Belirlenmesi Gayesiyle Kurulan Meclis Araştırması Komitesinin Temmuz 2010 tarihli raporuna nazaran, sarsıntıda 17 bin 480 kişi hayatını kaybetti, 43 bin 953 kişi yaralandı.
Can kayıpları, yıkılan konutlar, yaralılar…
Yaklaşık 200 bin kişinin evsiz kaldığı, 66 bin 441 konut ve 10 bin 901 iş yerinin yıkıldığı zelzeleden 16 milyona yakın kişi değişik seviyelerde etkilendi, 285 bin 211 konut ve 42 bin 902 iş yerinde hasar tespit edildi.
Depremde İstanbul’da 454 kişi hayatını yitirirken Yalova, Düzce ve Gölcük’ten kentteki hastanelere getirilen yaralılardan hayatını kaybedenlerle bu sayı 981’e çıktı.
İstanbul’da 1880 kişinin yaralandığı sarsıntıda 41 bine yakın konut ve iş yerinde hasar oluştu, 18 bin 162 konut orta ve ağır şiddetteki hasar yüzünden oturulamaz hale geldi.
Kentte ayrıyeten 3 bin 171 okuldan 820’si hasar gördü. Bunların 118’i orta, 13’ü ağır hasarlı olarak belirlendi. İstanbul’daki 10 bine yakın kamu binasının 1137’sinde az, 387’sinde orta, 37’sinde ise ağır hasar oluştu.
En fazla ziyan gören ilçe Avcılar
İstanbul’da zelzeleden en çok ziyan gören yer Avcılar oldu. İlçede 270 kişi hayatını kaybederken yüzlerce kişi de yaralandı. 1823 konut ve 326 iş yerinin yıkıldığı ya da ağır hasar gördüğü ilçede, 5 bin 106 konut ve 872 iş yerinde orta hasar, 3 bin 685 konut ve 461 iş yerinde hafif hasar meydana geldi.
Bakanlıklar ile TOKİ ve başka kurumların iş birliğinde yapılan kentsel dönüşüm çalışmalarıyla zelzelenin yaraları büyük oranda sarıldı.
Yıkılan bir kent tekrar can buldu
Binlerce insanın ömrünü yitirdiği, konut ve iş yerinin yıkıldığı Kocaeli’de, sarsıntının akabinde facianın acı izleri ortadan kaldırıldı. Hayatını kaybedenlerin yoklukları yakınlarında baki kalsa da zelzelenin en ağır yıkımı yaşattığı kentte zelzele yönetmeliğine uygun binlerce konut inşa edildi.
Afet ve Acil Durum İdaresi Başkanlığı, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi ve Gebze Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Kısmı iş birliğinde hazırlanan “Kocaeli İli Afet Ziyanlarının Azaltılmasında Akıllı Kent Uygulaması Projesi” kapsamında “acil müdahale” ve “erken uyarı” sistemi kurulması için çalışmalar devam ediyor.
Yine kentin farklı noktalarına kurulan 41 zelzele kayıt istasyonundan elde edilen bilgilerle zelzele haritaları ve master planlar hazırlanıyor, riskli alanlar izleniyor.
Sakarya’da yeni yerleşim bölgesi
Depremin en çok etkilediği ikinci vilayet olan Sakarya da kentsel dönüşüm ve öbür çalışmalarla sarsıntının izlerini sildi. Afet sonrası başlatılan çalışmalarla 15 Temmuz Mescitli, Korucuk ve Karaman mahallelerinde Valilik ve öteki resmi kurumların da içerisinde bulunduğu “yeni yerleşim bölgesi” oluşturuldu.
Sakarya’da muhtemel sarsıntıları en az kayıpla atlatabilmek için “yatay kentleşme modeli” uygulanıyor. Model sayesinde çok katlı binalara ruhsat verilmiyor.
Büyükşehir Belediyesi, mümkün afetlere hazırlıklı olunması emeliyle kente Afet Uyum Merkezi (AKOM) de kazandırdı. AKOM, mümkün afet durumunda kriz merkezi olarak hizmet sunacak.