Batu, Canan-Eren Genç çiftinin iki çocuğundan biri. Daha 3,5 yaşında fakat yaşadıkları yaşını bile aşan boyutta. Aslında 10 ay öncesine kadar aile için her şey yolundaydı. Ta ki küçük Batu kreşte rahatsızlanana kadar. Ailesi tüm ebeveynler üzere bu durumu olağan karşıladı. Zira kreşe başladığında bütün çocuklar hastalanırdı. Batu okula gitmeye hastalık da artıp boyut değiştirmeye devam etti. Hiç ateşlenmeyen çocuk ateşleniyor, su içip daima tuvalete çıkıyordu. Geceleri uyku atakları da başlamıştı. Ailesi Batu’yu çabucak çocuk hekimine götürdü. Şüphelendikleri bir hastalık vardı fakat oğulları çok küçüktü, o yüzden konduramıyorlardı. Tetkikler yapıldı, iddiaları doğruydu. Anne Canan Genç o günü, “Biz doktora aslında bu hastalıktan şüpheleniyoruz diye gittik. Bunun üzerine tetkikler yapıldı. O günde 29 Ekim tatiliydi. Benim eşim bir üniversite hastanesinde memur olarak çalışıyor. Oradaki hekimlere sordu, ‘Acil çocuğu buraya getirin’ dediler. Çünkü çocuğun şekeri yükselmiş. Fark etmesek, fazla yemek versek ya da yemek vermesek çocuğun komaya girme ihtimali o kadar yüksek ki. Şekerine bakmadan bunu kimse bilemez zira olağan görünüyor. Acile gittik ve orada tüm süreçler yapıldı. Sonrasında Tip 1 diyabet tanısı kondu” diyerek anlattı.
‘AİLECEK KABULLENMEK İSTEMEDİK’
Çift, bir hafta boyunca hastanede kaldı ve hastalık hakkında eğitim aldı. Artık Batu’nun şeker ölçümünü yapabiliyor, insülin tedavisini uygulayabiliyorlardı. Çocuğa neler yedirilmesi gerektiğini de öğrenmişlerdi. Bir haftanın sonunda meskenlerine döndüler. Ancak onlar için çok sıkıntı bir süreçti. Ailecek bu durumu kabullenmek istemiyorlardı. Hastalığı birinci duyduklarında alışamadılar, alıştık deseler de daima içlerinde büyük bir eksiklik oldu.
“Batu, 10 aydır diyabetli. Hem o hem de biz büyük bir etap katettik. Birçok şeyi atlattık, pek çok mevzuda bilgi sahibiyiz. Bu alandaki en büyük sorun mevzuyla ilgili uzmanların yetersizliği. Uzmanlar varsa bile onlara erişmek hiç kolay olmuyor. Tedavimize uzman bir tabiple devam ediyoruz. Onunla birlikte tedavi sürecimiz daha yeterli bir hal aldı. Çocuğu baz alarak bir tedavi uyguladı. Her diyabet farklı, her beden farklı reaksiyon veriyor.”
‘SENSÖRLE TAKİP EDİYORUZ’
Diyabetteki en büyük sorunun gece yaşanan şeker düşmesi olduğunu söyleyen Canan Genç, “Her anne gece 03.00’te kalkıp çocuğunun şekerini ölçmek zorunda. Biz bu bahiste avantajlıyız. Batu’ya sensör taktırdık. Böylelikle şekerinin çıkıp düştüğünü anlıyoruz. 20 günlük sensörün maliyeti 3 bin 600 TL. Biz de karşılarken zorlanıyoruz. Bu mevzuda devlet tarafından bir çalışma başlatıldı lakin şimdi bir sonuca bağlanmadı. Sensörümüz sayesinde parmaktan ölçüm yapmıyoruz. Lakin sensör kullanmasaydık her yemek öncesi ve sonrası parmaktan ölçüm yapacaktık. Örneğin şekeri düşmüş ya da çıkmışsa da şekerini ayarlayana kadar her 15 dakikada bir ölçüm yapmamız gerekecekti. Bu da günde en az 9-10 defa parmağının delinmesine neden olacaktı” diyerek bu mevzuda çocukların yaşadığı zorluklara dikkat çekti. Canan Genç açtığı toplumsal medya hesabından oğlu Batu ile ilgili deneyimlerini paylaşarak tavsiyelerde bulunuyor. Anne Genç, hesapta çocuk diyabetine ait bilgilerin yanı sıra oğlu için yaptığı tanımları de paylaşıyor.
“Diyabetli çocuk annesi olmak çok güç bir durum. Zira çocuğun bir anda şekeri düşüyor. ‘Anne, ben nerede yanılgı yaptım?’ diyerek kendini suçluyor. Bu mevzuda anne yalnız bırakılıyorsa durum daha da zorlaşıyor. Baba yardım ediyorsa anne avantajlı duruma geçiyor. Birinci diyabet ile karşılaştığımızda çocuğa hiçbir şey veremeyeceğimizi düşünüyorduk. Ne vereceğimizi bilmediğimiz bir periyottu. Batu’ya yemek konusunda yasaklar koyuyorduk. Bir gün koltuğun altına ekmekler sakladığını gördük ve o kadar üzüldük ki yemesine müsaade verdik. Sonrasında hem o hem de biz bu duruma ahenk sağladık.”
‘ÜST TENEFFÜS ÖYKÜSÜYLE GELİNİYOR’
Çocuklarda görülen diyabetin erişkinlerden farklı olduğunu lisana getiren Çocuk Endokrinoloji Uzmanı Prof. Dr. Atilla Büyükgebiz, “Çocuklarda görülen diyabet tipi Tip 1 diyabet denilen çeşit oluyor. Pankreasın büsbütün harap olmasıyla alaka bir diyabet yani insülin salgılanamıyor. Biz bu hastalarımıza kesinlikle insülin vermek durumundayız. Belirtileri olağan diyabet belirtileri üzere. Çok su içme, sık sık idrara çıkma, yemek yediği halde zayıflama üzere erişkinlerde görülen belirtilerle karşılaşılır. Bu durum çabuk gelişebilir. Çoklukla hastanın 15-20 gün evvel üst teneffüs yolu kıssası olabilir. Aileler uzmana, ‘15-20 gün evvel çocuğumuz nezle geçirdi ondan sonra yatak ıslatmaya ve çok idrara çıkmaya başladı’ der. Bu üzere belirtiler olduğunda biz kan şekerine bakıyoruz” açıklamalarında bulundu.
‘KORONAVİRÜS DİYABETE NEDEN OLABİLİYOR’
“Bazı virüsler Tip 1 diyabetin oluşmasına sebep olabilir” diyen Büyükgebiz, “Kızamık geçirenlerde ya da üst teneffüs yolu enfeksiyonuna sebep olabilen birtakım virüslerde de Tip 1 diyabet gelişebilir. Koronavirüs de bunlardan biri. Koronavirüs bir virüs hastalığı olduğu için hastalığı geçirenlerin kimilerinde pankreasa karşı antikor gelişip Tip 1 diyabet görülebilir” görüşünü paylaştı.
“Tip 1 diayabete teşhis koymak kolaydır. Bir kez aldığımız kan şekeri 200 miligramın üzerindeyse, idrarda şeker varsa Tip 1 teşhisini koyabiliriz. Tanısı konduğunda hasta tedavi edilmeli. Şayet tedavi edilmezse kan şekeri yükselmeye başlar. Çok yükseldiğinde de çocuk komaya girebilir. Bu çeşit hastalar şuur kaybıyla gelir. Teşhis sonrasında kesinlikle bu hastalara insülin tedavisi uygulanmalı, beslenmesi ayarlanmalı ve antrenman önerilmeli.”
‘ÇOCUK TAKVİYE ALMALI, AİLE DURUMU KABULLENMELİ’
Küçük yaşta devamlılığı olan hastalık tanısı alınmasının başta aileyi etkilediğini söyleyen Klinik Psikolog Pelin Hazer, “Bu tanıyı alan çocukların aileleri başta inkar edebiliyor. Yiyecek ve içeceklerde de birtakım kısıtlamalar yapılacak olması da aile ve çocuğu olumsuz etkiliyor. Bilhassa de çocuğun psikolojisini bozabiliyor” dedi.
“Diyabet tanısı konulan çocuklar kan şekerinin düştüğünü bazen fark edemeyebiliyorlar. Bu durumun çocukta tehlike yaratabileceğini düşünen aileler daha muhafazacı bir yapıya geçebiliyor” diyen Hazer, “Bu rahatsızlıkta insülin kullanımı gerekiyor. Çocuğun çok sevdiği bir aktivite içindeyken insülin iğnesinin yapılması depresyon sürecini de başlatabiliyor. Arkadaşlarının ‘Sen niçin daima iğne oluyorsun, sende bir hastalık mı var?’ üzere sorularına maruz kalan çocuk, kendisini toplumsal etrafında dışlanmış hissedebiliyor. Bu çocukların bir dayanak almaları, ailenin de inkardan kabul kısmına geçmesi gerekiyor. Çocuğa hastalığın ne olduğu yaşına uygun bir biçimde anlatılmalı. Bu formda çocuk hastalığı kabul eder” görüşünü paylaştı.