Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, personelin karıştığı kabahatten ötürü tutuklanması ya da kararın infazı için cezaevine girmesi halinde kıdem tazminatı alabileceğine hükmetti.
Taşeron firma bünyesinde bir kamu kurumunda çalışan personel, karıştığı (hırsızlık) kabahatinden ötürü mahpus cezası aldı. Cezaevine gönderilen personel, işten çıkarıldı. İhbar ve kıdem tazminatını talep eden emekçi, İş Mahkemesi’nin kapısını çaldı.
Davacı personel; iş kontratının katılaşan ceza sebebiyle feshedildiğini ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatı alacaklarının davalıdan tahsilini talep etti. Davalı şirket sahibi ise iş mukavelesinin davacının hırsızlık sebebiyle mahkum olması ve cezaevine girmesi sebebiyle kıdem tazminatı ödenmeksizin feshedildiğini lisana getirdi.
Toplu İş Mukavelesinin 56/6 unsurunda yüz kızartıcı cürümlerden karar giyenlerin iş kontratlarının feshedileceğinin belirtildiğini savunarak davanın reddine karar verilmesini istedi. Mahkeme, davanın reddine hükmetti.
Karara karşı, davacı taraf istinaf kanun yoluna başvurdu. Bölge Adliye Mahkemesi, itirazın reddine hükmetti. Davacı mahkum personel bu kere kararı temyiz etti. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi emsal nitelikte bir karara imza attı.
KARAR AÇIKLANDI
Kararda; emekçinin yalnızca iş mukavelesinin patron tarafından 4857 sayılı İş Kanunu’nun ahlak ve yeterli niyet kurallarına uymayan hallerin düzenlendiği 25/II hususunda belirtilen sebeplerle feshedilmesi halinde kıdem tazminatına hak kazanamayacağı vurgulandı.
İşverenin 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25/I, 25/III ve 25/IV hususundaki sebeplere dayalı olarak iş mukavelesini sonlandırması halinde haklı bir sebep olsa bile kıdem tazminatı ödemesi gerektiği belirtildi. Yargıtay kararında şöyle denildi: “Belirtmek gerekir ki; işyeri dışında ve işyeri ile ilgisiz bir kabahatten ötürü mutlaklaşan kararın infazı çerçevesinde cezaevine girilmesi hali, İş Kanunu 25/IV çerçevesinde değildir.
Mahkumiyet hali personelden kaynaklanmakta olup bir haftayı aştığı takdirde emekçiyi çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı neden vardır. Çünkü, işyeri dışında işyeri ile ilgisiz kabahatin infazı için işe devamsızlık kelam konusu olup devamsızlık iradi değildir. Emekçinin iş kontratının zorlayıcı nedenlerle 25/III bendi uyarınca feshi halinde, patronun bildirim kaidesine uyma ya da ihbar tazminatı yükümlülükleri bulunmamaktadır.
Derhal fesih hakkı vardır. Fakat, az üstte açıklandığı üzere mülga 1475 sayılı Yasanın 14 üncü hususu uyarınca kıdem tazminatının ödenmesi gerekir. Somut uyuşmazlıkta, davacının iş mukavelesinin işyeri dışında işlediği kabahatler sebebiyle karar giymesi sebebiyle sonlandırıldığı, emekçinin cezaevine giriş tarihi 16.08.2015 olup toplam mahkumiyet mühletinin 6 yıl 4 ay olduğu ortadadır.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 24/III hususu uyarınca emekçiyi işyerinde bir haftadan fazla müddet ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir sebebin ortaya çıktığının kabulü gerektiği, bu durumda patronun derhal fesih hakkının olduğu fakat kıdem tazminatının ödenmesi gerektiği anlaşılmıştır.
Fesih sebebi ile bağlılık prensibi de gözetilerek kıymetlendirme yapıldığında, fesih konusu yapılan hareketin doğruluk ve bağlılığa karşıtlık ya da sadakat borcunun ihlali çerçevesinde ele alınması mümkün değildir.
Açıklanan sebeplerle, 26.10.1989-16.08.2015 tarihleri ortasında davalıya ilişkin işyerinde geçen çalışması sebebiyle kıdem tazminatı ödenmesi gerekirken bu konunun gözetilmemesi kanunun açık kararına alışılmamış olduğundan kıdem tazminatının karar altına alınması için kararın bozulması gerekmiştir.” (İHA)