Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Tıp Fakültesi Dr. Öğretim Üyesi Samiye Sıkıntım Bilginer, imtihan sonrası olumsuz kanıların beraberinde mutsuzluk, hayal kırıklığı, tasa, suçluluk ve karamsarlık üzere olumsuz hisleri getirmesinin olağan olduğunu belirtti.
Farabi Hastanesi Çocuk Ergen Ruh Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Bilginer, yaptığı yazılı açıklamada, ağır ve yorucu bir eğitim öğretim periyodunun sonunda lise ve üniversite giriş imtihanlarına katılan tüm gençlere “geçmiş olsun” dileğinde bulundu.
Sınavın artık geçmişte kaldığını anımsatan Bilginer, bu sebeple herkese şimdiki vaktin keyfini çıkarabilecekleri keyifli tatiller diledi.
Bilginer, kimi gençlerin imtihan sürecini zihinsel olarak tamamlayamamış olabileceğine dikkati çekerek, şu değerlendirmede bulundu:
“Bu gençler, geçmiş ve gelecek sarmalında sıkışıp kalabilmektedir. Zihinlerinde daima daha çok çalışmalıydım, süremi daha âlâ kullanmalıydım, evvel matematikten başlamalıydım ya da annem, babam benim için o kadar uğraştı, hepsi boşa gitti üzere geçmişe dönük olumsuz yargılayıcı niyetlerin yanında, istediğim sonucu alamayacağım, bütün arkadaşlarım düzgün yerlere yerleşecek, istediğim okula gidemeyeceğim ve eğitim hayatım bitecek üzere geleceğe dönük olumsuz niyetler dönüp durur. Hatta birtakım gençler daha da ileri gidip başarıyı hak etmiyorsun, hiçbir vakit başarılı olamayacaksın üzere son derece genelleyici olumsuz niyetler içinde kaybolup sarfiyat. Kanılarımız hislerimizi, hislerimiz ise davranışlarımızı harekete geçiren temel yapı taşlarıdır. İmtihan sonrası bu cins olumsuz fikirlerin beraberinde mutsuzluk, hayal kırıklığı, telaş, suçluluk ve karamsarlık üzere olumsuz hisleri getirmesi olağandır.”
Bu tıp hislerin da başkaları üzere vakitle kişiyi terk ettiğine belirten Bilginer, şöyle devam etti:
“Eğer olumsuz hislerimizi gözlemleyen bir bakış açısına sahip olursak, onlar ile ortamıza bir uzaklık koyabiliriz. Aksi halde olumsuz hislere kapılmak, vücudun denetimini de ele geçirecektir. Örneğin imtihan sonrasında odadan çıkmama, yakın arkadaşlar ile görüşmeme, aile yemeklerine katılmama, az konuşma ya da ağlama atakları üzere davranışlar tetiklenebilmektedir. Meğer mutsuzluk ya da hayal kırıklığı yalnızca bu ana ilişkin bir tecrübedir. Ona teslim olmak yahut istediğiniz cevabı oluşturmak ise sizin tercihinizdir.”
Gençlere anda kalabilmeyi öğretmek önemli
Bilginer, her gencin olumsuz yaşantılara verdiği duygusal karşılıkların kendi dayanıklılığı ve toplumsal dayanak düzeneklerine nazaran değişkenlik gösterdiğinin altını çizerek, gençleri ruhsal açıdan sağlam kılmanın yollarından birinin ise anda kalabilmeyi onlara öğretmek olduğunu aktardı.
Anda kalmanın hem bedenen hem de zihnen şu anda olabilmeyi temsil ettiğini vurgulayan Bilginer, kişi için pahalı olan anların akabinde bir mühlet zihnin o anda kalması ya da zihinsel sahnesinde tekrar tekrar o anın oynatılmasının olağan olduğunu fakat bu zihinsel meşguliyetin yaşantıyı tümüyle ele geçirmeye başlamasının işlerin yolunda gitmediğini gösterdiğini belirtti.
Bilginer, geçmiş ya da geleceğe ilişkin zorlayıcı fikirlerle dolu bir zihnin tıpkı sis basmış bir yol üzere olduğuna işaret ederek, “Bu tıp fikir sislenmesi halinde yapmamız gereken, zihinsel frenimizi devreye sokmaktır. Zihnimizin frenine basıp vücudumuzu sakinleştirebilmek ve şimdiki anda kalabilmek için en güzel yardımcımız nefesimizdir. Nefes, vücut ile zihni birbirine bağlayan bir düzenek fonksiyonu görür.” sözlerini kullandı.
Derin bir nefes alarak sağlanan yavaşlamanın, şimdiki vakitte olanları ve hayatı manalı kılan şeyleri daha net gözlemleme ve bu doğrultuda harekete geçmeye müsaade verdiğini anlatan Bilginer, şunları kaydetti:
“Örneğin, imtihan sonrasında şimdiye odaklanabilmek, imtihanı tamamlayacak kadar yiğit davrandım, çalıştığım her şeyi düzgünce öğrenmişim, şimdiye kadar öğrendiklerim benimdir, yeni bilgiler öğrenmek için vaktim var ya da odadan çıkmadığım için herkes üzgün, beni keyifli etmeye çalışıyorlar üzere fikirler doğurabilir. Sonuç olarak niyet sislenmesi sırasında bu fikirlerden kaçmaya ya da onlara direnmeye çalışmak yalnızca vakit kaybına yol açacaktır. Bu niyetlere uzaktan bakabilmeyi başarmak ise bakış açısını değiştirecektir.”
“Ruhsal yardım lakin gönüllülükle olabilir”
Bilginer, acı veren his ve kanılarla çaba etmek yerine onlara bir adım geriden bakmaya çalışmak gerektiğini lisana getirerek, şu tekliflerde bulundu:
“Nefesine odaklan, artık derin bir nefes al ve bu sırada 4’e kadar say, artık nefesinle kal ve 7’ye kadar say, artık de nefesinin yavaşça ciğerlerinden dışarıya akıp gitmesine müsaade ver, bu sırada ise 8’e kadar say. Bu alıştırma, acı veren niyetlerden kaçma ya da bir dikkat dağıtma alıştırması değildir. Yalnızca daha evvel hiç düşünmeden yapılan nefes alışverişinin farkındalıkla yapılması yoluyla vücudu dizginlemeye ve bireyi sakince şu anı gözlemlemeye çekmeye yardımcı bir alıştırmadır. Şayet davranışlarınızın denetiminin fikirlerinize ve hislerinizi teslim olduğunu düşünüyorsanız profesyonel bir yardıma gereksiniminiz olabilir.”
Ruhsal yardımın lakin gönüllülükle olabileceğini vurgulayan Bilginer, ebeveynlere çocuklarını, imtihan sonrasında olumsuz hislerle baş etmekte zahmet çektiğini düşünmeleri durumunda, profesyonel takviye alması konusunda gönüllendirmelerini tavsiye etti.