Fotoğrafçı ve influencer Tati Bruening, iki hafta kadar evvel Instagram’da dolanırken rahatsız edici bir durum fark etti. Reels sekmesinde olmamasına karşın önüne daima Reels paylaşımları düşüyordu. O kadar ki tanımadığı insanların görüntüleri ortasından arkadaşlarının paylaştığı fotoğrafları seçemez olmuştu. Kimi paylaşımların altında açıklamalar görünmüyor, onun yerine görüntüler tıpkı TikTok’ta olduğu üzere ekranın tamamını kaplıyordu.
Bu değişiklikler nedeniyle canı sıkılan Bruening bunu yansıtan bir “meme” hazırladı. Bruening, meme’de yüksek mevkilerdeki birilerine seslenerek, “INSTAGRAM’I TEKRAR INSTAGRAM YAPIN (tiktok üzere olmaya çalışmayı bırakın ben yalnızca arkadaşlarımın tatlı fotolarını görmek istiyorum.) HÜRMETLERİMİZLE, HERKES” diyordu. (‘Miim’ diye okunan ‘meme’ler kısaca internet kullanıcıları tarafından üretilip paylaşılan esprili görsel, görüntü, metin üzere içerikler halinde tanımlanıyor.)
Bu görseli Instagram’da paylaştı, altına da Instagram’ın değişmesini istemeyenlerin imza verebilmesi için açtığı Change.org kampanyasının linkini iliştirdi. Sonrasında yaşananları ise kendisi bile kestirim edememişti.
Şakayla karışık hazırlayıp paylaştığı o görsel, kısa mühlet içinde Instagram’ı yıktı. Önce yüzlerce sonra binlerce beğeni aldı. Profilden profile, kıssadan kıssaya virüs üzere yayılıyordu.
Ardından geçtiğimiz pazartesi günü meme’i 362 milyon takipçiyle Instagram’ın en tanınan bayanı ve en tanınan üçüncü kullanıcısı olan Kylie Jenner “LÜTFEEEEENNNN” bildirisiyle öyküsünde paylaştı. Akabinde kız kardeşleri Kim ve Kourtney Kardashian da Jenner’a kendi ‘lütfen’leriyle katıldı.
Instagram’da en tanınan yedinci kullanıcı olan Kim Kardashian 327 milyon, Kourtney Kardashian ise 192 milyon takipçiye sahip. Buna bir de Jenner’ı ve Kardashian’ları takip etmedikleri halde paylaşımlarını başka kullanıcılar ya da medya aracılığıyla görenleri eklediğimizde kitlenin büyüklüğü katlanıyor.
▵✖️tati (@illumitati)’in paylaştığı bir gönderi
Nitekim Kylie Jenner ile ablalarının paylaşımları mevzuyu bir anda Instagram’dan ana akım medyaya taşıdı. Bruening’in başlattığı imza kampanyasına da imza yağmaya başladı. (Kampanyada 1 Ağustos prestijiyle 282 binden fazla imza var.)
Sözün kısası Bruening toplumsal medya kullanıcılarının bam teline basmıştı ve “Instagram’ı Yine Instagram Yapın” daveti viral olmuştu.
INSTAGRAM VE META EVVEL DEVAM DEDİ
Meme’in kısa müddette patlama yapmasının akabinde 21 yaşındaki Bruening, insanları görseli daha fazla paylaşmaya teşvik eden açıklamalar yaptı.
Kısa mühlet içinde internette birçok kullanıcı akışlarının tanımadıkları insanlara ilişkin fotoğraf ve Reels paylaşımlarıyla dolu olmasından ve uygulamayla ilgili öbür değişikliklerden şikâyet etmeye başladı.
Ortalık bir anda o kadar karıştı ki Instagram yetkilileri sessiz kalamadı. Jenner ile Kardashian’ların paylaşımlarının akabinde salı günü Instagram CEO’su Adam Mosseri kendi Instagram hesabı üzerinden bir açıklama yapmak zorunda kaldı.
Diplomatik bir tonla kullanıcılara seslenen Mosseri, özetle “Şikayetlerinizi duyuyoruz, üzgünüz lakin yapacak bir şey yok” dedi.
Instagram’ın görüntüye kaymakta olduğunu, platformdaki değişikliklerden bağımsız olarak insanların görüntüleri fotoğraflara kıyasla daha fazla beğenip paylaştığını belirten Mosseri, “Dürüst olmam gerek. Vakit içinde görüntünün Instagram’da kaplayacağı alanın daha da artacağına inanıyorum” diye konuştu.
Mosseri Instagram’ın değişim sürecinin başında olduğunu da hatırlatarak, “Şunu da açıkça belirtmek istiyorum: Güncelleme şimdi düzgün durumda değil” dedi.
Adam Mosseri
Mosseri’nin akabinde Instagram kullanıcılarına bir darbe de Mark Zuckerberg’den geldi.
Instagram’ın şemsiye şirketi Meta’nın gelirlerinde kayıp yaşadığının duyurulmasının akabinde CEO Zuckerberg, çarşamba günü yatırımcılarla bir görüntü konferans görüşmesi gerçekleştirdi.
Zuckerberg görüşmede yaptığı açıklamada 2023 prestijiyle, Instagram kullanıcılarının akışlarındaki içeriklerin yüzde 30’dan fazlasının yapay zekâ tarafından önerilen ve şahısların takip etmedikleri kullanıcılar tarafından paylaşılan içeriklerle dolu olacağını söyledi.
Bu özelliği “algoritmik keşif” olarak isimlendiren Zuckerberg, Reels’ın kullanıcı sayısında ve etkileşimde artışın itici gücü olduğunu vurguladı. Reels’da geçirilen müddette yüzde 30 artış yaşandığını söz eden Zuckerberg, önümüzdeki periyotta şirket olarak bu özelliğe daha fazla yükleneceklerini söyledi.
SONRA GERİ ADIM GELDİ
Ancak bu kararlılık yalnızca 1 gün sürdü.
Perşembe günü Meta’dan yapılan açıklamada, reaksiyon çeken güncellemelerin geri alındığı duyuruldu. Tam ekran fotoğraf ve görüntü paylaşımlarıyla ilgili testlerin durdurulduğu belirtilen açıklamada, algoritmanın önerdiği içeriklerin kullanıcıların akışlarındaki sayısının da azaltılacağı söz edildi. Lakin platformda paylaşılan tüm görüntülerin Reels olarak yüklenmesini beraberinde getiren değişiklik kalıcı olacak.
Resmi açıklamadan birkaç saat evvel de Mosseri, teknoloji sitesi Platformer’a yaptığı açıklamada, şikayetlere husus olan değişikliklerin geri alınacağını söylemişti. Mosseri, “Risk aldığımız için mutluyum. Orta sıra başarısız olmazsak gereğince büyük ya da cesurca düşünmüyoruz demektir” kelamlarıyla yaşananların büyük bir fiyasko olduğunu tabir etmiş oldu.
Instagram CEO’su şöyle devam etti: “Ama katiyetle geriye gerçek büyük bir adım atmalı ve kendimize çekidüzen vermeliyiz. Çok şey öğrendiğimiz vakit yeni bir fikirle ya da bir yinelemeyle geri geliriz. Artık bunun üzerine çalışacağız.”
Kullanıcıların memnuniyetsizliklerinin bilgilere de yansıdığını söz eden Mosseri, “Yeni akış tasarımı sonrası kullanım bilgileri çok âlâ değil. O yüzden bir adım geri gidip kendimizi toplayıp nasıl ilerleyeceğimize karar vermemiz gerek” diye konuştu. Bir öteki deyişle bu özelliklerin önümüzdeki devirde yine gündeme gelmesi kelam konusu olabilir.
Algoritmanın tavsiye ettiği içeriklerin azaltılmasına da açıklama getiren Mosseri, “Kendi alanınızda daha evvelden takip etmediğiniz bir şey keşfedecekseniz, bunun için çıta yüksek olmalı, göreceğiniz içerik kusursuz olmalı. Bu içeriği gördüğünüzde çok şad olmalısınız. Bunun şu an kâfi düzeyde olduğunu düşünmüyorum. O yüzde akıştaki tavsiyelerin oranı manasında da geri adım atmamız gerektiğini düşünüyorum” dedi.
Kylie Jenner
KYLIE JENNER’IN PAYLAŞIMI NEDEN BU KADAR GÜÇLÜ?
Bu durumda akla şu soru geliyor: Dünyanın en büyük şirketlerinden biri bu türlü bir geri adımı neden attı? Jenner ve Kardashian’ların kıssaları nasıl bu kadar tesirli olabildi?
Instagram’ın bu noktada geçmişte edinilen deneyimlere bakarak hareket ettiğini söylemek mümkün.
Sosyal medyadaki gücü çok büyük olan bu çeşit ünlülerin platformlardaki değişikliklere dair yorumları daha evvel de ses getirdi. Örneğin Şubat 2018’de Snapchat orta yüzünde bir güncelleme yaparak kullanıcıların farklı özellikler ortasında geçiş yapmak için ekranı kaydırmalarını mecburî kıldı.
Bu değişikliğin akabinde yeniden Kylie Jenner bir tweet atarak, “Eeee Snapchat’i artık hiç açmayan diğerleri da var mı? Yoksa yalnızca ben miyim… Off bu çok üzücü” diye yazdı.
Ardından yalnızca bir hafta içinde Snapchat’in şemsiye şirketi Snap’in piyasa kıymetinde 1,3 milyar dolar kayıp yaşandı.
Diğer yandan bu en güçlü influencer’ların verdikleri reaksiyonun bir kartopu üzere büyümesi de kıymetli bir risk. Hakikaten son güncellemelere reaksiyon gösteren ünlüler yalnızca Kardashian’lar ve Jenner’la hudutlu değildi. Onların akabinde birçok ünlüden de şikayetler geldi.
Örneğin 39 milyon takipçili Chrissy Teigen, Mosseri’nin görüntüsünü altına, “biz görüntü paylaşmak istemiyoruz Adam haha” diye yazdı. The Daily Show’un sunucusu komedyen Trevor Noah da değişikliklerden şikâyet edenlerden biriydi. Noah, “Her şey reklam ve akışınız takip etmediğiniz beşerlerle dolu” dedi.
Makyaj YouTuber’ı James Charles ise 23 milyon takipçisinin göreceği biçimde, “Videoda bu kadar büyüme olmasının nedeni görüntü paylaşmaya ZORLANMAMIZ. Görüntüye kayış dal genelinde değil TikTok genelinde” yorumunu yaptı.
KULLANICILAR TIKTOK İSTİYOR MU İSTEMİYOR MU?
Peki Instagram kullanıcıları neden platformun TikTok üzere olmasını istemiyor? Aslında buna en âlâ yanıt verecek kişi, isyanı başlatan Bruening. Instagram’da 329 bin, TikTok’ta ise 2,5 milyon takipçisi olan Bruening, Gizmodo’ya yaptığı açıklamada, durumu şu sözlerle özetledi:
“TikTok’ın izleyici kitlesi de içerik çeşidi de Instagram’dan çok farklı. Ben bu iki uygulamayı rakip olarak görmüyorum. Bence Instagram gerçek hayattaki beşerlerle bağ kurmamıza hizmet ediyor, TikTok ise cümbüş maksadına…”
Ancak Meta ve Instagram yetkilileri tıpkı fikirde değil.
Mark Zuckerberg daha 2018 yılında yaptığı bir sunumda, ergenlik çağındaki kullanıcıları öbür platformlara kaptırmayı bir “varoluşsal tehdit” olarak nitelendirmişti. Bu tehditlerin başında da bir öteki Çin şirketi Snapchat ve TikTok geliyor. Bu rakip platformların yeni kuşak kullanıcıların gözündeki en ilgi alımlı özellikleri, Meta platformlarına entegre edilerek gençlerin ilgisi tazelenmeye çalışıyor.
Zuckerberg geçmişte bu stratejiyle değerli muvaffakiyetler elde etti. Örneğin 2007’de kurulan Facebook’a rakip olabileceği öngörülen toplumsal medya platformu Friendfeed’i Zuckerberg, 2009 yılında 15 milyon dolar ve 32,5 milyon dolar kıymetindeki Facebook payı karşılığında satın aldı. Akabinde Friendfeed’in sevilen özellikleri Facebook’ta karşımıza çıktı.
2013 yılında Facebook’un genç kullanıcılar nezdindeki cazipliğini kaybettiğini fark eden Zuckerberg, bu sefer Snapchat’i satın almak için teklifte bulundu. Lakin teklif reddedildi. Bunun üzerine elinde olan uygulamalarla gençleri çekme yoluna giden şirket 2016 yılında Snapchat’ten kopyaladığı ve 24 saatte silinen paylaşımlardan oluşan Öyküler özelliğini Instagram’a getirdi.