Avustralya‘da İngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth’in vefatının akabinde monarşi tartışmaları canlandı.
Avustralyalı gazeteci Narelda Jacobs’un, Kraliçe Elizabeth‘in vefatının akabinde First Nations yerlilerini sömürgeleştirdiği için monarşiyi özür dilemeye çağırması toplumsal medyada tartışmalara yol açtı.
Jacobs’un talebi birtakım Avustralyalıların dayanağını alırken Aborjin halkına 200 yıldan fazla bir mühlet evvel cetlerinin hareketleri için bir özür borçlu olmadıklarını düşünen kimi İngilizlerden reaksiyon aldı.
Sosyal medyada alevlenen tartışmalarda bazıları sömürgecilikten şikayet etmenin “zaman kaybı” olduğunu, zira sorunun artık çağdaş toplumla ilgili olmadığını savunurken bazıları de Jacobs’ı bakış açısını paylaştığı için tebrik etti.
İngiliz monarşisini “sömürgeleşmenin sembolü” olarak nitelendiren Jacobs, Kraliçe Elizabeth‘in vefatının yasını tutmayı reddettiği için eleştirilmemesi gerektiğini söyledi.
Jacobs, Avustralya‘nın bölgeye First Nations yerlilerinin isteği olmadan yerleştiğini tabir ederek, kraliyet ailesinin “bunu telafi etmek için ne yaptığı” sorusunu gündeme getirdi.
“Dünya Kraliçe’nin mevti üzerine sıkıntı içinde birleşirken, sömürgeleştirilmiş beşerler da travmaları için birleşti.” tabirlerini kullanan Jacobs, Kraliçe’nin tahttaki 70 yıl boyunca sömürgeciliğin tesirlerinin kraliyet ailesi tarafından daha fazla tanınmasını görmek istediğini belirtti.
Gazeteciyi eleştirenler, “Başka insanların topraklarını işgal etmek ve ele geçirmek insanlık tarihinin bir gerçeğidir.”, “Kimsenin bir özür borcu yok; dünya ilerledi.”, “Sömürgecilik bugün Aborjin halkının karşı karşıya olduğu birinci 1000 husus ortasında olmazdı. Narelda üzere burjuva aktivistler, dikkatleri ve kaynakları hakikaten çözülmesi gereken meselelerden uzaklaştırmaktan diğer bir şey yapmıyorlar.” üzere yorumlar yaptı.
Monarşiyi karanlık bir sömürge geçmişinin sembolü olarak görüyorlar
Monarşi tarafından yönetilen kimi genç Avustralyalılar ise monarşiyi “karanlık bir sömürge geçmişinin sembolü” olarak gördüklerini tabir etti.
Guardian’ın haberine nazaran, Melbourne’de yaşayan Mısır kökenli 25 yaşındaki Julie Youssef, “Kraliçe’nin temsil ettiği her şey, güzel bir yaşlı bayan olarak sahip olduğu ferdî niteliklerden bağımsız olarak, dünyanın dört bir yanındaki insanların birçoklarına bir biçimde dokunan şiddet ve sömürgeciliğin mirasıdır.” değerlendirmesinde bulundu.
Kraliçe Elizabeth
New York’ta yaşayan 30 yaşındaki Alistair Kitchen da “Eskiden monarşi sıkıntısını umursamıyordum, lakin yaşlandıkça, bir aileyi herkesten üstün tutan rastgele bir toplumda birtakım şeylerin çok ancak çok yanlış gittiğini düşünüyorum.” dedi.
Kitchen, bir hükümdara sahip olmanın tabiatı gereği eşitsiz olduğu için demokrasiyi çarpıttığını söz etti.
Avustralyalıların eşitlikçi olması gerektiğini savunan Kitchen, “Öz hürmetimiz nerede? Gelecekten beklentim, eşitlikçiliğe gerçek bir bağlılık.” diye konuştu.
Bazıları ise Kraliçe Elizabeth‘in vefatının kraliyet ailesinin sunduğu istikrarın bir hatırlatıcısı olduğunu düşündüklerini belirtti.
Yerli halklar için karmaşık bir miras bıraktı
Kraliçe Elizabeth, vefatıyla Avustralya‘daki yerli halkların durumu hakkında süregelen karmaşık bir mirası arkasında bıraktı.
Aborjin halkı başta olmak üzere ülkedeki yerli halklar birçok defa, kendi topraklarında kraliyetin kararı altına alınmalarına neden olan geçmiş ve yeni siyasetler hakkında kraliyet ailesine direkt davette bulundu.
Kraliçe Elizabeth‘in tahtta kaldığı 70 yıl hakkında, Avustralya ziyaretlerinde yetkililerin yerli halkların bulunduğu bölgeleri gizlemesi üzere sebeplerle yerli halklar ortasında birçok farklı görüş bulunuyor.
ABC News’in haberine nazaran, yerli halklara mensup 87 yaşındaki Fay Carter, Elizabeth’in 1954’teki birinci ziyaretinde kraliçenin alayının, Aborijin halkının derme çatma kulübelerde yaşadığı “The Flats” tarafından geçtiğini lakin yol düzenlemesinin orada yaşayan insanları göremeyeceği biçimde yapıldığını belirterek, şunları kaydetti:
“Bize bu tıp şeylerin yapıldığının şuurundayız. Lakin yaşlandıkça ve aslında neler olduğunun farkına daha çok vardıkça bu hususta âlâ hissetmemeye başladım.”
Öte yandan, yeniden yerli halklara mensup Frank Doolan, Elizabeth’in 2000’deki ziyaretinin topluluğu üzerinde olumlu ve kalıcı bir izlenim oluşturduğunu söyledi.
Doolan, “Siyasi olarak ne hissederseniz hissedin, hepimiz harika ve şık bir bayana şahit olduğumuz konusunda hemfikir olmalıyız.” dedi.
Sandy O’Sullivan ise birtakım yerli halkların, Kraliçe Elizabeth‘in First Nations yerlilerinin hayatlarını güzelleştirmek için sorumluluk alması gerektiğini savunduğunu aktardı.
O’Sullivan, “Yönetimi altındaki yerli halkların başına gelen şeylere onun ( Kraliçe Elizabeth ) tarafından neredeyse hiç değinilmediğine dair büyük bir telaş var. Tahtta olduğu on yıllar boyunca meydana gelen bahislerde neredeyse hiçbir tesiri olmadı.” biçiminde konuştu.
On yıllarca hiçbir şey yapılmadığına şahitlik ettiklerini belirten O’Sullivan, “Bizim elimizde olmayan bir gücü vardı ve bu güçle bir şeyleri değiştirmek ismine uzun bir yol katedebilirdi.” açıklamasında bulundu.
Yerli aktivistler, uzun vakittir monarşinin yerli halkların sömürgeleştirilmesindeki rolünü eleştiriyor.
Avustralya’da Kral 3. Charles’a biat töreni
Avustralya, 11 Eylül’de İngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth’in hayatını kaybetmesinin akabinde tahta geçen Kral 3. Charles’a bağlılığını bildirmişti.
Avustralya Genel Valisi David Hurley, başşehir Canberra’da düzenlenen merasimde 3. Charles’ın hükümdarlığını kabul ettiklerini ve biat ettiklerini açıklamıştı.
Başbakan Anthony Albanese ise 2. Elizabeth’in anısına 22 Eylül’ün yas günü ve resmi tatil ilan edileceğini duyurmuştu.
Ülkede cumhuriyet tartışmaları patlak verdi
Elizabeth’in vefatı sonrası, Avustralya’da monarşiden ayrılıp cumhuriyet olma tartışmaları gündeme geldi.
Başbakan Albanese, Elizabeth’in vefatının akabinde ülke parlamentosunun 15 gün boyunca toplanmasını engelleyen bir protokolü savundu.
Albanese, milletvekillerinin, protokolün müsaade verdiği en erken tarih olan 23 Eylül’de Kraliçe Elizabeth için bir taziye hareketini görüşmek üzere tekrar toplanacağını söyledi.
Albanese, 11 Eylül’de, “hükümet sistemi hakkında konuşma vakti değil, Kraliçe Elizabeth’in hayatını anma zamanı” olduğunu lisana getirmişti.
Yeşiller Partisi önderi Adam Bandt, kraliçenin vefatının akabinde attığı başsağlığı tweetinde Avustralya’nın ilerlemesi ve cumhuriyete geçiş yapması gerektiğini vurguladı.
Kraliçe 2. Elizabeth’in vefatı
Kraliçe Elizabeth, Avustralya’nın 1788’de İngiltere tarafından sömürgeleştirilmesinden 138 yıl sonra doğdu.
Tahtta kaldığı 70 yıl boyunca Avustralya’yı 16 sefer ziyaret eden Kraliçe Elizabeth, 8 Eylül Perşembe günü yaz tatilini geçirdiği İskoçya’nın Aberdeenshire bölgesindeki Balmoral Kalesi’nde hayatını kaybetmişti.
İngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth, ortalarında Kanada, İngiltere, Avustralya, Yeni Zelanda ile Karayipler ve Pasifik Okyanusu’ndaki başka irili ufaklı birkaç ülke dahil olmak üzere 16 ülkenin devlet lideri pozisyonunda yer alıyordu.