Enerji ve Alışılmış Kaynaklar Bakan Yardımcısı Erdem Kalaycı, Türkiye’de yılın birinci 6 ayında 3,5 milyar dolarlık maden ihracat sayısına ulaşıldığını belirterek, “Bu devirde maden eserleri dış satımı geçen yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 20 artmıştır. Maden ihracatımız bu formda devam ederse yıl sonunda 7 milyar dolar düzeyini aşacağımızı varsayım ediyoruz.” dedi.
Kalaycı, Ankara Sanayi Odası (ASO) ile Agrega Üreticileri Birliği (AGÜB) paydaşlığıyla düzenlenen “Madencilik Kesimi İstişare Toplantısı”ndaki konuşmasında, geçen yıl maden ihracatının 5 milyar 934 milyon dolar düzeyinde olduğunu söyledi.
Türkiye’de madenciliğin dünya standartlarında yapıldığına dikkati çeken Kalaycı, “Türkiye maden çeşitliliği bakımından da varlıklı bir ülkedir. 2020’de 168 ülke ortasında Türkiye, maden üretiminde ölçü ve ton bazında dünyada 21’inci sırada, kıymet dolar bazında 24’üncü sırada yer almıştır. Türkiye üretilen maden çeşitliliği açısından da dünyada 8’inci sıradadır.” diye konuştu.
Kalaycı, Türkiye’de son 20 yılda maden ihracatında 10 kattan fazla artış yaşandığını belirterek, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“2022’nin birinci altı ayında yaklaşık 3,5 milyar dolarlık ihracat sayısına ulaşıldı. Bu periyotta maden eserleri dış satımı geçen yılın birebir periyoduna nazaran yüzde 20 artmıştır. Maden ihracatımız bu formda devam ederse yıl sonunda 7 milyar dolar düzeyini aşacağımızı kestirim ediyoruz. Üretim bazında bakıldığında, Türkiye’de 2021’de tüvenan maden üretimi 814 milyon tona ulaştı. Bir evvelki yıla nazaran yüzde 15’lik artış yaşandı. Bu üretimin 561 milyon tonu, çimento ve inşaat hammaddeleri, 103 milyon tonu endüstriyel hammaddeler, 94 milyon tonu kömür, 38 milyon tonu metalik madenler, 18 milyon tonu doğal taşlar oluşturdu. Bu sayılar, bize büyüyen ve gelişen iktisadımızı ve madencilik kesimimizi yansıtıyor.”
– “Agrega madenciliği ekonomik büyümede önemli”
Toplantının ana konusu olan agrega’nın inşaat kesiminin temel girdisi olduğunu anımsatan Kalaycı, şunları kaydetti:
“MAPEG’de süreç gören 3 bine yakın işletme ruhsatı ve kamu kurumlarının aldığı 3 bin 600 adet ham unsur ve mermer üretim alanında yaklaşık 30 bin kişinin istihdamı ile yıllık 500 milyon tona yakın kırma taş üretiliyor. Türkiye’nin 2023 maksatlarına ulaşmasında inşaatı devam eden alt yapı ve sanayi bölümü için agrega madenciliğinin ehemmiyeti büyüktür. Bölümün ekonomik katkısının yanında işin çevresel boyutunun da göz önünde bulundurulması gerekir. Kamuoyunda vakit zaman yansıyan olumsuz imgeler, kesim ve ülke madenciliği ismine en büyük handikaptır. Madencilik dalı etrafa ve insan sıhhatine negatif tesirleri daima olarak gündemde olan bir bahistir. Madencilik dalı insanlık tarihi açısından en eski bölümlerden biri olmasına karşın, kamuoyunun bilgisi kitle irtibat araçlarından edindikleri ile sonludur. Maalesef madencilik faaliyetleri ülkemizde bir muhalefet etme aracı olarak zalimce kullanılmaktadır. Bu kapsamda halkımızın tam manasıyla bilinçlendirilmesi hayati kıymet arz etmektedir.”
– “Desteklerle madencilik dalı şaha kalkacak”
ASO Lideri Nurettin Özdebir, Türkiye iktisadının doğal kaynağa dayalı bir iktisat olmadığını ve Türkiye’nin güçteki dışa bağımlılığının sonucunun dış ticaret açığı olarak ortaya çıktığını söz etti.
Özdebir, “Enerji kaynakları sonlu olan ve güçte dışa bağımlı olan Türkiye büyüyebilmek için bugüne kadar üretim yapmıştır ve ürettikçe imalat kültürü gelişmiştir. Bu noktada madencilik dalımız kıymetli bir rol üstlenmiştir. Kesim bir yandan imalata hammadde sağlarken tıpkı vakitte önemli bir değişim ve dönüşüm içerisindedir.” dedi
Küresel ölçekte artan iklim değişikliği korkularının da madencilik bölümünde kıymetli tesirleri olduğunu, firmaların daha çevreci ve sorumlu üreticiler olabilmek için değerli adımlar attığını belirten Özdebir, şöyle devam etti:
“Türkiye’nin dünyadaki tüm maden hammadde rezervindeki hissesi yüzde 2,2. 2021’de madencilik dalı, geçen yıla kıyasla gerçek olarak yüzde 15 büyüme göstermiştir. Bu sayı 2019 yılındaki yüzde 6,8 ve 2020 yılındaki yüzde 0,1 oranlarının hayli üstündedir. Fakat bize nazaran bu oran yeniden de kâfi değildir. Biliyoruz ki madencilik kesimimizin potansiyeli bu oranların çok çok üstüne çıkmaya imkan tanıyor. Madenlerin tüvenan üretimi ve zenginleştirilmesi için kullanılan güç (akaryakıt ve elektrik) tüketimindeki ÖTV’nin kaldırılması başta olmak üzere dala verilecek bir grup dayanaklar sonrasında Türk madencilik dalı şaha kalkacaktır.”
AGÜB İdare Konseyi Lideri Şevket Koruç ise 2018 Ağustos’ta başlayan ekonomik dalgalanmanın akabinde 2020 yılında başlayan Kovid-19 salgın sürecinin, tedarik zincirinde aksamalara sebep olduğunu lisana getirdi.
Ülkelerin kapanması, memleketler arası ticaretin durması ve günümüzde tesirini yeterlice hissettiren global resesyonun, Türkiye ekonomisindeki hassasiyetlerin artmasına, yatırımların ertelenmesine sebep olduğunu vurgulayan Koruç, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Bu devirde ülke olarak yine ayağa kalkabilmemizin tek dermanı var, o da üretmek. Maden üreticilerimizin ruhsat ve müsaade süreçlerinde yaşadıkları aksamaları birinci ağızdan lisana getirebilmelerini sağlamak ve ilgili kurumlarımızın yetkililerinden bu aksamaların nedenleri, bunların minimuma indirgenmesi yada ortadan kaldırılması ismine neler yapılabileceği konusunda yorumlarını alabilmek, bugün gerçekleştireceğimiz bu toplantıdaki kıymetli bahis başlıkları. Kimi sıkıntılarımızın kurumlarda daha üst düzeylerde tahlile kavuşturulması gerektiğinin, birtakım problemlerin tahlil yerinin burası olmadığının da şuurundayız. Fakat sıkıntılar konuşuldukça ve tartışıldıkça, üreticiler ve kurumlarımız birbirlerini anlamak üzere empati yapar hale geliyor ve tahlil üretmek ismine adımlar atılmaya başlanıyor.”