Geçtiğimiz Salı günü Cumhurbaşkanı Erdoğan, NATO Genel Sekreteri, İsveç ve Finlandiya önderi ortasında yapılan 4’lü tepede Türkiye masadan istediğini almış ve İsveç ve Finlandiya’nın taahhütleri doğrultusunda NATO üyelik talepleri konusunda muahedeye varılmıştı.
Konuyla ilgili Kanal 7 Ankara Temsilcisi Mehmet Acet, Haber7 için kaleme aldığı yazısında kıymetli değerlendirmelerde bulundu.
Ankara’nın muahedenin uygulanması sürecinde de veto kartını elinde tutacak olmasının avantaj olduğunu lisana getiren Acet, “Eğer işler, anlaşılan çerçeve doğrultusunda ilerlemezse, iki ülke yan yollara sapmaya yönelirse, tevil yoluyla hareket etme yolunu seçerse, veto kozu tekrar denkleme sokulabilir.” tabirlerini kullandı.
Mutabakat metninin tesirine de değinen Acet, “Metninin mahiyetine ve nasıl yorumlanması gerektiğine, aksi çevrelerin verdiği yansılar üzerinden de bakılabilir.” diyerek İsveç Parlamentosunda sandalye sahibi olan PKK’lı Kakabaveh’ın muahede sonrası ülkesinin yöneticilerine nasıl öfkelendiğini hatırlattı.
İşte Mehmet Acet’in “Madrid mutabakatı Türkiye’nin taleplerini karşıladı mı?” başlıklı yazısı;
Salı akşamı Madrid’den gelen haber, İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üyeliği konusunda Türkiye’nin vetosunun daha uzun müddet devam etmesini bekleyenler için sürpriz niteliğinde bir haber oldu.
Bu bu türlü diye bu sürpriz gelişmeyi Türkiye’nin gardı düştü, pes etti yahut istediğini alamadı üzere yorumlar yapmak haksızlık olur.
İsveç, Finlandiya ve Türkiye Dışişleri Bakanlarının imzaladığı 10 unsurluk mutabakatın güçlü bir metin olduğu genel manada kabul görmüş durumda.
Bazı başlıkları hatırlatalım:
-PKK ve uzantılarıyla uğraşta Türkiye ile tam işbirliği,
-Terörizmin tüm biçim ve tezahürleriyle gayrette Türkiye ile dayanışma sergilenmesi,
-İsveç ve Finlandiya’nın terörizmle uğraş alanında mevzuatlarını ve uygulamalarını tadil etme taahhüdü,
-Terör suçlularının iadesi konusunda somut adımlar atılması ve ikili seviyede ahdi düzenlemeler yapılması,
-PKK ve uzantılarının ve paravan örgütlerinin para toplama ve eleman devşirme faaliyetlerinin yasaklanması ve bunların soruşturulması,
-Türkiye’ye yönelik terör propagandasının engellenmesi.
İSVEÇ VE FİNLANDİYA MAKAMLARI YENİ YENİ BİR LİSANLA KONUŞMAYA BAŞLADI LAKİN ASIL UYGULAMAYA BAKMAK LAZIM
Güçlü bir metin derken, bir kısmını aktardığım bu başlıkları kastediyorum.
Mutabakat metni imzalandıktan sonra, bilhassa İsveç makamlarından gelen açıklamalara bakıldığında da ‘yeni bir dilin’ çabucak kendisini aşikâr ettiğini görüyoruz.
Ankara’nın vetosu birinci gündeme geldiğinde İsveç Dışişleri Bakanı Linde, “Arkamızda Amerika var, Türkiye’de Amerika ile uygun alakalar istiyorsa bu yola başvurmasın” manasına gelen cümleler sarf etmişti.
Aynı isim mutabakat metni imzalandıktan sonra yaptığı açıklamada ise, “İsveç, Kürt örgütleri olan YPG, PYD yahut Gülen hareketini desteklemeyecek.” açıklamasında bulundu.
Mutabakat metninin mahiyetine ve nasıl yorumlanması gerektiğine, zıt çevrelerin verdiği yansılar üzerinden de bakılabilir.
Örneğin, İsveç Parlamentosunda sandalye sahibi olan PKK’lı Kakabaveh’ın ülkesinin yöneticilerine nasıl öfkelendiğini gösteren şu kelamlarını aktarabiliriz:
“İsveç hükümeti, Türkiye’ye, YPG/PKK’yı kurban etti ve bu bizler ismine bir ‘kara gün’ olarak anılacak. Hükümetin’ Türkiye’ye teslim olmasını çok telaş verici olarak görüyorum.”
Bütün bunlar bu türlü diye, tekrar de lafa değil, uygulamaya bakmak gerekir dememek için bir sebep yok elbette.
Batılıların bu türlü konuştuktan sonra, iş uygulamaya geldiğinde verdikleri kelamları yerine getirmediklerine dair yakın tarihten tonla örnek verilebilir.
O nedenle uygulama kısmı asıl kıymetli olan.
Ankara’nın avantajı, muahedenin uygulanması sürecinde de veto kartını elinde tutacak olması.
Eğer işler, anlaşılan çerçeve doğrultusunda ilerlemezse, iki ülke yan yollara sapmaya yönelirse, tevil yoluyla hareket etme yolunu seçerse, veto kozu yine denkleme sokulabilir.
ÜST SEVİYE TÜRK YETKİLİYE SORDUM, İADE SINIRDIŞI VS OLACAK MI?
Mutabakat metninin 8’inci hususu şöyle diyor:
“Türkiye, Finlandiya ve İsveç bugünkü görüşmelerden sonra müteakip somut adımları atacaklarını taahhüt ederler:
Terörizmle, örgütlü kabahatler ve diğer ortak sınamalarla mücadelede mutabakat temelinde işbirliğini geliştirmek için kolluk kuvvetlerini ve istihbarat kuruluşlarını da içeren her düzeyde hükümetler ortası yapılandırılmış bir diyalog ve işbirliği düzeneği tesis edeceklerdir.”
Madrid’den mutabakat haberi geldikten sonra, Türkiye ismine bu sürecin içinde yer alan üst seviye bir yetkiliye, “Uygulamaya dönük taahhütler alındı mı? İade, hudut dışı vs olacak mı” formunda bir soru yönelttim.
Muhatabım, 8’inci unsura atıf yaparak soruma karşılık verdi.
“Evet, olacak. Ortak düzenek kurulacak” halinde.
Önümüzdeki süreçte, bu düzeneğin yapacağı çalışmalar ve İsveç’le Finlandiya’nın terörle çaba konusunda verdiği taahhütlere uyup uymayacaklarını izlemek değerli olacak.