Kuş gribi tekrar yükselişte. Dünya çapında on milyonlarca kuşu etkileyen salgının yabani kuşlar ortasında süratle yayılması telaşa neden oluyor.
Son olarak Fransa, “yüksek risk” nedeniyle ülke çapında tavuk çiftliklerinde zarurî karantina uygulaması başlattı.
Avrupa Birliği’nin en büyük ikinci tavuk üreticisi olan Fransa’da Tarım Bakanlığı Perşembe günü evcilleştirilmiş kümes hayvanlarında ve yabani kuşlar ortasında hadiselerin artmaya devam ettiğini açıkladı.
1 Ağustos ve 8 Kasım tarihleri ortasında 49 adet kuş gribi dalgasının yaşandığı Fransa’da bu yıl yaşanan en şiddetli salgında 22 milyon kuşun ömrüne son verilmişti.
Benzer bir tablo Avrupa Birliği (AB) genelinde de hakim. AB, tarihindeki en şiddetli kuş gribi krizini bu yıl yaşadı ve bölge çapında kümeslerde tutulan 50 milyondan fazla kuş öldürüldü.
Kuş gribi çoklukla ilkbahar ve sonbahar mevsimlerinde görülüyor.
Ancak son salgın yaz mevsimi boyunca da sürdü.
Avrupa Besin Güvenliği Ajansı (EFSA), geçen ay yaptığı açıklamada hastalığın yaz mevsiminde görülmeye devam etmesinin gelecek dönemlerde yayılması riskini artırdığını söylemişti.
EFSA, Avrupa Hastalık Tedbire ve Denetim Merkezi (ECDC) ve Kuş Gribi için Avrupa Birliği Referans Laboratuvarı tarafından Ekim ayında hazırlanan rapor, İngiltere’de 161 yüksek patojenik kuş gribi (HPAI) hadisesi tespit edildiğini ve bu yüzden 3,2 milyon kümes hayvanı ve tutsak kuşun öldürüldüğünü belirtiyordu.
Rapora nazaran virüs, Avrupa’da 37 ülkeyi etkiledi.
Ancak tesiri Avrupa ile sonlu kalmadı.
Güney Afrika’da soyu tükenmek üzere olan 28 pengueni öldürdü
Güney Afrika’da soyu tehlike altında olan bir penguen kolonisi Ağustos ortasından Ekim başına kadar yaklaşık 30 üyesini kuş gribi nedeniyle yitirdi.
Üreme alanı Cape Town’a yaklaşık 20 km uzaklıktaki Boulders Kumsalı olan kolonide 3 bin penguen vardı. Dünya genelindeki toplam nüfuslarınınsa 14 bin civarında olduğu varsayım ediliyor.
Güney Afrika Kıyı Kuşlarını Muhafaza Vakfı’nda (SANCCOB) klinik veteriner Dr. David Roberts, AFP’ye verdiği demeçte, kuş gribi üzere salgınların yırtıcı hayvanların popülasyon düzeylerinde ekseriyetle “endişe verici bir rol” oynamasa bile Afrika penguenleri üzerindeki baskıyı artırabileceğini söylüyor.
Dr. Roberts, “Yiyecek bulamamaktan habitat tahribatına ve okyanus ekosisteminin çöküşüne kadar farklı gerilimlere maruz kalıyorlar. Bu türlü bir durumda hastalığın onları ömür sonuna itebileceğinden telaş ediyoruz.” diyor.
Salgın Asya’da da yayılıyor.
Kuş gribinin bu sene yine görüldüğü Güney Kore’de geçen hafta Seul yakınında 155 bin kuşun yetiştirildiği bir çiftlikte kuş gribine rastlandığı bildirildi.
Bölgenin karantina altına alındığı ve hayvanlarının tamamının öldürüleceği açıklandı.
Bu sefer nasıl farklı?
Kuş gribi uzunca bir müddettir hayatımızda lakin yaklaşık bir asırdır yalnızca kümeslerde tutulan hayvanları etkiliyor.
Hastalığın yüksek derecede patojenik H5N1 kolu, 1996’da Asya’da yetiştirilen kazlarda ortaya çıktı ve 2000’lerin başında Avrupa ve Afrika’da kümeslerde tutulan kuşlara yayıldı.
2005 yılına gelindiğinde, H5N1, Doğu Asya’da ve akabinde Avrupa’da yabani kuşlarda toplu ölümlere neden oluyordu.
ABD’de Alaska Bilim Merkezi’nde yaban hayatı genetikçisi olan Andy Ramey, o vakitten beri hastalığın dünyanın birçok yerinde yabani kuşlara tekrar tekrar bulaştığını söylüyor.
Ramey, H5N1 için “artık bir yabanî hayat hastalığı haline geldi” diyor.
Georgia Üniversitesi’nde yaban hayat hastalıkları araştırmacısı olan Rebecca Poulson, virüsle ilgili yeni bir durumun kelam konusu olduğunu belirtiyor ve bunda yeni varyantların tesirli olabileceğini söylüyor.
Yabani kuşların hastalığa daha sık yakalanması göç periyotlarında virüsün uzak bölgelere taşınmasını kolaylaştırıyor.
Ekim 2021 ve Mayıs 2022 ortasındaki 2,600 salgında dünya genelinde yabani kuşlar üzere kümeslerde tutulmayan 400 bin kuş öldü.
Bu, 2016-17 salgınındaki sayının iki katıydı.
Poulson yabani kuşların hastalığı Kuzey Amerika’ya taşımasının kaçınılmaz olduğunu ve bunun artık yaşandığını söylüyor.
ABD tarihindeki en şiddetli kuş gribi salgınına yaklaşıyor.
ABD’de 50 milyondan fazla kuşu etkiledi
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezi (CDC) bilgilerine nazaran ülke çapında Ocak 2022’den bu yana 46 eyalette 614 kuş gribi salgını görüldü.
2016’dan bu yana birinci kez HPAI A(H5) virüslerinin tespit edildiği ABD’de bu yıl kümeslerde tutulan 50 milyon 314 binden fazla kuş öldü.
Kuş gribi birebir periyotta ABD’de 3,300’den fazla yabani kuşu etkiledi.
ABD’de en şiddetli salgının yaşandığı 2015 yılında 21 eyalette kümeste tutulan 50,5 milyon kuş ölmüş ya da öldürülmüştü.
Yeni salgının bu rekoru geride bırakabileceği belirtiliyor.
Kuşlar nasıl itlaf ediliyor?
Vakaların yayılmasını önlemek emeliyle dünya çapında on milyonlarca kuşun hangi şartlarda öldürüldüğü de tartışılan bir husus.
Toplu ölümlerde “maliyet avantajı” nedeniyle tercih edilen bir sistem, havalandırmanın kapatılması.
Yöntem, kuşların kapatıldıkları kafeslerde hava akımının kesilmesi ve sıcaklığın artırılmasını öngörüyor.
ABD merkezli Hayvan Refahı Enstitüsü’nün ABD Tarım Bakanlığı (USDA) datalarını kullanarak yaptığı tahlile nazaran, ABD’de Şubat ve Mart aylarında öldürülen kuşların yüzde 73’ünde havalandırmanın kapatılması sistemine başvuruldu.
AB, bu formülü “asla kullanılmaması gereken” yollar ortasında gösterirken “oldukça acı verici” olabileceğini belirtiyor.
Hayvan refahı alanında çalışan Humane Society International’ın İcra Yöneticisi Claire Bass, prosedürün İngiltere’de de yasal olduğunu söylüyor.
İngiltere’de yasal düzenlemeler itlafın olabildiğince “insancıl” tekniklerle yapılması gerektiğini söylüyor fakat ayrıntıya girmiyor.
Avrupa ve İngiltere’de yaygınlıkla kullanılan bir metot nitrojen içeren köpükle hayvanların boğulması.
Hayvanı öldürmeden evvel duyarsızlaştırdığı için usulün daha acısız olduğunu savunuluyor.