Mahallenin çabucak üzerinde yer alan ormanlık alanın alt kısmına kurulan 20 haneli Çalışkanlar mahallesine ilişkin her hanenin bir doğal soğuk hava deposu bulunuyor.
Yerin altından geçen soğuk su kaynağının oluşturduğu ortamdan kaynaklı olduğu varsayım edilen soğuk hava, bölgenin kayalık yapısı olması nedeniyle yüzeye çıkıyor. Bu tabiat olayını bölge halkı asırlar evvel fırsata çevirerek, etrafta bulunan taşlardan ördükleri duvarlarla küçük küçük mağaralar yaparken, mağaraların girişlerine kapılar yapan yöre halkı bu sayede kendilerine ilişkin doğal soğuk hava depoları elde etti.
3 AY BOZULMADAN KALABİLİYOR
Süt, peynir, yoğurt, yağ başta olmak üzere sebzelerini bu formda sıcaktan koruduklarını ve yiyeceklerini 3 bozulmadan saklayabildiklerini belirten Hacer Tokgöz (55), “Çocukluğum bu köyde geçti. Dedem, babam bu soğuk hava depolarını kullanıyorlardı, artık biz kullanıyoruz. Konutumuzda buzdolabı var, lakin buranın tadını vermiyor. Özelikle süt eserlerinde epey âlâ oluyor. Buzdolabında süt eseri 2, 3 hafta sıkıntı dururken burada hiç bozulmadan 3 ay saklayabiliyoruz” dedi.
‘SOĞUK HAVA DEPOLARI DEDELERİMİZDEN KALMA’
Bölge halkından Kemal Yavuz ise (48), “Bu soğuk hava depoları bizlere dedelerimizden kalma. Beşerler daha evvelce elektrik olmadığı için yaz aylarında bu türlü bir şey keşfetmişler. Bunu kullanmaya başlamışlar biz buna buz hane diyoruz. Sebzelerin süt eserlerinin bozulmaması için burayı kullanıyoruz. Yıllar evvel birinci su olmadığı için beşerler sularını koyardı soğuk olsun diye. Daha sonra hayvanların yaylaya gittiği vakitte beşerler sütlerini, yoğurtlarını, peynirlerini biriktirip 3 ay hiç bozulmadan bu eserleri kullanabilirler. Bilhassa patateste çok aktifi olan bir yer. Beşerler buraya ilkbaharda patateslerin koyar daha sonra en az bir yıl saklayabilirler. Bölgede 35 derece sıcaklıkta dahil içerideki soğuk havanın muhakkak deşmediğini görüyoruz. Daima hava sirkülasyonu var” diye konuştu.
HER DAİM SIFIR DERECE
Bölge halkından Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi öğretim vazifelisi Osman Albayrak ise yaptığı araştırmayı paylaşarak “Buradaki tabiat olayı soğuk su kaynağından kaynaklanıyor. Soğuk su buharıyla beşerler asırlardır etrafını mağara haline çevirip buzdolabı niyetinde kullanıyor. İçerideki sıcaklık sıfır derece” halinde konuştu.