ANKARA – Şırnak’ın Uludere ilçesine bağlı Roboski köyünde, Türk Hava Kuvvetleri’nin F-16 savaş uçaklarıyla yaptığı bombardımanda 34 sivil 28 Aralık 2011 tarihinde katledildi.
Roboski Katliamı’na dair Meclis’te kurulan Araştırma Komisyonu’nda görev alan, yargılama sürecinde de ailelerin taleplerini gündeme getiren CHP Ankara Milletvekili Levent Gök, “Roboski Uludere’nin Gözyaşları” kitabını kaleme aldı.
CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun ön kelamını kaleme aldığı, “28 Aralık 2011 tarihi her gece başımızı yastığa koyduğumuz vakit hatırlamamız gereken bir gün” sözlerine yer verdiği Gök’ün kitabının tüm geliri Roboski ailelerine iletilecek.
‘AİLELER OLAYIN SAKLANMASINDAN DAHA O GÜNDEN İTİBAREN KUŞKU DUYUYORLARDI’
Yargı sürecinden Roboski ailelerinin yaşadıklarına kadar katliamın birçok boyutunu İmge Kitapevi Yayınları aracılığıyla okurlara sunan CHP’li Levent Gök’ün sorularımıza karşılıkları şu halde:
Roboski Katliamı’na ait Meclis’teki kurul sürecinden adalet uğraşına kadar birçok boyutu yakından takip ettiniz. Bu yaşananları kitaba dönüştürmedeki temel motivasyonunuz nedir? Karanlıkta kalanları gün yüzüne mi çıkarmayı amaçladınız?
28 Aralık 2011 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetleri’nin hava saldırısı sonucunda 34 yurttaşımızın öldüğü, bu ölenlerin PKK’lı da olabileceği ve şimdi kamuoyu tarafından net manasıyla bilinmesine dönük karartma eforlarının olduğu bir tarihte Meclis’te, İnsan Hakları bünyesinde CHP’nin talebi üzerine bir komite kurulmasına karar verildi. Ben de o komitede CHP’yi temsilen vazife yaptım. Olaydan bir hafta sonra komitece köye gittik. O vakte kadar olayın niteliği, ölenlerin kim oldukları tam kamuoyu tarafından bilinmiyordu. Bilhassa devlet yetkililerinin vermiş olduğu örtülü sözlerle olay geçiştirilmeye çalışılıyordu. Roboski’ye komite üyeleriyle gittiğimizde, aileler anneler beni bir odaya aldılar. Onlarca anne gözlerinden yaşlar dökülerek, çocuklarının fotoğraflarını taşıyarak bir odada görüştük. Bana, “Size güveniyoruz, lütfen bu olayı aydınlatın” dediler. O anda ailelerin yaşamış olduğu büyük acının onlarda bıraktığı etkisi gördüm. Aileler olayın saklanmasından ya da örtülmesinden daha o günden itibaren kuşku duyuyorlardı.
CHP Ankara Milletvekili Levent Gök
‘ARAŞTIRMALAR BENİ DEVLETİN EN ÜST KADEMELERİNE KADAR ULAŞTIRDI’
İnsan Hakları Komisyonu’nda yapmış olduğumuz incelemelerde natürel bize çok hudutlu dokümanlar geldi. Bir yandan Diyarbakır Başsavcılığı bir soruşturma başlattı, bir yandan Meclis’te İnsan Hakları Kurulu çalışmaları sürdürdü, öteki yandan İçişleri Bakanlığı Mülkiye Müfettişliği görevlendirdi. O vakit da bir albay vazifeden alınıyor, o albayın ötesinde bir olay olduğunu, çok daha derin boyutların ve üstlere kadar gittiğini, fark ettim ve gördüm. Gerçekten yapmış olduğum araştırmalar beni devletin en üst kademelerine kadar ulaştırdı. Genelkurmay’a, İçişleri Bakanlığı’na, MİT’e ve Ulusal Güvenlik Kurulu’na kadar ulaşan bir safa içerisinde, karar süreçlerinin alındığını gördüm. O zamanki Başbakan Erdoğan’ın “Karanlık dehlizlerde kalmayacak” diye kelam verdiği bu olayın aslında karanlık bir olay değil berrak ve devletin üst kademesinin bildiği bir olay olduğu gerçeğini görerek tespitlerimi yaptım ve hakikat yolda ilerlediğime kanaat getirdim. Hakikaten çok daha sonra yayınlanan evrak ve bilgiler de benim yazdıklarımı doğruladı.
‘DEVLETİN HER ŞEYDEN HABERİ VARDI’
Kitabınızın kıymetli bir başlığı da devletin yaşananlardan haberinin olup olmadığıyla ilgili kısım. Bu katliam devlet nezdinde göz nazaran göre mi gerçekleşti?
Elbette. Olayın ‘Hava Harekâtı’ kısmını okuyucularımız okuduğunda detaylarıyla görecekler. Bilhassa öldürülenlerin ‘kaçakçı’ kimlikleri biliniyordu. Kaçakçıların ortasına PKK’nın askeri kanat sorumlusu Bahoz Erdal’ın (Fehman Hüseyin) karıştığı var sayılarak karar alındı. Fehman Hüseyin’in yakalanmasıyla sağlanacak olan askeri ve siyasi muvaffakiyet üzerine bu olay gerçekleştirildi. Lakin Fehman Hüseyin ölen yurttaşlarımızın ortasında yoktu.
Roboski Katliamı’yla kim yüzleşemedi? Devlet mi, iktidar mı yoksa her ikisi de mi?
Türk Silahlı Kuvvetleri hudut ötesi harekât için hükümetten yetki alır, sorumluluk orada başlar. Bu harekâtın karar kademelerinde bilhassa olaydan 3 yıl sonra vaktin İçişleri Bakanı ve Ulusal Güvenlik Konseyi üyesi İdris Naim Şahin Meclis’te bir basın toplantısı yaptı ve bir gazeteye de demeç verdi. Şahin, artık içinde saklayamadığı vicdanını ortaya koydu, “Devletin her şeyden haberi vardı, bütün bilgileri hepimiz gördük, benim görmediğim hiçbir bilgiden bahsetmiyorum” dedi. Zati iktidar devlet bağlantılarını ortaya koyan son anda MİT’in vermiş olduğu istihbaratlar olayın gerçekleştiğini büyük bir açıklıkla anlattı.
‘ROBOSKİ’YLE YÜZLEŞMEDEN HER VAKİT KAÇINDILAR’
Peki sonraki yüzleşme süreci?
Roboski’yle yüzleşmeden her vakit kaçındılar. Hem isimli basamağı hem Meclis İnsan Hakları Komite çalışmaları hem de müfettiş raporu… Diyarbakır Başsavcılığı yürüttüğü soruşturmada tam 1,5 yıl sonra “görevsizlik” kararı verdi. Meğer, bir mahkeme ya da savcı önüne gelen işte evvel yetkili ya da misyonlu olup olmadığına bakar sonra işin temeline girer. Tam 1,5 yıl sonra Diyarbakır Başsavcılığı’nın “görevsizlik” kararı vererek belgeyi Genelkurmay Askeri Savcılığı’na göndermesi aslında isimli boyutunda olayın bir skandalıdır. Vakte yayma ve olayın unutturulma uğraşlarının kıymetli bir modülü da budur.
‘İÇİŞLERİ BAKANLIĞI’NIN SORUŞTURMA MÜSAADESİ VERMESİ GEREKİRDİ’
Mülkiye müfettişleri değerli bir rapor verdiler lakin bu rapor bir ön inceleme raporuydu. Yapılması gereken kıymetli tespitleri olmuştu. İçişleri Bakanlığı’nın bunu bir sonuca ulaştırması için soruşturma müsaadesi vermesi gerekirdi. Bu rapora, hala soruşturma müsaadesi verilmemiştir. Meclis’teki İnsan Hakları Komisyonu’nda iktidar partisi üyelerinin oylarıyla olayda kasıt olmadığına dair bir sonuç ilan edildi. Roboski’yle ilgili devletin bütün yaptıkları bu biçimde sonludur. Ben esasen geçen yıl bütçe görüşmelerinde hem Hulusi Akar’ın yüzüne karşı hem de Süleyman Soylu’ya değerli sorular sordum. Her ikisi de karşılık veremediler. Birkaç gün sonra yazıyla ‘Askeri Mahkeme kovuşturmaya yer olmadığına karar verdi’ dedi. Birebir şeyi Süleyman Soylu da yaptı. Benim pahalı bulduğum müfettiş raporunu hatırlattım, bu rapora niye müsaade verilmediği söyledim, o da yanıt veremedi. Daha sonra o da yazıyla ‘Mahkemeler, ‘görevsizlik’ kararı vermiştir’ dedi. Siyasal iktidarın yüzleşmekten kaçındığı çok açık. Takipsizlik kararının gerisine sığınmayı bugün de sürdürüyorlar.
‘ROBOSKİ ADALET ÇIĞLIĞININ EN YÜKSEK HAYKIRILDIĞI YER’
Roboski Katliamı, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Karanlık dehlizlerde kaybolmayacak” demesine karşın ‘karanlık dehlizlerde’ kaldı ve evrak kapatıldı. Karanlıkta kalanlar sonraki periyodu nasıl etkiledi?
Roboski adalet çığlığının en yüksek haykırıldığı bir yer. Türkiye bununla yüzleşmediği, gereği yapılmadığı için adalet sistemimizi ve itimadı sarsan en değerli hadiselerden biridir. Bir trafik kazasında yargılanma mümkünken 34 yurttaşımızla ilgili, ki birçok çocuktur, bir yargı düzeneğinin işlememesi Türkiye’de adalete duyulan en büyük güvensizliklerden bir tanesi olmuştur. Hududun sıfır noktasında yaşayan ailelerde de duygusal kopuşa yol açtı. Onlarda “Adalet niçin Roboski’ye uğramadı” diye hala yas tutuyorlar. Acılı aileler her perşembe çocuklarının mezarını ziyaret ederek bu yası ve acıyı devam ettiriyorlar. Türkiye Roboski ile sarsıldı, öteki katliamlar da yaşandı lakin hiçbirinin akabinde aydınlatmaya dair iktidarın uğraşlarına şahit olmadık. Bu yaralar hala de devam ediyor.
‘ADALET GELMEDİĞİ SURECE AİLELERİN YASI GÖZYAŞLARINA KARIŞACAK’
Kitabınızda ‘Annelerin Yürek Yakan Mektupları’ başlıklı bir kısım var. Türkçe okuyup konuşamayan ancak çocuklarına mektup yazan Şirvan Encü’nün annesinin tabirleri çok çarpıcı. “Şimdi hangi katır taşır Şirvan’ımın yükünü” diyor.
Annenin yüreği çok farklı. Düşünün, siz çocuklarınızı yetiştirmeye çalışıyorsunuz, ölenlerin birden fazla 18 yaşın altında, dört tanesi 13 yaşında. Anneler onları koklayarak o gün kaçağa gönderdi. Gitmelerini istemiyorlardı lakin hepsi de para kazanıp, ailelerine katkı sağlamak istiyordu. Karda, kışta, katırlarla gittikleri 8-10 saatlik yürüyüşten kazanacakları para da katır başı 150 liraydı. Hayat çok acımaz Roboski’de… Coğrafik kurallarda tarım yapılması çok mümkün değil, ticaret kelam konusu değil. Askeri birliğin de şahit olduğu üzere bu kaçakçılığın yapıldığını herkes biliyor. Hasebiyle aileler yetiştirdikleri o yavrularının vedalaştıktan sonraki vücutlarını bir daha göremediler. Parçalanmış bedenlerle karşılaştılar. Bu değerli bir travma yarattı ailelerde, hâlâ ağlıyorlar. “Bizim tek istediğimiz adaletin gelmesi” diyorlar. Adalet gelmediği surece de ailelerin yası gözyaşlarına karışacaktır.
‘ROBOSKİ’YE ADALET ER YA DA GEÇ GELECEK’
Kitabınızın ön kelamını de kaleme alan CHP önderi Kemal Kılıçdaroğlu’nun helalleşme davetinin akabinde Roboski ziyareti ne manaya geliyor?
‘Hak, Hukuk, Adalet’ için Ankara’dan İstanbul’a kadar yürüyen bir Genel Lider ve CHP açısından çok kıymetli. Türkiye’nin problemli ve acılı alanlarında biz de Türkiye’deki yurttaşlarımızın bu acılarını dindirmeye uğraş ediyoruz. Ziyaret, unutturulmaya çalışılan bir mevzu hakkında “unutturmayacağız, yanınızdayız ve er ya da geç sorumlular yargılanacaktır” bildirisini vermek üzerinedir. Biz ailelere adalet arayışlarında onların dilek ve isteklerini yerine getirme taahhüdünde bulunduk. Genel Liderimiz da bunu söz etti; “Roboski’ye adalet er ya da geç gelecektir” dedi.
‘HESAPLAŞMA YOLU AÇILIR’
İktidara geleceğinizi söylüyorsunuz. Roboski aileleri için ‘helalleşme’ nasıl açığa çıkacak? Birinci somut adım ne olacak?
İçişleri Bakanlığı’nın tozlu raflarında bekleyen soruşturma evrakına, müfettiş raporuna derhal soruşturma müsaadesi verilebilir. Meclis’te yeni bir araştırma kurulu kurulur. Bu olayla ilgili unutturma ve kapatma çalışmalarının önüne geçilerek, hesaplaşma yolu açılır.
‘ROBOSKİ İLE YÜZLEŞİLMEDİĞİ SÜRECE İNSANLARIN GELECEĞE DAİR TEMİNATLARI YOK DEMEKTİR’
34 insanın öldüğü bir tabloda bir sorumlunun dahi olmaması Levent Gök’e ne hissettiriyor?
Bu kitabımı yazarken siyasi misyonumun dışında, insani, vicdani ve ahlaki misyon olarak gördüm. Bu ailelerin yaşadığı trajediye çok yakından şahit olmuş bir kişi olarak; Roboski ile yüzleşilmediği sürece Türkiye’de yaşayan insanların geleceğe dair teminatları yoktur demektir. Hukuk devleti olma argümanında olan bir ülkeye yakışan bir tablo değil. Bu tablonun değişmesi gerekir. Kökeni, inancı ne olursa olsun herkes eşit bir yurttaş olduğunun şuurunda olacak biçimde yaşamalı ve devlet bunu hissettirmeli. Fakat şu anda Roboskili aileler kendilerinin eşit yurttaş olmadığı hissiyle bir kopuş yaşıyorlar. Bu çok daha da önemli…