Ukrayna savaşından dolayı dünyada patlak veren tahıl krizinin aşılması için Ankara’nın teşebbüsüyle İstanbul’da Türkiye, Rusya, Ukrayna ve Birleşmiş Milletler (BM) ortasında imzalanan mutabakat uyarınca Ukrayna’daki üç limanda tahıl ihracatı için hazırlıklara başlandı. Muahedenin mürekkebi dahi kurumadan Odessa limanını füzelerle vuran Moskova da tahıl mutabakatına bağlı kalacağını beyan etti.
‘BU HAFTA BAŞLAYABİLİR’
Ukrayna tarafı, tahıl mutabakatını hayata geçirmek için son günlerde yaşanan yeni aksiliklere karşın limanlarda hazırlıkların başladığını açıkladı. Ukrayna Altyapı Bakanı Aleksandr Kubrakov dün basın toplantısında yaptığı açıklamada, “Önümüzdeki günlerde muahedenin yürürlüğe girmesini bekliyoruz. Bu hafta her şeyin başlaması için hazırlık yapıyoruz” dedi. Ukrayna Liman İşletmeleri Müdürlüğü tarafından yapılan basın açıklamasında da Kiev’in denetiminde bulunan Odessa, Çernomorsk ve Yujni limanlarının tahıl taşıyacak gemileri kabul etmeye hazır olduğu duyuruldu. Limanlara gelecek gemilerin elektronik posta yoluyla bildirimlerini ulaştırması gerektiği belirtildi. Gemi listesi şekillendikten ve İstanbul’da kurulan denetim merkezinin müsaadesi alındıktan sonra konvoy halinde üç Ukrayna limanına giriş ve yükleme yapılacağı ve akabinde tekrar konvoy halinde Ukrayna kara sularından çıkılacağı açıklandı. Gemilere tahıl yüklenmesine hangi tarihte başlanacağı ise belirtilmedi.
ZELENSKİ RUSYA’YI KINADI
Ukrayna’nın üç limanında tahıl ihracatını başlatma hazırlıkları devam ederken Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenski’den Rusya’yı kınama açıklaması geldi. İstanbul muahedesinin yapılmasından 24 saat sonra Odessa limanının Ruslar tarafından vurulmasını eleştiren ve kınayan Zelenski, “Rusların verdiği kelam bu kadar olur. Mutabakatın daha mürekkebi kurumadan Odessa limanına füze saldırısı düzenlediler. Bu türlü devam ederse tahıl mutabakatı askıya alınabilir” dedi.
MOSKOVA’NIN BEKLENTİSİ
Diğer taraftan İstanbul’da yapılan tahıl mutabakatı ile ilgili Rusya’dan da yeni açıklama geldi. Rusya’nın varılan muahedeye bağlı kaldığını söyleyen Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, “Tahıl muahedesinin pratikte işlemesi için BM’nin üzerine düşen vazifeyi de yerine getirmesi gerek. Ukrayna’nın yanı sıra Rusya’nın tahılı ile gübresinin de dünya piyasalarına çıkışı için Rusya’ya uygulanan yasaklar kaldırılmalı. Karadeniz limanlarından tahıl ihracatı mutabakatının, Ukrayna’nın yanında Rusya’yı da kapsayacak biçimde parçalanamaz bir paket olarak hazırlandığını hatırlatmak isterim” diye konuştu. Afrika çeşidi kapsamında dün Kongo’da bulunan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da Rusya’nın “İstanbul’da imzalanan tahıl sevkıyatı mutabakatına yönelik bir pürüz oluşturmadığını” söyledi. Lavrov, muahedenin askeri operasyonların sürdürülmesini ve askeri altyapı tesislerini vurmalarını engellemediğini belirtti.
İLK ETAPTA YENİ GEMİYE MUHTAÇLIK YOK
İstanbul’daki tahıl mutabakatı, pratikte yürürlüğe girdiğinde birinci etapta yeni gemilere de muhtaçlık duyulmayacak. Ukrayna limanlarında halihazırda savaşın başından bu yana 70 civarında kuru yük gemisi yolun açılmasını bekliyor. Buradaki gemiler, mutabakatla planlanan aylık 5 milyon ton tahılı rahatlıkla taşıyacak kapasitede.