Kosova ile Sırbistan ortasında bir müddettir kimlik kartları ve araç plakaları hasebiyle artan gerginlik üzerine Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksander Vucic ile Kosova Başbakanı Albin Kurti, Avrupa Birliği (AB) Dış Bağlar ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ile başka ayrı ve üçlü görüşmelerde bir ortaya geldi. Kosova ile Sırbistan’ın başkanları, Brüksel’de yapılan acil nitelikli toplantıda mutabakata varamadı.
‘VUCIC KABUL ETTİ, KURTI ETMEDİ’
AA’nın aktardığına nazaran Borrell, toplantı bitiminde yaptığı açıklamada, Vucic ile Kurti’nin görüşmesinden gerginliğin düşürülmesi ismine bir tahlil çıkmadığını açıkladı. Borrell, “Bugünkü toplantının başarısızlığı, ilerleyen alanda gerginliğin artması ve olabilecek şiddet olayları her ikisinin sorumluluğudur. Biz bir teklif sunduk. Cumhurbaşkanı Vucic kabul etti, Başbakan Kurti etmedi” sözünü kullandı.
AB ülkelerini “tarafların yapan olmayan tutumları” hakkında bilgilendireceğini kaydeden Borrell, bilhassa Kosova’nın milletlerarası yasal yükümlülüklerine uymadığını söyledi. Borrell, “Sorunun temeli araç plakalarından çok öte. İki tarafa da açıkça söz ettim. Bu türlü devam edemeyiz. Bu krizler kısır döngüsü bitmeli” dedi.
NATO: GERGİNLİĞİN YÜKSELTİLMESİNDEN KAÇINILMALI
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de, Kosova ve Sırbistan’a sorumlu davranarak gerginlikten kaçınma davetinde bulundu. Araç plakaları konusundaki uyuşmazlığın çözülememesinden hayal kırıklığı duyduklarını aktaran Stoltenberg, “Şu anda sorumluluk ve pragmatik tahlil vakti. Gerginliğin yükselmesinden kaçınılmalı” tabirini kullandı.
Stoltenberg, NATO’nun Kosova Barış Gücünün her türlü duruma karşı tetikte olduğunu tabir etti.
KOSOVA: AB, İLGİLERİN OLAĞANLAŞTIRILMASI TEKLİFİNDEN VAZGEÇTİ
Kurti, Borrell ve Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic ile Brüksel’de gerçekleştirdiği görüşmelerin akabinde yaptığı açıklamada, AB’nin Kosova’dan yasa dışı plakalar için para cezası vermemesi ve ikaz cezası ile devam etmesini, Sırbistan’dan ise bu plakalardan vermemesini talep ettiğini açıkladı.
Borrell’in, AB’nin Kosova-Sırbistan alakalarının büsbütün olağanlaşması için önerdiği tarih olan Mart 2023’ten vazgeçtiğini de aktaran Kurti, şu sözleri kullandı: “Bizim buraya davet edilme nedenimiz olan, bağlantıların büsbütün olağanlaşması için son muahede üzerine hemen taahhüt gösterilmesi görüşmelere eşlik etmedikçe, bu bizim için kabul edilemezdir. (AB Belgrad-Priştine Diyaloğu Özel Temsilcisi Miroslav) Lajcak tarafından getirilen teklifte ise son tarih Mart 2023’tü. Mart 2023’ten evvel varılacak yeni bir seyahat üzerinde anlaşmak üzere buraya, Brüksel’e geliyoruz. Maalesef arabulucu, bu durumda Borrell, Mart 2023 son tarihinden ve AB’nin Kosova-Sırbistan münasebetlerinin olağanlaşması teklifinden vazgeçti”.
SIRBİSTAN’TAN ‘BARIŞ’ ÇAĞRISI
Vucic ise, ülkesinde döndükten sonra yaptığı ulusa sesleniş konuşmasında, Brüksel’deki müzakerelerin başarısızlıkla sonuçlandığını duyurdu ve Kosovalı Sırplardan “barışı müdafaalarını ve protestolar düzenlemeleri durumunda bunu demokratik bir yolla yapmalarını” talep etti. Sırbistan’ın görüşmelerde yapan bir tavır sergilediğini söyleyen Vucic, “Belgrad heyeti, Brüksel’e açık ve net biçimde görüşme, insanların hayatlarını ve bölgenin istikrarını müdafaa niyetiyle gittiği için gurur duyuyorum” diye konuştu.
NE OLMUŞTU?
Kosova hükümeti, temmuz sonunda Sırbistan’a mütekabiliyet prensibi doğrultusunda “Sırbistan kimlik kartlarıyla Kosova’ya giriş/çıkış yapanlara süreksiz beyan formları verilmesi” ve “Sırp makamlarınca Kosova’daki Sırplara verilen araç plakalarının ‘RKS’ (Kosova Cumhuriyeti) plakalarına dönüştürülmesi” ile ilgili kararların yürürlüğe gireceğini duyurmuştu. Kosova’daki Sırplar, buna reaksiyon göstererek ülkenin kuzeyindeki hudut geçişlerini kapatmış ve ülkede tansiyon artmıştı.
Kosova hükümeti, daha sonra Sırbistan ile hudut kapılarına giden yollara konulan tüm barikatların kaldırılması koşuluyla krize neden olan uygulamayı 1 Eylül’e erteleme kararı almıştı. Kosova tarafı, son olarak “yasa dışı” olarak nitelendirdikleri araç plakalarının yine tescil sürecinin Nisan 2023’e ertelendiğini, bu araçların sahiplerine evvel ihtarda bulunulacağını, akabinde ceza verileceğini ve son olarak test plakalarının yerleştirileceğini bildirmişti.
Araç sahiplerine yapılan ikaz önlemi 1 Kasım’dan itibaren uygulanmaya başlanırken, Kosova tarafı yarın itibariyle araç sahiplerine para cezası uygulanacağını duyurmuştu. Öte yandan Sırbistan, 2008’de tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Kosova’yı kendi toprağı olarak görüyor.
AB’nin arabuluculuğunda 2011’de başlatılan Belgrad-Priştine Diyalog Süreci, ilgilerin olağanlaşmasını ve nihayetinde iki ülkenin birbirini tanımasını amaçlıyor. (DIŞ HABERLER)