La Nina yıllarında alize rüzgarları kıyılardaki sıcak suyu açıklara gerçek ittikçe, tabandaki soğuk su daha çok ortaya çıkıyor. Önümüzdeki kış aylarının soğuk ve yağışlı olması üzerine yapılan kestirimler de bu yılların tesirinden yola çıkılarak yapılıyor. Çünkü, daha evvelki haberimizde de bu mevzuyu gündeme getirmiştik.
TRT Haber’den Benginur İkbal Akgül’ün haberine nazaran; Bilhassa ocak ayının sert geçmesi beklenirken şubat ayı prestijiyle da ılıman bir havanın tesirli olması kestirimler ortasında. Zira, 30 yılın akabinde en uzun süren La Nina yılları artık tesirini kaybedecek.
SOĞUK SU HAVUZU OLUŞTURAN LA NİNA
Afyon Kocatepe Üniversitesi Coğrafya Bölümü’nden İklim Bilimci Dr. Öğretim Üyesi Okan Bozyurt, geçen ayki haberimizde La Nina tesirini belirterek kış aylarının sert geçeceğine dair kestirimlerini yapmıştı. Bozyurt, bu varsayımını tekrarlayarak bu tesire neden olan alize rüzgarlarını anlatıyor.
“Dünyanın kendi ekseni etrafında dönmesinden ötürü oluşan bir daimi rüzgarlar sistemi var. Bunlardan biri de Alizeler. Alizelerin iklim sistemindeki ehemmiyeti yadsınamaz ölçüde büyük.
Bu rüzgarlar her sene ekvatora yakın bölgelerde bilhassa doğudan batıya hakikat eserler. Yani doğu taraflı rüzgarlardır. Güney Amerika’da karadan denize yanlışsız estikleri vakit bilhassa Peru ve Şili kıyılarındaki sıcak su kütlesini açığa hakikat sürüklüyorlar. Ve tabandan soğuk su katmanı çıkıyor. Ancak bazen alizeler olması gerekenden daha süratli esiyorlar. O vakit da işte La Nina dediğimiz yani sıcaklıkların bilhassa mevsim normallerinin giderek altına düştüğü soğuk su katmanının giderek genişlediği, adeta bir soğuk su havuzu oluşturan bir kuvveti ortaya çıkıyor. Biz buna La Nina diyoruz.”
“KÜRESEL ISINMANIN SURATINI PERDELİYOR”
La Nina’nın bir öteki özelliği de global ısınmaya olan tesiri. Bozyurt, sıcaklığın suratını yavaşlatmasının da epeyce değerli olduğunu söylüyor.
“Tabi soğuk su havuzu oluşunca bu sefer ısınmak için enerjiyi atmosferden alıyor. Ve münasebetiyle dünyanın global ortalama sıcaklığı düşmüş oluyor.
Avustralya tarafına yanlışsız sürüklenmiş olan sıcak sular, bu sefer geriye yanlışsız gelmeye başlıyor ve Pasifik Okyanusu’nda sıcak su havuzu meydana geliyor. Bu da tam bilakis okyanustan atmosfere gerçek bir güç transferine neden oluyor. Ve böylelikle atmosferin sıcaklığını artırıyor. Global ortalama sıcaklık bu sefer tamamen tavan yapıyor. Yani global ısınmaya dayanak oluyor. Lakin La Nina global ısınmayı engelliyor. Daha doğrusu global ısınmanın suratını perdeliyor. Bu yüzden La Nina çok değerli.”
“GEÇEN KIŞTAN DAHA SOĞUK OLACAK”
Bu yılların en belirleyici özelliklerinden biri soğuk geçen kış ayları. Daha evvelki La Nina yıllarına bakıldığında soğuk ve kurak geçtiği de görülüyor. Lakin bu sefer uzun süren La Nina, daha önce 30 sene evvel bu kadar uzun sürmüştü.
“Türkiye’nin daha evvelki La Nina yıllarına baktığımız vakit sıcaklık bedelleri epeyce düşük oluyor. Türkiye’nin içinde bulunduğu Doğu Akdeniz Havzası’nda birtakım La Nina yıllarında kış soğuk lakin kurak geçiyor. Yani çok yağışlı bir kıştan kelam edemeyiz. Fakat genelde sıcaklık pahaları bakımından epey soğuk oluyor.
Ama bu son yıllar en uzun vadeli La Nina devri oldu. Daha evvelki La Ninalar bu kadar uzun sürmemişti. Bu kadar uzun müddetli La Nina, 1990 yılında olmuştu. Üç yıllık periyottu: 1989, 1990, 1991…
O periyotta de dünyanın global ortalama sıcaklığı olumsuz istikamette etkilendi. Yani negatif tarafta etkilendi. Artık birebir biçimde 2-3 yıldır La Nina tesirli.
Bu sene ayrıyeten iç batı rüzgarlarının yapmış olduğu salınımlar da tesirli olacak. Yani bu sene aslında yeniden hem yağışlı hem de soğuk olacak. Geçen kıştan biraz daha soğuk bekliyorum.”
“LA NİNA TESİRİNİ KAYBETMEYE BAŞLAYACAK”
Bozyurt, soğuk havaların nedeni olan bu yılların artık tesirini kaybedeceği bilgisini de veriyor. Önümüzdeki yıllar ise artık sıcak geçen kışlar olabilir.
“La Nina sürat kesmeye başladı aslında. Yani tıpkı süratle devam etmiyor. Büyük bir ihtimalle seneye bu istikrarlar değişecek. Ortalama geçen yılların akabinde sıcakların daha da artabileceğini düşünüyoruz. Yani La Nina’nın tam zıddı durum sıcak kışları getirecek. Ve çok sıcak yazları gündeme getirebilir diye düşünüyorum.”
“ŞUBAT AYINDAN İTİBAREN ILIMAN HAVA GELİYOR”
Bozyurt, sert geçecek ocak ayının akabinde şubatın ılıman geçeceğine işaret ediyor. La Nina’nın tesirini kaybetmeye başlaması da bu kestirimin nedeni…
“Ocaktan sonra yani şubat ayında durumlar değişecek üzere duruyor. Bilhassa şubat ayından itibaren ılıman kış şartları tekrar gündeme gelebilir. Bu soğuk kış ocak ayının sonuna kadar tesirli olacak. Ve şubat ve mart bu sene geçen yılkine nazaran biraz daha ılıman geçebilir diye düşünüyorum. Zira La Nina giderek tesirini kaybediyor.”
“25 EKİM’DEN SONRA SOĞUK SİSTEM GELİYOR”
Peki, kar yağışı ne vakit geliyor? Bozyurt, bu bahiste ekim sonuna dikkati çekiyor ve tarih veriyor. 26, 27 ve 28 Ekim tarihleri ortasında soğuk hava dalgasının gelme ihtimali yüksek.
“Önümüzdeki hafta sonu esasen bir soğuk ve yağışlı sistem geliyor. Yani iç kısımlarda gündüz sıcaklıkları 11-12 dereceye kadar düşecek. Tabi gece sıcaklıkları da düşecek lakin çok fazla değil. Çoklukla yağışlar, yağmur ve sağanak biçiminde olacak. Ancak iç kısımların yükseklerinde karla karışık yağmur ve kar olabilir. Lakin asıl sistemi 25 Ekim’den sonra bekliyoruz. Yani 26-27-28 Ekim üzere kuzeyden daha kuvvetli bir soğuk hava dalgasının gelme ihtimali var.”
“ANKARA’YA KAR GELEBİLİR, İSTANBUL İÇİN ŞİMDİ ERKEN”
Bozyurt, gelecek soğuk hava kütlesiyle birlikte iç kısımlarda hatta kent merkezlerinde Ankara’nın yüksek kısımlarında birinci kar yağışının gerçekleşebileceğini belirtiyor. Ancak, İstanbul’da kar için konuşmanın şimdi erken olduğunu ancak kasım sonları, Aralık ayının başlarında birinci kar yağışının gelebileceğini de kelamlarına ekliyor.
“YURDUN GÜNEYİ DE ÜŞÜYECEK, ANTAKYA’DA KAR YAĞABİLİR”
Güney bölümlerde de kış aylarının düşük sıcaklıkta olacağı varsayımı var. “Özellikle aralık ayında olmasa bile ocak ayında kıyı kesitlerde yeniden kar yağışı olabilir”.
“Yani Antalya’nın kıyı bölümleri, Mersin, Adana, hatta Antakya’da bile kar yağışı görülebilir. Hasebiyle bu kış İzmir’de de kar yağışı daha çok olabilir.”
AVRUPA’DA EKİM KARI İHTİMALİ
Avrupa da La Nina’dan etkileniyor. Bu sene kar yağışının da erken başlaması ihtimaller ortasında.
“Avrupa daha soğuk ve yağışlı geçecek. İddiam Kuzeybatı Avrupa’dan fazla Doğu Avrupa, Rusya ve Türkiye ekseninde yani Avrupa’nın doğusu Rusya ve Türkiye üzere Doğu Akdeniz havzasını kapsayacak biçimde bir soğuma bekliyorum. Avrupa’da ekim ayının ortalarında bile kar yağışı başlayabilir.”