ANKARA – 5 Haziran 2015’te IŞİD’in HDP’nin Diyarbakır’daki mitingine düzenlediği bombalı hücumda iki bacağını kaybeden direktör Lisa Çalan, tedaviye başladığı 2016’dan bugüne sıhhat hakkı uğraşı verdi. Çalan 5 yılda 3 kıta, 4 ülkede 12 ameliyat geçirdi, çok kere mevtten döndü, sayısız sefer hastaneye kaldırıldı fakat sıkıntıları bitmedi. Bugün açık yaraları ve bir türlü dinmeyen ağrılarıyla yaşayan Çalan’a nazaran en büyük sorumlulardan biri Avustralya’da kendisini ameliyat eden hekim Munjed Al Muderis.
Muderis’in Irak’ta Saddam periyodunda Baas rejiminden kaçan dünyaca ünlü bir tabip olduğunu, Avustralya’da protez, organ implantı konusunda çalışmalar yaptığını anlatan Çalan, “Beni anlayacağını düşündüm ancak olmadı” dedi.
Çalan, Türkiye’de geçirdiği operasyonlardan sonra yaptığı araştırmalar sonucunda yürümesini kolaylaştıracak ve dünyada yalnızca birkaç merkezde uygulanan ‘kemiğe implant’ metodunu öğrendi. Avustralya’daki Prof. Dr. Munjed Al Muderis de bu operasyonu yapabilen 10-15 tabipten biriydi.
Muderis’in çalıştığı hastaneye kıssasını ve sıhhat durumunu anlatan bir mail gönderen Çalan’a kısa müddet içinde geri dönüş yapıldı. Muderis’in takımıyla yapılan yazışmalar devam etti, analizler, raporlar gönderildi. Sonuçta 170 bin dolarlık bir maliyet çıktı. Çalan’nın talebiyle hastane 90 bin dolar için sponsor olabileceğini, 80 bin doları ise Çalan’ın ödemesi gerektiğini söyledi.
Çalan’ın tek başına karşılayamayacağı bu meblağ için Türkiye’de kampanya başlatıldı ve 6-7 ay içinde bu para toplandı. Çalan, bir arkadaşıyla birlikte Eylül 2017’de Avustralya’ya gitti. Hastaneye yakın bir otelde konaklamaya başladılar, görüşmeler, analizler yapıldı ve bir hafta sonra Çalan’ı ameliyata aldılar. Çalan bu bir hafta içinde Muderis’i yalnızca bir kez gördü.
‘AMELİYATTAN 5 GÜN SONRA, AÇIK YARALARLA HASTANEDEN ÇIKARDI’
Ameliyatının son derece riskli olduğunu söyleyen Çalan için temel problem ameliyattan sonra başladı. Çalan süreci şöyle anlattı:
“Ben hala kendime gelememiştim. Yaralarım çok açıktı. Tabip Muderis, ameliyattan yalnızca 5 gün sonra ‘burada kalamazsın, senin bir gecen bin dolar. Sen otele yerleş, günlük gidip gel’ dedi. İkna edemedik ve beni hastaneden çıkarttı.”
Bugünden sonra Çalan, açık yaraları ve dışarıdan baktığında görünen bir kemikle her gün hastaneye gidip geldi. Kısa bir müddet sonra enfeksiyon kaptı, ağrıları dayanılmaz hale geldi, ateşi neredeyse hiç düşmedi, yüksek ateşten kaynaklı şuur kaybı yaşadı. Muderis, onu hastaneye kabul etmeyince diğer bir hastane buldu ve bir ay kadar o hastanede kaldı. Bu süreçte de Muderis, Çalan’la hiçbir irtibat kurmadı.
YÜKSEK ATEŞ, AÇIK YARALAR VE AĞRILARLA 18 SAATLİK UÇAK YOLCULUĞU
Çalan’ın ikinci hastanedeki tedavisi sürerken vizesinin bitiş tarihi yaklaştı. Yaraları hala açık ve enfeksiyonlu olduğu için Avustralya’dan Türkiye’ye seyahat etmesi mümkün değildi. Üstelik ağrıları da dayanılmaz seviyedeydi ve kullandığı ağrı kesiciler halüsinasyon görmesine sebep oluyordu. Vize tarihinin uzatılması için tabibinin yani Muderis’in onay vermesi gerekiyordu. Bunun üzerine Çalan’ın Avustralya’daki yakınları, Hekim Muderis ile irtibata geçerek durumu anlattı. Fakat Tabip Muderis, Çalan’ın iltica edebileceğini düşündüğünü söyleyerek bu talebi geri çevirdi ve “Devletle başımın belaya girmesini istemiyorum” dedi.
Çalan, o günlerdeki hislerini şu biçimde aktardı:
“İltica edecek olsam direkt iltica ederdim, neden vizemi uzatayım? Tam aksi bir an evvel meskenime dönmek istiyordum, arkadaşlarımın, ailemin yürüdüğümü görmesini istiyordum.”
Sonunda Çalan, yüksek ateşle, açık yaralar ve ağrılarla yaklaşık 18 saatlik bir uçak seyahati yaptı. Hekim Muderis, Avustralya’dan ayrılmadan evvel Çalan’la son defa görüşüp, “Merak etme sana bir mail atarak orada görüşebileceğin tabiplerin ismini vereceğiz. Seninle ve doktorlarınla daima irtibat halinde olacağız” dedi. Çalan bu bağlantının neden zarurî olduğunu şöyle anlattı:
“Bu spesifik bir ameliyat ve dünyada çok az hekim ve merkez uygulayabiliyor. İmplantta uyguladıkları teknik de Hekim Muderis’in kendi tekniği. Onun ürettiği kesimler, vidalar kullanıldı. Yani implanta rastgele bir şey olsa onlara sormak zorundayım. Hayatım boyunca onlara bağlı yaşamak zorundayım.”
‘MUDERİS’İN ÖNERDİĞİ TABİPLER HABERSİZDİ’
Çalan, Türkiye’ye gelir gelmez Tabip Muderis’in önerdiği tabiplerle irtibata geçti. İstanbul’da görüştüğü birinci tabip, Çalan’a “Neden bu mailde ismim var hakikaten bilmiyorum. Bu ameliyat Türkiye’de yapılan bir ameliyat değil, Sıhhat Bakanlığı onaylı değil. Yapabileceğim bir şey yok” dedi. Öbür tabipler da benzeri karşılıkları verince Çalan, hekimsiz kaldı.
Bunun üzerine Çalan, İstanbul’dan Diyarbakır’a ailesinin yanına döndü. Diyarbakır’da daha evvel kendisiyle ilgilenen doktora gitti. Burada kendisine bacağında oluşan yeni doku alınırsa güzelleşmesinin hızlanabileceği lakin kararı kendisinin vermesi gerektiği söylendi. Bu durumu danışmak istediği Hekim Muderis’e günlerce ulaşamayan Çalan, ameliyatı oldu. Ameliyat sırasında başlayan kanama 8 saat sürdü ve Çalan mevtten döndü. Çok sonradan o dokunun alınmaması gerektiğini öğrendi.
Sıkıntıları devam eden Çalan, tedavisine öbür bir hekimle devam etmek için bu sefer de Ankara’ya taşınmak zorunda kaldı. Ankara’daki tabibinin, Muderis’ten Çalan’ın durumuyla ilgili bilgi alma teşebbüsleri de karşılıksız kaldı. Ankara’da hastane gidiş gelişlerinin birinde yere düşen Çalan, iki kez daha ameliyat geçirdi.
‘ANKARA’DA BAHSE HAKİM İRTİBATLARI VARMIŞ’
Çalan, Ankara’daki tedavi sürecinde bir tesadüf sonucu Hekim Muderis’in birlikte çalıştığı bir protez üreticisiyle karşılaştı. Yolda kendisini gören bu protez üreticisi, Çalan’ın protezlerini görünce, “Protezleri Tabip Muderis mi üretti” diye sordu ve böylelikle Çalan, Tabip Muderis’in Ankara’da ortak iş yaptığı, protez kesimi gönderdiği, hastalarına önerdiği bir firma olduğunu öğrendi. Çalan şaşkınlığını şöyle anlattı:
“Şok oldum. Zira tekraren Türkiye’den ya da Almanya’dan hekim, fizyoterapist önerisi istedim. Hiçbirine dönmedi. Halbuki bu türlü bir bağlantısı varmış, hem de Ankara’da. Bundan hiç bahsetmediği üzere yanlış insanlara yönlendirdi.”
‘BAĞDAT’A ÇAĞIRDI, GİDEMEZDİM’
Çalan, bir yılın sonunda Ankara’dan Diyarbakır’a döndü. Bacakları daha da makûs olmaya başlamıştı. Kendisini çok çaresiz hissettiğini anlatan Çalan, “Artık Muderis’e yalvaran mailler atmaya başlamıştım. En son bir Amerikalı arkadaşımdan yazmasını rica ettim. Tahminen ona karşılık verir diye. Enteresan bir formda ona cevap verdi. Karşılığında ‘Ben Bağdat’a gidiyorum, isterse Bağdat’a yanıma gelebilir, onu denetim edebilirim’ dedi”. Bu karşılığın da kendisini şoke ettiğini söyleyen Lisa, “Benim IŞİD mağduru olduğumu, bir sürü travmatik şey yaşadığımı biliyor ve beni Bağdat’a davet ediyor. Bağdat’a gidemeyeceğimi bildirdim” diye konuştu.
ÇOCUK HEKİMİ ÖNERDİ
Çalan, son bir kere daha bahtımı deneyerek Amerikalı arkadaşından Muderis’e Almanya’dan bir hekim önerisi olup olmadığını sormasını istedim. Muderis, Amerikalı arkadaşının mailine bir kere daha karşılık vererek Berlin’de bir tabip önerdi. Fakat yapılan görüşmeler ve araştırmalar sonucunda tabibin çocuk hekimi olduğu ortaya çıktı.
Çalan, devayı Muderis’in takımından öbür bir doktora mail atmakta buldu. Bu mailleşmenin sonucunda Hollanda’dan bir tabip önerisi alarak bu ülkeye gitmeye karar verdi. Fakat Hollanda’da aldığı karşılık, “Sen Tabip Muderis’in hastasısın ve onun onayı olmadan biz tedavi yapamayız. Tedaviye fakat onunla devam edebilirsin” oldu. O onay da Muderis’ten alınamayınca Hollanda’daki hastane ağrı kesici yaparak Çalan’ı gönderdi.
Bunun üzerine Çalan, Muderis’in grubundan yeni bir isim istedi ve grubun teklifiyle Almanya’da bir hastane buldu ve tedavisine, bir kere daha ameliyat geçirdiği bu hastanede devam etti.
MUDERİS’İN YAPTIĞI İNSAN HAKLARI HATASI, DÜŞMANLIK
Doktor Muderis ile başlayan tedavi sürecini bu biçimde anlatan Çalan “Yıllardır tabip doktor, hastane hastane geziyorum. Bu bir insan hakları cürmü. Zira bu ameliyat çok spesifik bir ameliyat. Bu tabibin tekniği ve materyalleriyle yapılan bir ameliyat. Hastanın bu doktora, yönlendirmelerine daima muhtaçlığı olan bir durum kelam konusu lakin buna karşın benimle bağlantısı kesti. Bu düşmanlık.”
MAĞDUR ETTİĞİ HASTALAR AVUSTRALYA BASININDA
Doktor Muderis’in mağdur ettiği tek hasta Çalan değil. Avustralya basınına nazaran ameliyatını yaptığı lakin sonrasında takip etmediği için büyük badireler yaşayan çok sayıda hasta var. Brennan Smith, Carol Todd, Chris Bruha, Michelle Oritz, Rachael Ulrich, Blythe Warland, Mark Urquhart ve ismini vermek istemeyen çok sayıda ampute hasta Avustralya’da yayın yapan The Age gazetesine verdikleri demeçlerde yaşadıkları problemleri, Tabip Muderis’in ilgisizliğinin hayatlarını nasıl altüst ettiğini anlattı. Haberler “Avustralya’nın en ünlü cerrahlarından biri duymak istemiyor”, “Hastalar Muderis tarafından nasıl hayal kırıklığına uğratıldı” başlıklarıyla Avustralya basınında geniş yer aldı. Haberlerin akabinde Muderis 2 ay mesleğinden uzaklaştırıldı.
Bu ihmaller patlak verince konuşmaya karar veren Çalan, “İhmallere ait bir röportajını gördüm. ‘Benim acı çeken bu hastalardan haberim yoktu’ demiş. Ben orada çıldırdım. ‘Sessiz kalmamalıyım’ dedim. Burada bir palavra var, bir hata var. Hakikat sıhhat hizmeti almamı engelledi, bu insan hakları ihlali” dedi.
‘BU BENİM GÖRÜNMEYEN GAYRET ALANIM’
Böylesi riskli bir ameliyat sonrası en küçük bir enfeksiyonun kendisini mevte götürebileceğini söyleyen Çalan, “Bu riskleri biz karşılıklı kabul ettik. Hayatımız boyunca bir formda karşılıklı temasta olmamız gerektiğini kabul ettik. Bunu aklım almıyor. Birine ‘ırkçıdır’ demek çok zordur. Artık geldiğim noktada ‘özel bir nefreti mi var’ diye düşünüyorum” sözlerini kullandı.
Yaşadıklarının kendisini görünmeyen çaba alanı olduğunu söyleyen Çalan, “5 yıldır bununla uğraşıyorum Yanlışsız sıhhat hizmeti almak için geziyorum. 5 yıl onun yüzünden yaşamadığım şey kalmadı. En son ona ‘seni asla affetmiyorum’ diye mail attım” formunda konuştu.
‘KÖTÜLÜKLER YÜZÜNDEN İYİLEŞEMEDİM’
İstediği tek şeyin hayatına geri dönmek olduğunu tabir eden Çalan, şunları söyledi:
“Geçen yıllar kayıp vakit üzere. Kendi durumumu kabul ettim, hatta protezlerimi seviyorum. Patlamadan çok kısa mühlet sonra sokaktaydım. Fakat bu sistem ve bu kötülük yüzünden güzelleşmeyen yaralarım sebebiyle hayatıma dönemiyorum. O mühlet zarfında bir senaryoya yoğunlaşabilirdim, gezebilirdim. Bunlarla uğraşmak çok yordu ve tüm motivasyonumu kaybettim. Bu süreçte kötülükle uğraş ettim. Birçok insan neden iyileşemediğimi yaralarımın neden iyileşmediğini soruyor. İşte bu berbatlıklar yüzünden iyileşemedim. Bu hekimle, bu sıhhat sistemiyle gayret ettim. İnsanlığa uygunluğa sevgiye inancımı yitirdiğim periyotlar oldu.”