Merkez bankalarının geçen hafta agresif bir biçimde faizleri artırması ve yüksek faiz ortamının bir süre daha süreceği sinyali vermesinin akabinde global çapta dolar talebi güçlenmeye devam etti.
Bu durum öteki ülke para üniteleri ve emtia piyasasında satış baskılarının derinleşmesine neden olurken, Brent petrolün varil fiyatı dün 82,5 dolarla 8 ayın en düşük düzeyine geriledi. Altının ons fiyatı da Nisan 2020’den bu yana birinci sefer 1.621 dolar düzeyini gördü.
Ekonomilere duyulan itimadın azalması ile resesyon beklentileri de artarken, dün OECD global iktisada ait büyüme kestirimini gelecek yıl için yüzde 2,8’den yüzde 2,2’ye düşürdü. Kuruluş, Çin iktisadı için de büyüme iddialarını 2022 ve 2023 yılları için 1,2’şer puan düşürerek sırasıyla yüzde 3,2 ve yüzde 4,7 olarak belirledi. OECD’nin akabinde bugün de Dünya Bankası, Çin’in ekonomik büyümesine ait kestirimlerini aşağı istikametli revize etti.
Bu gelişmelerin yanı sıra İngiltere’de hükümetin açıkladığı son vergi indirimi planının akabinde İngiliz sterlininde yaşanan tarihi kıymet kaybı, öteki ülke para ünitelerinin dolar karşısındaki düşüşünü tetikledi. Tahvil piyasasında da çıkışlar hızlanırken, dün 10 yıllık tahvil faizi İngiltere’de yüzde 4,28’le Ekim 2008’den, Almanya’da yüzde 2,13’le Aralık 2011’den, İtalya’da yüzde 4,56’yla Ekim 2013’ten bu yana en yüksek seviyeyi gördü.
Bu gelişmelerle dün New York borsasında satıcılı seyir devam etti ve Dow Jones endeksi yüzde 1,11, S&P 500 endeksi yüzde 1,03 ve Nasdaq endeksi yüzde 0,60 bedel kaybetti. Dolar endeksi dün 114,5’le Mayıs 2002’den bu yana en yüksek seviyeyi görmesinin akabinde bugün 113,7’de dengelendi. ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi ise dün Nisan 2010’dan bu yana gördüğü en yüksek düzey olan yüzde 3,93’ten geri çekilerek yüzde 3,88’e indi.
Avrupa tarafında, İngiliz hükümetinin toplam 45 milyar sterlini bulacak vergi indirimi uygulamasını devreye alacağının duyurulmasının akabinde dün sterlin/dolar paritesi 1,0348 ile tüm vakitlerin en düşük düzeyine geriledi. Vergi indirimi uygulamasının enflasyonist baskıları artıracağı beklentileriyle para piyasalarında İngiltere Merkez Bankası’nın (BoE) acil toplanacağı ve faizleri kasıma kadar 200 baz puan artıracağı fiyatlanmaya başladı.
Bu gelişmeler karşısında BoE’den açıklama gelirken, Banka’nın bir sonraki planlanmış toplantısında hükümetin açıklamalarının talep ve enflasyon üzerindeki tesiri ve sterlindeki düşüşün tam bir değerlendirmesini yapacağı ve buna nazaran hareket edeceği bildirildi. Açıklamada, “Para Siyaseti Heyeti, vazifesine uygun olarak orta vadede enflasyonu sürdürülebilir bir formda yüzde 2 maksadına döndürmek için gereken halde faiz oranlarını değiştirmekte tereddüt etmeyecektir.” tabiri kullanıldı.
Öte yandan dün açıklamalarda bulunan Avrupa Merkez Bankası (ECB) Lideri Christine Lagarde, enflasyon görünümüne ait risklerin güç tedarikinde kesintiler olma ihtimali nedeniyle üst istikametli olduğunu belirterek, gelecekteki siyaset kararlarının datalara bağlı olacağını bildirdi.
Bu gelişmelerle dün Avrupa borsalarında karışık bir seyir izlenirken, Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 0,46 ve Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,24 bedel kaybetti, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,03 ve İtalya’da FTSE MIB 30 yüzde 0,67 yükseldi.
Asya tarafında Japonya, daha evvel planlanmamış bir tahvil alım programı açıklarken, Çin’de sanayi karları yüzde 2,1 düşüş kaydetti. Dolar karşısında 24 yılın en düşük düzeylerinde hareket etmeye devam eden Japon yenine ait yetkililerin açıklamaları da devam ederken, Japonya Merkez Bankası Lideri Haruhiko Kuroda, kurdaki müdahalelerin para siyasetleriyle uyumlu olduğunu söyledi.
Öte yandan Çin Merkez Bankası piyasaların nakit gereksinimlerini karşılamak için kısa vadeli likidite dayanağına devam etti.
Bu gelişmelerle Asya genelinde de yeni günün karışık başlaması dikkati çekerken, kapanışa yakın Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,9 ve Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,5 yükseldi, Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 0,8 ve Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 0,7 geriledi.
Yurt içinde, dün global çapta azalan risk iştahının tesiriyle satıcılı bir seyir izlenen Borsa İstanbul’da, BIST 100 endeksi günü yüzde 0,65 bedel kaybıyla 3.260,15 puandan tamamladı. Dolar/TL ise dün 18,4808 ile tarihi doruğunu görmesinin akabinde bugün bankalararası piyasanın açılışında 18,4680’den süreç görüyor.
Analistler, dolar endeksindeki güçlenme ve tahvil piyasasından çıkışların, şirket karlılıkları ve büyüme beklentilerini olumsuz etkilediğini belirterek, döviz ve tahvil piyasalarının seyrinin yakından izlenmeye devam edileceğini söyledi.
Bugün ABD Merkez Bankası (Fed), ECB ve BoE yetkililerinden gelecek açıklamaların piyasaların odağında bulunduğunu aktaran analistler, bilgi gündeminde ise ABD’de açıklanacak güçlü mal siparişleri, Richmond Fed imalat endeksi ve yeni konut satışlarının öne çıktığını bildirdi.
Analistler, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 3.200 ve 3.140 düzeylerinin dayanak, 3.370 puanın direnç pozisyonunda bulunduğunu kaydetti.