Merkez Bankası datalarına nazaran, banka ve kredi kartı harcamaları dört haftalık ortalamada 100 milyar 85 milyon 182 bin liraya yükseldi. Yıllık artış ise yüzde 150’yi aştı.
YILLIK ARTIŞ YÜZDE 150’Yİ AŞTI
Ekonomim’de yer alan habere nazaran, tüketiciler kredi kartı harcamalarına sürat verdi. Merkez Bankası bilgileri dört haftalık ortalamada kartlı harcamaların 100 milyar lirayı aştığını gösterirken BDDK bilgileri ferdi kredi kartı harcama stok büyüklüğünün tüketici kredilerindeki hissesinin yüzde 30’a dayandığını ortaya koydu.
Türkiye’de son devirde tüketici kredilerinde yaşanan süratli artışın yanı sıra banka ve kredi kartı harcamaları da rekor kırdı. Merkez Bankası bilgilerine nazaran, banka ve kredi kartı harcamaları dört haftalık ortalamada 100 milyar 85 milyon 182 bin liraya yükseldi. Yıllık artış ise yüzde 150’yi aştı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu bilgilerine nazaran de kişisel kredi kart borcu stoku 20 Ocak haftasında 460.6 milyar lira ile geçen yılın tıpkı haftasına nazaran yüzde 123,78 artış gösterdi. Uzmanlar Merkez Bankası’nın siyaset faizi indirimleriyle kredi kartlarına getirilen faiz hududunun tüketiciler için borçlanmayı cazip hale soktuğunu lisana getirerek rastgele bir faiz siyaseti değişiminde ise hanehalkı borçluluğunun ve bunun iç talebe tesirinin ağır olacağına dikkat çekti.
KREDİ KARTI HARCAMALARI ARTTI
Merkez Bankası’nın Ağustos 2022’de başladığı siyaset faizi indirimleri sonrasında bankaların kredi kartı süreçlerinde uygulayabilecekleri azami faiz oranları da düşüş geçti. Siyaset faizi indirimleri öncesi yüzde 1,80 olan kredi kartı süreçlerinde uygulanacak azami akdi faiz oranı, eylülde yüzde 1,73’e, ekimde yüzde 1,63’e, kasımda yüzde 1,5’ye ve aralıkta ise yüzde 1,36’ya geriledi. Kredi kartı süreçlerinde gecikme faiz oranı da ağustostaki yüzde 1,74 oranından eylülde yüzde 1,68’e, ekimde yüzde 1,60’a, kasımda yüzde 1,5’ye, aralıkta ise yüzde 1,39’a indi. Kredi kartı faizi şu an yüzde 1,36, gecikme faizi oranı da yüzde 1,39 düzeyinde. Buna karşılık muhtaçlık kredisi faizleri ise yüzde 30 düzeylerindeki yüksek seyrine devam ediyor.
Merkez Bankası datalarına nazaran, banka ve kredi kartı harcamaları son haftalarda süratli bir yükseliş eğilimine girdi. Yeni yılın tesiriyle de 30 Aralık 2022 haftasında 116.1 milyar lira ile rekor kıran haftalık kartlı harcamalar dört haftalık ortalamaya nazaran bakıldığında ise 20 Ocak haftası itibariyle 100.1 milyar liraya geldi. Geçen yılın birebir periyodunda dört haftalık ortalamaya nazaran kartlı harcama ölçüsü yalnızca 39.6 milyar lira düzeyindeydi. Merkez Bankası kartlı harcama dataları hem ferdi hem de ticari kartlardaki harcamaları içeriyor.
TOPLAM KREDİLER İÇİNDE FERDÎ KREDİ KARTLARININ HİSSESİ YÜKSELDİ
BDDK dataları ise kişisel kredi kartı harcamalarını ortaya koyuyor. Datalara nazaran 20 Ocak haftasında ferdî kredi kartı harcamaları stok düzeyi 460.6 milyar liraya yükseldi ve bu geçen yılın tıpkı haftasına nazaran yüzde 123,78 artışa işaret ediyor. Ferdi kredi kartı harcamaları stok ölçüsündeki geçen yıla nazaran artış da Ağustos 2022 başından bu yana sürat kazanmış durumda. Aralık 2022’ye gelindiğinde ise ferdî kredi kartı harcamaları stok ölçüsünde yıllık artış yüzde 100’ü aştı. Bu artış birebir vakitte kişisel kredi kartı harcamalarının hem tüketici kredileri içinde hem de toplam krediler içindeki hissesini da süratle yükseltti. Geçen yıl 21 Ocak 2022 haftasında ferdî kredi kartı harcamalarının toplam tüketici kredileri içindeki hissesi yüzde 21 düzeyinde bulunuyordu. Bu yıl 20 Ocak haftasına gelindiğinde bu hay yüzde 29,41’e yükseldi ve bir yılda neredeyse 9 puanlık artış yaşandı. Yani hissedeki artış yüzde 40 düzeyinde oldu.
Toplam krediler içinde ferdî kredi kartlarının hissesi da yükseldi. Geçen yıl 21 Ocak haftasında kişisel kredi kartı stokunun toplam kredi stoku içindeki hissesi yüzde 4,17 düzeyinde bulunuyordu. Bu yıl 20 Ocak haftasında ise bu hisse yüzde 5,97 ile yüzde 6’ya ulaştı. Yani toplam krediler içindeki hissesinde yüzde 43,2’lik artış oldu.
‘GELİR ARTIŞI BEKLENTİSİ İLE NAKİT DIŞI TALEP GÜÇLENİYOR’
Piri Reis Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu, öncelikle iç talepte canlanma manasına da gelen bu gelişmenin beklentilere paralel olduğunu düşündüğünü lisana getirdi. Aslanoğlu, şunları söyledi: “Zamlı maaşlar yüklü olarak şubat başında ödeneceği için gelir artışı beklentisi ile nakit dışı talebin güçlendiğini görüyoruz. Başka kıymetli bir neden; kümülatif olarak enflasyonun artmaya devam etmesi, kredi kartı harcamaları ve tüketici kredileri üzere nominal büyüklükleri arttırıyor. Enflasyon beklentileri ile öne alınan bir talep de kelam konusu. Bu gelişmeler, baz tesiri dışında talep enflasyonu riskini arttırıyor. Bir öteki risk de iç talebin daha çok ithalatı desteklemesi ve dış açığın artmasıdır.”
‘HANEHALKI ÇOK AŞIRI BORÇLU HALE GELEBİLİR’
Bankacılık uzmanları, tüketicilerin kredi kartı faizindeki üst limitin geldiği noktayı ve bu düzeylerden borçlanmayı optimal değerlendirdiklerini lisana getirerek minimum fiyat artırımı sonrası yükselen kredi kartı limitleriyle birlikte bu taraftan harcama yapmanın epeyce avantajlı duruma geldiğini belirtti. Kredi kartını kullanmanın daha kolay olduğunu ve tüketicilerin artık kredi kartlarını kredili alışveriş biçiminde kullanmaya başladıklarını söyleyen bankacılık uzmanı, düşük faiz ve yüksek enflasyon beklentisinde taksitli alışveriş imkanının tüketicileri cezbettiğini lisana getirdi. Bankacılık uzmanı enflasyondan korunmak için tüketicilerin gereksinimlerini öne çektiğini kaydederek şu an hanehalkı borçluluk düzeyleri çok yüksek olmasa da bu süratle borçlanma devam ettiğinde hanehalkının çok borçlu hale geleceğine dikkat çekti. Uzmanlar, kredi kartı harcamalarının yanı sıra yüksek faiz oranına karşın tüketici kredilerinin de süratli arttığına işaret ederek bunun iç talebi ve buna paralel büyümeyi de artıracak bir faktör olduğunu vurguladı. Lakin uzman, faiz siyasetinde olağanlaşma olduğu ve faizlerin yükselmesi halinde hanehalkının bu yeni durumu yüksek borçlu olarak karşılayacağına dikkat çekerek yüksek borçlu tüketicinin faizden daha fazla etkileneceğini ve iç talebe tesirinin de büyük olacağını lisana getirdi. Uzman, kredi kartı harcamalarında artış bu süratle giderse çok önemli düzeylere ulaşabileceği ihtarını da yaptı.