Son vakitlerde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ve Bankalar Birliği ile yakın temas fırsatı bulan sanayicilerin en çok şikayet ettiği bahislerden birisi olan “kredi faizlerinde üst hudut olmaması” meselesinin yakında çözüleceği söyleniyor. Kulislerde dolaşan söylentilere nazaran, bilhassa Gaziantep’te faaliyet gösterenler olmak üzere endüstriciler bu hususun tahlile kavuşacağını son günlerde sık sık lisana getirmeye başladı. Sanayicilerin TCMB ve Bankalar Birliği yetkilileri ile görüşmelerinde bu bahisteki rahatsızlıklarını lisana getirdikleri de söylenenler ortasında. Kur muhafazalı mevduatta (KKM) yıllık faizin yüzde 17’yle sınırlanmasını örnek gösteren sanayicilerin reaksiyonlarını kendi ortalarında da “Madem mevduatta azami faizi yüzde 17 yapmayı biliyorsunuz, bunu kredi faizinde neden uygulamıyorsunuz?” formunda lisana getirdiği belirtiliyor. Bunun üzerine TCMB ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) da bunun üzerine düzenleme yapmak için çalışma başlattığı, argümanlar ortasında.
‘Piyasa yapan bankaların ortalaması alınmalı’
Ekonomist ve bankacılık uzmanı Erol Taşdelen, kamu bankalarının da içinde bulunduğu piyasa yapan bankaların ortalama faizinin üzerinde olmayacak halinde düzenleme yapılması halinde gerçek piyasanın olumlu karşılayacağını belirterek, “Böylece bankaların keyfi kredi faiz uygulamalarının da önü kesilir. Örneğin, Ziraat, Halkbank ve Vakıfbank birebir vakitte piyasa yapan banka olduğu için kredi faizleri otomatikman düşer. Öbür bankalar da itiraz edemez” dedi.
Ekonomi idaresinin mevduat faizlerini sabitlerken kredi faiz oranlarında rastgele bir fren sistemi kurmadığına dikkat çeken Taşdelen, “Ağustos başında ticari krediler kamu dışı bankalarda yüzde 50’lere dayanmış durumda. Bir taraftan mevduat faizlerini bastırırken başka taraftan kredilerin özgür bırakılması ister istemez banka net faiz gelirlerini de yüzde 204 artırdı. Bunda geçen yıl birebir periyotta 21 milyar TL olan kambiyo ziyanının 53 milyar TL kârlılığa dönmesinin tesirinin büyük olduğu görülüyor” diye konuştu.
‘Bankaların kârını KKM patlattı’
Bankacılık bölümünün bu yılın birinci yarısında 270.4 milyar TL’lik faiz gelirinin geçen yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 99.1 artarak 538.4 milyar TL’ye çıktığını hatırlatan Taşdelen, şunları söyledi:
“Başka bir sözle bankaların faiz geliri ikiye katlamış durumda. Buna karşılık faiz sarfiyatları 176.7 milyar TL’den yüzde 43.4 artarak 253.5 milyar TL’ye yükseldi. Münasebetiyle faiz sarfiyatları gelirlere nazaran daha az artınca net faiz sarfiyatları de hali ile olağandışı artış oldu. 2021’in birinci yarısında 93.7 milyar TL olan net faiz gelirleri yüzde 204 artarak 284.9 milyar TL düzeyine yükselmiş durumda. Bunda hiç kuşkusuz kur muhafazalı mevduat (KKM) hesaplarında en fazla faiz oranı olarak yüzde 17’nin sabitlenmesinin katkısı büyük oldu. Çünkü faiz masraflarının ana kalemi olan vadeli mevduatların üçte birinin KKM olduğu düşünüldüğünde bankalar için önemli avantaj sağlanmış durumda KKM’lerin hacmi 1.2 trilyonu geçmiş durumda. KKM faiz oranları yüzde 17’lerde sabitlenmese bugün mevduat faiz oranları en âlâ kestirimle yüzde 27’lerde hatta daha üstünde olacaktı ki, bu da bankalara bu kısım mevduat için yüzde 10 ek faiz yükü getirecek. Bu da aylık 9 milyar TL faiz sarfiyatı manasına gelmektedir. Diğer bir söz ile bugünkü KKM sayıları ile bankalara ek 9 milyar TL dolaylı kaynak aktarılmaktadır ki bu para da Hazine ve TCMB’den çıkmaktadır.”