AYLİN RANA AYDİN – Düne kadar çevreyi kirleten, çöp gözüyle bakılan atıkların günümüzde hammadde olmaya başladığını aktaran Deryal, “Artık çöpten güç üretiliyor, hayvansal atıklardan güç yan eser olarak da tarımda kullanılmak üzere gübre sağlanıyor. Ömrünü Tamamlamış Lastikler (ÖTL) geri kazanılarak güç üretimi yatırımını devletimiz güç üretim lisansı verilmesinin yolunu açtı. Birtakım yatırımlar devreye alım süreçleri tamamlanarak sisteme güç verir duruma gelirken, devam eden yatırımlar da bulunmakta” diye konuştu.
Karbon nötre katkı
Geri kazanıma yönelik hizmet veren tesislerin hammadde sorunu yaşadığını söz eden Deryal, şöyle konuştu: “Tek hammaddemiz ömrünü tamamlamış lastikler ve devletimiz bizlere lisansımızı verirken ‘kaynak olarak yalnızca ömrünü tamamlamış lastik kullanarak güç üreteceksin’ dedi. Alternatif kaynağımız bulunmuyor. ÖTL tesisleri olarak hammaddemizi yurt içinden elde etmek istiyoruz, üstelik bu kanun unsuru… Gereğince lastik olduğunu da görüyoruz. Geri kazanımla hem elektrik hem de sanayi girdisi üreten bize de ithalat müsaadesi verilmeli. Birebir vakitte Sıfır Atık projesine de dahil olmak istiyoruz. Karbon nötr gayesine, salım taahhütlerine katkı yapacak bir kesimiz. Bizim geri kazanımla elde ettiğimiz eserleri kullanan sanayi bundan yarar sağlayacak. Kullandığı elektrik yeşil elektrik olacak, salım azaltma ve karbon vergisi avantajı olacak.”
Yıllık 450 bin ton
Türkiye’deki bu bölümde şu an 15’e yakın lisans almış firmanın bulunduğunu söyleyen Deryal, kelam konusu firmaların 250 MW elektrik gücü üretecek boyutta olduğunu belirtti. Türkiye’de yıllık 450 bin ton civarında ÖTL’nin piyasaya çıktığını kaydeden Deryal, “Zaman vakit ‘180 bin ton toplanıyor’ deniliyor. Biz fakat 150 bin ton civarında ÖTL’yi geri dönüşüme tabi tutabiliyoruz. Tüm yatırımlar şimdi faaliyete geçmedi. Bu neden şu kademede mevcut yatırımların tam randımanlı çalışabilmesi için yaklaşık 300 bin ton ÖTL’ye muhtaçlık var” diye konuştu.
‘Hammadde temininde zorluk yaşıyoruz’
Lastiklerin geri kazanılarak elde edilen eserlerden biri olan pirolitik yakıt kullanılarak elektrik üretildiğini kaydeden Deryal, “Hammadde yani atık lastik temininde zorluklar yaşıyoruz. İki sebebi var. Birincisi kanuna nazaran yüzde 80’i toplanması gereken ÖTL’ler kâfi oranda toplanamıyor. Lakin yüzde 60’ına yakını toplanıyor. İkincisi ise toplananların büyük kısmı maalesef çeşitli sanayi kuruluşlarında yakılmaya gidiyor. Zira bütün alternatif yakıtların fiyatı yükseldi, bu cins sanayiler için cazip hale geldi. Yakmak bu türlü bir kaynağı değerlendirmenin en berbat yolu. O nedenle lastikler atık değildir, âtıl yani değerlendirilemeyen bir kaynaktır” sözlerini kullandı.