Türkiye’de 1983’te yürürlüğe giren ve 2827 No’lu Nüfus Planlaması Yasası’yla belirlenmiş olan kürtaj hakkı, yasal zorluklarla birlikte fiili olarak da pürüzlerle çevrili. İngiltere’de isteğe bağlı kürtaj, gebeliğin 24 haftasına kadar yasalken Türkiye’de 10 haftaya kadar yasal. Mevzunun tüzel boyutunun yanında bir de toplumsal yanı bulunuyor.
Kürtaj konusu Türkiye’de bayanlar açısından değerli bir sorun olmaya devam ediyor. Cumhuriyet’e konuşan Bayan Dayanışma Vakfı’ndan İlgi Kahraman “Kürtajın yasal olup olmamasının tartışmaya açılmasını da aslında bayanların vücutları üzerindeki kontrolü artırma sistemi olarak düşünmeliyiz” dedi.
“TABLONUN BİR PARÇASI”
2012’de periyodun Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, tarafından atılan kürtaj tersi adımlara ve bunun üzerine bayan örgütleri tarafından yapılan aksiyonlara dikkat çeken Kahraman, “Biz bu süreçte siyasi iktidarın bir biçimde geri çekildiğini gördük ancak Türkiye’deki durum daha çok kürtajın fiili olarak yasaklanmasına ait bir sürece evrildi. 2014 yılında Ankara’da, yani başşehir dediğimiz bir yerde, yalnızca üç kamu hastanesi kürtaj yapıyorken, ortadan geçen vakit içerisinde bu yalnızca bir devlet hastanesine dönüşmüş durumda. Bu çok önemli bir formda fiili bir yasak olduğunun göstergesi aslında. Genel olarak toplumsal cinsiyetle ve bayan erkek eşitliğiyle ilgili siyasetlerden bunu bağımsız düşünemeyiz. ‘Üç çocuk yapın’ denilen, İstanbul Sözleşmesi’nden çıkılan, bayanların eşitlik talepleri görmezden gelinen, bayan cinayetlerinde hukuka muhalif kararlar verilen bir ortamda kürtaj hakkının fiili olarak kısıtlanması da bu tablonun bir parçası” açıklamasında bulundu.
DAR GELİRLİ ULAŞAMIYOR
Kahraman, kürtaja olan erişimin kısıtlanmasının sınıfsal yanıyla ilgili de “Şu an kürtajın özel kliniklerde 5 bin, 6 bin lira civarı olduğunu biliyoruz. Bu sayılar tahminen de 10 bine kadar çıkabilir. Buna bütçe ayıramayan bayanlar, direkt devletin fiili olarak kürtaja erişimi kaldıran tavrı yüzünden yasal olmayan, tıbbi bir yeterliliği olmayan yerlerde kürtaj olmaya zorlanıyor. Kamu eliyle bayanların sıhhat haklarına el koyulmuş” tabirlerini kullandı.
HASTANELER MECBURİLİK KOŞULU ARIYOR
Kadir Has Üniversitesi tarafından 2020 yılında hazırlanan “Yasal Lakin Ulaşılabilir Değil: Türkiye’deki Kamu Hastanelerinde Kürtaj Hizmetleri” isimli rapor, bahsin Türkiye’deki türel ve fiili yansımalarına ışık tutuyor. 295 kamu hastanesi ile görüşülerek hazırlanan raporda, birçok hastanenin kürtajı zorlaştırdığı tabir ediliyor. Raporda, görüşülen hastanelerin yüzde 54’ünde kürtajın bayanların isteğine bağlı yapılmadığı, hastaneler tarafından sağlıklıkla ilgili bir mecburilik kuralı arandığı belirtildi. Rapora nazaran görüşülen hastanelerin yüzde 19’unda ise ilgili kısmın ya da tabibin hastanede olmadığı hastane yetkilileri tarafından tabir edildi. Görüşülen hastanelerin yedisinde, yalnızca evli bireylerin isteğe bağlı kürtaj hizmetinden yararlanabileceği söylendi.