İngiliz basınında bugün, Birleşmiş Milletler (BM)Güvenlik Kurulu’nun 5 daimi üyesi ve Almanya’nın, İran’a nükleer programı konusunda sunulacak paket konusunda muahedeleri ve İran’ın Amerika’dan gelen; ‘görüşmeye hazırız’ teklifine ne karşılık vereceği başlıkları öne çıktı.
BBC’nin Türkçe internet sitesi “http://www.bbc.co.uk/turkish/” adresinde yer alan basın özetlerine nazaran, Independent gazetesi, BM Güvenlik Kurulu’nun 5 daimi üyesi ve Almanya’nın, İran’a nükleer programı konusunda sunacakları paket hakkında basına sızan şu bilgileri aktarıyor:
“Öyle anlaşılıyor ki Viyana’da üzerinde uzlaşılan pakette, İran’ın kendisinin uranyum zenginleştirmeye muhtaçlığı kalmaması emeliyle hafif su reaktörüne sahip olması ve dışarıdan atom yakıtı tedariğinin garanti edilmesi üzere teklifler yapılıyor. Yaptırımlar ortasında ise ekonomik birtakım önlemler alınmasından evvel, İranlı yetkililere vize yasakları uygulanması ve banka hesaplarının dondurulması üzere tedbirler öngörülüyor.”
İran’ın, Amerika’dan gelen; ‘görüşmeye hazırız’ teklifine ne karşılık vereceği bugün de basında tartışılmaya devam etti. Financial Times gazetesi, Washington’un adımı akabinde İran üzerindeki baskının arttığını yazarken, Guardian gazetesi de başyazılarından birini bu hususa ayırdı: Gazete başyazısında, “George Bush, İran ile nükleer programı hakkında direkt görüşmeye razı olarak nihayet yanlışsız adımı attı. Ahmedinecad ve yardımcılarının ne olmasını istedikleri hakkında dikkatlice düşünmeleri gerekiyor. Hava saldırısı ya da rejim değişikliği telaffuzları en azından şimdilik yerini çok taraflı diplomasiye bıraktı. Amerika’nın adımı büyük pazarlıktan fazla taktik bir dönüşüm olarak sunulsa da, İran’ın uzlaşmaz bir tavrı BM Güvenlik Kurulu’nda daha büyük bir reaksiyonla karşılanacaktır” sözlerine yer verdi. Guardian müellifi Jonathan Steele ise hususla ilgili olarak, “Tahran Avrupa ile saldırmazlık mutabakatı yapmak istemiyor. Bu türlü bir muahedeyi, kendisini gerek askeri atakla gerekse rejim değişikliğini dışarıdan destekleyecek programlara kaynak aktarmakla tehdit eden tek ülke olan ABD ile yapmak istiyor. ABD faktörü olmaksızın da Körfez’deki istikrarsızlık İran’ı endişelendiriyor. Irak’ta iç savaş çıkması, Türkiye’nin ve Irak’ın Arap komşularının müdahalesi İran için bir felaket olur. Şayet Amerika Irak’tan çekilmek istiyorsa, bunun için de İran ile dialog kurulmasına gereksinimi var. Amerikalılar’a şartsız görüşmelerde bulunma daveti yapılmalı” kelamlarını lisana getirdi.
“ABD ASKERLERİNE AHLAK KURSU”
Irak’taki son gelişmeler her vakit olduğu üzere bugün de İngiltere basınında yer buldu. Hadisa’da Amerikan askerlerinin 24 sivili taammüden öldürdüğü tezlerini soruşturan Amerikan ordusunun, bozulan imajını düzeltme eforları hakkında Times’ın haberinde, “Amerikan ordusu, Irak’taki 150 bin koalisyon gücü askerinin savaş alanında izlenmesi gereken ahlaki kıymetler ve etik kurallarla ilgili hızlandırılmış bir kurstan geçirilmesi talimatı verdi. Eğitimin slayt gösterisi eşliğinde yapılacağı belirtildi” sözleriyle yer buldu.
Guardian’da yer alan bir habere nazaran, savaş aksisi Fahrenheit 9/11 sinemasında imgelerine yer verilen bir savaş gazisi, sinemanın direktörü Michael Moore aleyhinde dava açtı. Gazete haberi, “Filmin en vurucu anlarından biri; bir helikopterin infilak etmesi sonucu kollarını kaybeden genç bir Amerikan askeri Çavuş Peter Damon, kendisini mengeneye sıkışmış üzere hissettiğini söylüyor. Çabucak akabinde Demokrat bir siyasetçi; ‘Hiçbir gaziyi yüzüstü bırakmadıklarını söylüyorlar, fakat hepsini yüzüstü bırakıyorlar’ derken görülüyor. Çavuş Damon artık, manzaralarının müsaadesi olmaksızın kaydedildiğini, Moore ile ya da sinemanın üretim takımından kimseyle tanışmadığını söyleyerek, ‘itibarının zedelendiği, duygusal bozukluk yaşadığı, utanç duyduğu ve ferdî olarak aşağılandığı’ gerekçesiyle 75 milyon dolar tazminat istiyor” biçiminde okuyucularına duyurdu.
Times gazetesinde yer alan bir habere nazaran, Avrupa’da özgürlük davetleri kıta haritasını çok karmaşık bir hale getiriyor. Üç başka haritanın eşlik ettiği haberde, haritalardan birinde 2020 yılına dek özgürlüklerini ilan etmesi olası birtakım bölgeler resmedildi. Bu bölgelerden birinin Kürdistan olacağı ileri sürülürken, bölge Türkiye’nin doğu ve güneydoğusunu da içine alan bir halde haritada yer buldu. Haberde ise, “İspanya’nın Baskları’ndan, Türkiye’nin Kürtleri’ne kadar kendi ülkelerine sahip olmayı arzulayan birçok azınlık var. Karadağ örneği, Avrupa’nın unutulmuş köşelerinde kalan bölgelerin de bir gün bir devlete dönüşebilecekleri istikametindeki umutları arttırdı” tabirlerine yer verildi.
Economist mecmuasının bu haftaki sayısında Türkiye ile ilgili çıkan bir yazıda, Bakü’den Ceyhan’a birinci petrol akışının bu hafta gerçekleştiği hatırlatılarak şu yorumlarda bulunuldu:
“Bu, Amerika’nın dünyanın bu bölgesinde kazandığı ender zaferlerden biriydi. Türkiye’nin doğu ile batı ortasında bir güç çizgisi olma rolünü perçinlerken, Rusya’nın güneydeki eski Sovyet Cumhuriyetleri’nden yapılan doğalgaz ve petrol ihracatı üzerindeki denetimini de zayıflattı. Projenin tamamlanması global gücün güvenliği konusunda tasaların arttığı bir sırada Türkiye’nin jeopolitik pazarlık gücünü kuvvetlendirecektir.”
“TÜRKİYE’DE PİYASALAR”
Economist’te tekrar Türkiye ile ilgili kaleme alınan bir öteki yorumda ise, “Türkiye; yatırımcıların riskli görünen tahvil ve pay alımlarından çekilmeye başladığı 11 Mart’tan bu yana, gelişmekte olan piyasalar ortasında en fazla darbe alanlardan biri oldu. Lakin en azından kimse, için bir felaket olur. Şayet Amerika Irak’tan çekilmek istiyorsTürkiye’nin 2001 yılında iktisadın yüzde 7 küçüldüğü duruma yakın bile olduğunu düşünmüyor. Yabancı yatırımcıları en fazla kaygılandıran hususlardan biri, gelecek yıl yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimi öncesinde artan siyasi istikrarsızlık. Kıbrıs üzerindeki mümkün bir uyuşmazlık da Avrupa Birliği (AB) ile görüşmeleri rayından çıkarabilir. Brüksel, ekonomik ıslahatın suratını kaybettiğini düşünüyor. Bu açıdan tahminen de sürpriz olarak görülebilecek şey, yatırımcıların bu kadar uzun müddet ümitlerini yitirmemiş olmasıydı” biçimindeki sözlere yer verildi.
Guardian’da yer alan bir haberdeyse, Türkiye’de bayan giysisinde laik ve İslamcı kesim ortasında meydan savaşı sürdüğü görüşü lisana getirildi. Gazete, “İslami şıklığın boyutlarını belirleyen Tekbir Giyim’in kurucusu Mustafa Karaduman, dizaynlarını müşterilerine yetiştiremiyor. Karaduman; ‘Allah’ın buyruklarıyla ahenk içinde çalışıyoruz’ diyor; ‘Allah’ın ve Muhammed’in buyrukları, eşlerinizin ve kızlarınızın üzerlerini sokağa çıkmadan evvel örtmeniz yolundadır’ diye ekliyor. İslamcı mayolar satan, fakat bunları üretmeyen Karaduman, buna münasebet olarak da ‘Eğer üretimini yaparsak günahk r olmamızdan korkuyorum’ formunda konuşuyor” tabirlerine yer verdi. Guardian’da yer alan bir öteki habere nazaran, İngiltere’de açılan bir Che Guevara standını Sinn Fein başkanı Gerry Adams’ın gezmesine müsaade verilmiyor:
“Bu çelişkiyi Che Guevara’nın kendisi muhtemelen eğlenceli bulurdu. Gelecek hafta açılacak olan Che Guevara standına katılacak davetliler listesinden Sinn Fein önderi Gerry Adams’ın ismi, ‘uygunsuz’ kaçacağı gerekçesiyle çıkarıldı. Standın küratörü ise karara reaksiyonlu ve ‘Eğer Che hayatta olsaydı, kendisinin de standa katılması engellenecek miydi?’ diye soruyor.”