Dünya genelinde enflasyonist baskıların süreceğine işaret eden gelişmeler mevcudiyetini korurken, merkez bankalarının agresif adımlarının resesyon riskini artırdığına dair telaşlar de giderek güçleniyor.
Haftanın birinci yarısında Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı’nın (UNCTAD) yayımladığı raporda ve Memleketler arası Para Fonu (IMF) Lideri Kristalina Georgieva‘nın konuşmasında gelişmiş ülke merkez bankalarının ultra şahin tavırlarının global iktisada ziyan verebileceği ve ihtiyatlı olunmasına yönelik telkinler risk algısını hudutlu da olsa yumuşattı.
Buna rağmen hafta boyunca açıklanan makroekonomik datalarda ABD başta olmak üzere ekonomik aktivitenin güçlü kaldığına yönelik işaretler hisse piyasalarındaki satış baskısının artmasına sebep oldu.
Cuma günü ABD’de açıklanan bilgilere nazaran tarım dışı istihdam eylülde 263 bin artarak beklentileri geride bırakırken, işsizlik oranı yüzde 3,5’le Şubat 2020’den bu yana en düşük düzeye geriledi.
Fed İdare Konseyi Üyesi Philip Jefferson, enflasyonun karşı karşıya kaldıkları en önemli sorun olduğunu, ilerleme belirtilerine karşın enflasyonla çabanın vakit alacağını söyledi.
San Francisco Fed Lideri Mary Daly de Fed’in yüksek enflasyonu düşürmek için gerekli araç ve bilgiye sahip olduğunu, bunları kullanacağını vurgulayarak, “Enflasyonu düşürmek için faiz artışının sürmesi gerek.”dedi.
Minneapolis Fed Lideri Neel Kashkari, enflasyonu düşürmek için daha yapacak çok işleri oluğunu belirterek, “Enflasyonun tepe yaptığına dair neredeyse hiçbir delil yok. Bu yüzden Fed faiz artırımlarını durdurmaktan epey uzakta” sözlerini kullandı.
Chicago Fed Lideri Charles Evans da Fed’in siyaset faizinin 2023 baharına kadar muhtemelen yüzde 4,5-4,75 aralığına yükseleceğini söyledi.
Söz konusu gelişmelerin akabinde para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed’in kasımda 75 baz puan faiz artışına gideceği ihtimali yüzde 81’e yükselirken, aralıktaki toplantıda ise bankanın yüzde 63 ihtimalle 50 baz puan faiz artıracağı varsayım ediliyor.
Petrol ve altında yükseliş eğilimi
Hafta içinde ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 3,56’ya kadar gerilese de, Fed’in gelecek ay da 75 baz puan faiz artıracağına yönelik beklentilerin güçlenmesiyle haftayı 7 baz puan artışla yüzde 3,89’dan tamamlarken, bu düzey Mart 2010’dan bu yana en yüksek haftalık kapanışa işaret etti. Tahvil faizleri böylelikle üst üste dokuzuncu haftada da yükseliş kaydetti.
Öte yandan Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı kimi üretici ülkelerden oluşan OPEC+ kümesinin, günlük petrol üretimini kasım ayından itibaren 2 milyon varil azaltma kararı alması da risk iştahındaki düşüşü destekledi. Kararın akabinde, ABD Lideri Joe Biden gelecek ay stratejik petrol rezervinden 10 milyon varil petrolü daha piyasaya salma talimatı verdi.
Brent petrolün varil fiyatı kelam konusu gelişmelerin akabinde haftayı yüzde 14,7 artışla 97,8 dolardan tamamlarken, beş haftalık düşüş eğilimini de sonlandırdı. Kelam konusu yükseliş Şubat 2022’den bu yana en güçlü haftalık yükselişe işaret etti.
Analistler, global petrol arzında bu düzeyde yaşanacak bir düşüşün piyasayı kıymetli ölçüde daraltacağını belirterek, bu durumun petrol fiyatlarında yaratabileceği üst taraflı baskının, Çin’de salgınının denetim altına alınması ve talebin toparlanmasıyla daha da belirginleşebileceğini söyledi.
Altının ons fiyatı ise yükseliş eğilimini üst üste ikinci haftaya taşıyarak haftalık bazda yüzde 2,06 artışla 1.695 dolara çıktı.
ABD’de gözler enflasyon datalarına çevrildi
ABD’de hisse piyasaları hafta başındaki yararlarının kıymetli kısmını geri verse de üç haftalık düşüş eğilimini sonlandırırken, yatırımcılar gelecek hafta perşembe günü açıklanacak Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) dataları başta olmak üzere ağır data gündemine odaklandı.
Ülkede iş gücü piyasası güçlü kalmaya devam ederken, enflasyon bilgilerinin piyasalarda oynaklığı artırabileceği tabir ediliyor.
Son üç toplantıda 75 baz puan faiz artışına giden Fed’in, enflasyonda kıymetli bir gerileme gözlenmemesi halinde kasımda da birebir büyüklükte bir adım atmasına kesin gözüyle bakılıyor.
Öte yandan, ABD’nin kimi yarı iletken çip modüllerinin Çin’e ihracatını engelleyen adımları piyasalarda risk algısını artırırken, gelecek hafta mevzuya ait gelişmelerin varlık fiyatlarında oynaklığı artırabileceği öngörülüyor.
Bu hafta ABD’de açıklanan datalara nazaran, Tedarik İdare Enstitüsü (ISM) imalat dışı endeksinin eylülde 56,7 ile beklentilerin üzerinde gelirken, JOLTS açık iş sayısı ağustosta 10 milyon 53 binle Haziran 2021’den bu yana en düşük düzeye geriledi.
Ülkede, ISM imalat endeksi 50,9 ile Mayıs 2020’den bu yana en düşük düzeyine gerilerken, özel bölüm istihdamı eylülde 208 bin artarak öngörüleri geride bıraktı.
Bu gelişmelerle New York borsasında S&P 500 endeksi haftalık yüzde 1,51, Nasdaq endeksi yüzde 0,73 ve Dow Jones endeksi yüzde 1,99 yükseldi.
10 Ekim ile başlayan haftanın bilgi takviminde ayrıyeten, çarşamba Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ve Fed’in toplantı tutanakları, perşembe haftalık işsizlik müracaatları ve cuma perakende satışlar ile Michigan Üniversitesi tüketici itimat endeksi bilgileri takip edilecek.
Avrupa’da gözler Lagarde’ın açıklamalarında
Avrupa borsaları güç tedarik sorunları, enflasyon baskıları ve şahinleşen Avrupa Merkez Bankası’na (ECB) rağmen bu hafta global hisse piyasalarına paralel alış yüklü bir seyir izlerken, gelecek hafta gözler ECB Lideri Christine Lagarde’ın çarşamba günkü konuşması ile perşembe Almanya’da açıklanacak enflasyon bilgilerine çevrildi.
ECB’nin son toplantı tutanakları, bankanın agresif faiz artırımlarına devam edeceğini ortaya koydu. Enflasyonun çok yüksek olduğu ve uzun vadede gayenin üzerinde kalmaya devam edeceği belirtilen tutanaklarda, faiz oranlarının yıl sonunda yüzde 2’ye yükseleceği sinyali verildi.
Avrupa’da güç krizi ve bu kapsamda alınan önlemler de yakından takip edilirken, İngiltere’de bu kış güç ithalatının azalması sebebiyle günde üç saatlik elektrik kesintisi yaşanabileceği uyarısı geldi.
Öte yandan, İngiltere Maliye Bakanı Kwasi Kwarteng, ülke merkez bankası siyasetleriyle zıt düşen yüzde 45’lik en yüksek gelir vergisi dilimini kaldırma planından vazgeçtiklerini duyurdu.
Bölgede açıklanan datalara nazaran, Avro Bölgesi’nde ÜFE ağustosta yıllık yüzde 43,3’le rekor düzeyde yükseldi. Almanya ve İngiltere’de beklentilerin altında kalan eylül ayı imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), Avro Bölgesi’nde de 48,4’e gerileyerek bölümde daralmanın sürdüğüne işaret etti.
Bu hafta İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 1,41, Almanya’da DAX endeksi yüzde 1,31, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 1,82 ve İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 1,23 yükseldi.
Gelecek hafta salı İngiltere’de işsizlik, çarşamba Avro Bölgesi ve İngiltere’de sanayi üretimi ile cuma Avro Bölgesi’nde dış ticaret istikrarı dataları takip edilecek.
Asya’da 3 hafta ortadan sonra yükseliş eğilimi öne çıktı
Asya tarafında hisse piyasaları bu hafta alış yüklü bir seyir izlerken, Çin’de piyasalar hafta boyunca tatil nedeniyle kapalı kaldı. Gelecek hafta ise gözler gözler Çin’de cuma açıklanacak TÜFE ve ÜFE bilgilerine çevrildi.
Hafta içinde açıklanan bilgilere nazaran, Japonya’da enflasyon eylülde yıllık yüzde 2,8 ile beklentilere paralel gerçekleşti. Ülkede imalat sanayi PMI eylülde 0,2 puanlık düşüşle 50,8’e gerilese de genişleme bölgesinde kalmaya devam ederken, büyük imalatçıların inancını yansıtan Tankan endeksi de 3. çeyrekte 8’e gerileyerek beklentilerin altında kaldı.
Avustralya Merkez Bankası ise siyaset faizini 25 baz puan artırarak yüzde 2,6’ya yükseltirken, gelecek toplantılarda da şahin duruşunu koruyacağı iletisini verdi.
Dolar/yen paritesi, haftayı yüzde 0,4 artışla son 24 yılın tepesine yakın bir düzey olan 145,3’ten tamamladı.
Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 4,55, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 3,58 ve Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 3 yükseldi.
10 Ekim ile başlayan haftanın data takviminde Japonya’da salı dış ticaret istikrarı dataları takip edilecek. Japonya’da pazartesi günü piyasalar tatil nedeniyle kapalı olacak.