Koronavirüs pandemisi nedeni ile virüsler dünya çapında makûs bir üne sahip oldu fakat düşünülenin tersine virüslerin büyük çoğunluğu insanlara ziyan vermiyor, hatta kimileri geleceğin tedavilerinde kilit bir rol bile oynayabilir…
İngiliz Telegraph gazetesinde yer alan makaleye nazaran, gelecekte dirençli bir enfeksiyona sahip insanlara antibiyotik yerine içinde virüslerin olduğu küçük cam şişeler reçete edilebilir.
ANTİBİYOTİKLERİN MAKÛS MİRASI: HARİKA BAKTERİLER
Antibiyotiklerin yalnızca insanlarda değil, tıpkı vakitte yetiştirilen hayvanlarda da bilinçsiz bir halde kullanımının sonucu bağışıklık kazanan bakteri tipleri oldu, MRSA üzere tehlikeli üstün bakteriler ortaya çıktı.
İşte bu nedenle 1980’lerden bu yana yeni bir antibiyotik sınıfı keşfedilmedi. Dünyanın en büyük ilaç şirketleri daha fazlasını bulmak için yarışmıyor, bunun için kâfi bütçe yok.
YENİ KAHRAMAN:BAKTERİYOFAJ
İnsanoğlunun yeni umudu da tam bu kısımda devreye giriyor: Bakteriyofaj virüsü ya da kısa ismi ile faj.
20. yüzyılın başlarında keşfedilen BAKTERİYOFAJ, bakterileri enfekte eden bir virüs.
Fajlar Dünya’daki en yaygın ömür formu olabilir. Her yerde mevcut olan bu virüsler bakterilerin yaşadığı ortamlarda, toprakta yahut hayvan bağırsaklarında bulunabilirler.
YILLARDIR UMUTLA İZLENİYOR
Deniz ekosistemleri için hayati ehemmiyete sahip fajlar, bağırsak floramızı düzenlerler ve çağdaş gen düzenleme tekniği olan Crispr’in ilham kaynağıdır. Bu nedenle, 1917’de Fransız-Kanadalı biyolog Felix d’Herelle tarafından keşfedilen faj terapisi yıllardır umutla izleniyor.
YARALI ASKERLERİN TEDAVİSİNDE KULLANILDI
Antibiyotik direncine karşı alternatif terapilerin başında yer faj terapisi birinci olarak Sovyet Rusya’da denendi.
Bilim insanı Zinaida Yermolyeva’nın bakteriyofajı Stalingrad kuşatmasında yaralı askerleri tedavi etmek için muvaffakiyet ile kullanması sonrası Batılı hekimler bu fikre yönelse de penisilin yaygın olarak kullanılmaya başlaması ile faj kullanımı yasaklandı.
Faj terapisi bugün bile eski SSCB’nin kimi bölgelerinde müsaade verilen bir tedavi. Gürcistan’ın başşehri Tiflis’teki bir laboratuvarda “yararlı” virüsler antibiyotik direncine yol açan bakterilere karşı savaşmak için eğitiliyor.
KANSER TEDAVİSİ İÇİN DE UMUT OLDU
Son yıllarda yapılan araştırmalar, fajların yalnızca bakterileri öldürmediğini, tıpkı vakitte kanser ilaçlarının tümörleri hedeflemek için kullanacağı kusursuz taşıyıcılar öne sürüyor.
GELECEĞİ ÇOK PARLAK OLABİLİR
Tom Ireland’ın bu mevzudaki kitabını referans veren Telegraph gazetesi, Britanya Ulusal Sıhhat Sistemi’nin (NHS) geçtiğimiz sene bir ‘klinik faj uzmanı’ atadığını ve Leicester Üniversitesi yeni bir faj araştırma merkezi kurduğuna dikkat çekerek faj terapisinin geleceğinin sahiden ‘parlak’ olabileceğini yazdı.
Bazı bilim insanları, fajların deniz suyundan yahut kanalizasyonlardan toplanması yerine, sıfırdan mühendislik yaparak mucize virüslerin gerçek bakterileri hedeflemesi gerektiğini öne sürüyor.