Giderek artan enflasyon ve besin fiyatlarındaki artış askıda ekmek uygulamasını da etkiledi. Maliyetlerin artışı ile askıda ekmek sayısı ortasındaki alaka Yalova’da dikkat çekti.
Yalova’da dar gelirli ve yardıma muhtaç bireylerin yararlanması için fırın ve bakkalların uyguladığı askıda ekmek projesi, son periyotta taleplere karşılık veremez hale geldi.
Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfı’nın haber portalı, Gazetecilik Platformu’ndan İsmail Ersan’ın haberine nazaran, İstiklal Caddesi’nde faaliyet gösteren market sorumlusu Furkan Ersan, 10 yıldır askıda ekmek uygulamasıyla “alan el ile veren el” ortasında köprü olduklarını anlattı.
Ersan, yıllardır devam ettirdikleri uygulamada, askıda daima ekmek bulunduğunu ve gelen gereksinim sahiplerini hiç boş göndermediklerini belirterek şunları söyledi:
En boş, “askıda ekmek” tabelası
Ersan, Ekim ayından beri askıda ekmeğe isteğin arttığına değinip birinci kere “askının boş kaldığı” günlere şahit olduklarını kaydetti. Ersan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Ekmeğe gelen peş peşe artırımlar, vatandaşları çok etkiledi. Birtakım müşterilerim var günde 10 ekmek alıyor. Bu müşterilerimiz çok problem çekiyor. Yalova’da ekmek, ekimde 1,75 TL’den satılıyordu, artık 3 TL. Askıda o kadar çok ekmek birikiyordu ki gelenlere biz ‘Alın’ diyorduk. 500 ekmeğin askıda biriktiği günler oluyordu. Artık ise ekmek, askıda yarım saat bile durmuyor, hatta ekmeğin askıda olmadığı gün oluyor… Kimi vatandaşlar, yer mekân gezip askıda ekmek arıyor.”
Askıda biriken ekmekleri dağıtmak için verecekleri şahısları bulmada çaresiz kaldıkları bir devirden askıya ekmek bulma gayretine girdikleri bir hale geldiklerine dikkat çeken Ersan, bahisle ilgili müşahedelerini şöyle aktardı:
“Eskiden, çok değil salgından evvel, askıda biriken ekmekleri muhtaçlık sahiplerine dağıtmak için ekstra bir gayret gösteriyorduk. Ne yapıyordunuz derseniz, askıda çok ekmek biriktiğinde akşamları gidip kenar mahallelerdeki gereksinim sahiplerinin kapılarına ekmekleri asıyorduk. Bunu yapmak zorundaydık yoksa askıda çok fazla ekmek birikiyordu. O vakitler biri çıkıp bana, ‘Bir gün askıda ekmek bulunduramayacaksın, biriktiremeyeceksin’ deseydi inanmazdım. Ancak artık bunu yaşıyoruz maalesef. Askıda ekmeğin bol olduğu vakitten ekmeğin olmadığı vakte geldik. Bu tabloya çok üzülüyorum.”
Bayat ekmek bulmak da çok zor
Ersan, ekmeğe gelen artırımın, askıda ekmek uygulamasını etkilediği üzere hayvanlarına fırınlardan bayat ekmek almaya gelenleri de etkilediğini bildirerek kelamlarını şöyle bitirdi:
“Ekmek aldığımız fırında bayat ekmek çok birikiyordu, artık bayat ekmek kalmıyor. Hayvanlarına bayat ekmek almak istenler, artık alamıyor. Gelen artırımlar bir tek askıda ekmeği sekteye uğratmadı, hayvanları da olumsuz etkiledi. Evvelden askıda ekmeğe 10 lira bırakan bir hayırseverin parasıyla 5 ekmek asıyorduk artık 3 ekmek asıyoruz. Tekrar de gelen gereksinim sahiplerini boş göndermemeye çalışıyoruz. Askıya ekmek bırakan sayısı da eskisi üzere değil. Gözle görülür bir azalma var şimdilik.”
“İhtiyacım olmazsa almam”
Askıda ekmek uygulamasına evvelden katkı sağladığını fakat artık hayatında birinci kere askıda ekmek almaya başladığını belirten Mehmet Akan ise yaşadıklarını şöyle anlattı:
“Bir binada sorumlu olarak çalışıyorum. Gelen artırımlar nedeniyle çok zorluk çekiyorum. Günde en az 5-6 ekmek tüketiyoruz. Ekmeğin fiyatı arttığı için artık ben de askıdan ekmek alıyorum. Gereksinimim var diye alıyorum, gereksinimim olmazsa almam. Bir tek ekmek değil, bunun elektriği, doğalgazı, suyu da var. Her şey ateş kıymeti oldu. Hiç olmazsa ekmeği askıdan alıp bir nebze de olsa ayı daha rahat bitirmeye çalışıyorum. Meskende ekmek yapsam un kıymetli, fırını çalıştırsam elektrik kıymetli. Hiç değilse askıdan alacak ekmeğimiz var, hayırseverlerden Allah razı olsun.”
Askıya ekmek bırakan az, askıdan ekmek talep eden çok
Süleyman Beyefendi Mahallesi’nde faaliyet gösteren ve askıda ekmek uygulamasını yıllardır sürdüren fırının işletme sorumlusu Ahmet Usta da, askıda ekmek sayısının geçen yıllara nazaran yarıdan daha az olduğunu belirtti.
Kentin farklı bölgelerinde fırınlarının olduğunu lisana getiren Usta, şöyle devam etti:
“Yalova’da farklı mahallelerde fırınlarımız var. Birinci kez askıya ekmek bırakan sayısında bir düşüş görüyorum. Düşüşün yanında, askıdan ekmek talep edenlerin sayısında bir oldukça artış var. Evvelden askıya ekmek bırakan çoktu. artık tam aykırısı askıya ekmek bırakan az, askıdan ekmek talep eden çok. Tanıdığım taban fiyatla çalışan müşterilerim vardı mesela, artık onlardan hiçbiri askıya ekmek bırakmıyor. Günde bin ekmek biriken askılarda bu sayı yarıya inmiş durumda. Genelde askıdan ekmek talep eden müşterilerim aşikardı, artık çok farklı simalar askıdan ekmek talep ediyor. İnanın artık bayat ekmek kalmıyor. Günde 10 şahıstan fazla bayat ekmek soruyor.”
Gıda ve artan girdi maliyetleri yüzünden güç güler geçirdiklerini de aktaran Usta, bir an evvel herkesin en temel besin muhtaçlığı olan ekmeğe daha kolay ulaşabileceği günler umut ettiğini de kelamlarına ekledi.